از براهین عقلی عصمت امامت می‌توان به برهان امتناع تسلسل ائمه، وجوب حفظ شریعت و وجوب پیروی امام اشاره کرد که علمای مذهب امامیه به آن استدلال کرده‌اند. از طرف دیگر، دیگر مذاهب اسلامی همچون معتزلیان، اعتبار چندانی برای عصمت قائل نیستند و سعی کرده‌اند به براهین عصمت امام از جمله سه برهان مذکور اشکال وارد کنند. این مقاله پس از بیان کلیات و معرفی مختصر دو کتاب المغنی و الشافی و تعریف عصمت، سه برهان...

چکیده: زبان دین یکی از موضوعات مهم در حوزه ی فلسفه دین است. از آن جا که این بحث به معناشناسی صفات الهی مربوط می شود، برای مومنان از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا معقول بودن گزاره های ناظر به خداوند، در گرو معناداری آن ها است. ما درپایان نامه حاضر، به بررسی دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی و ویلیام پی. آلستون می پردازیم. این دو متفکر با وجود این که به دو فضای فکری متفاوت تعلق دارند و به لحاظ زمانی...

چکیده ندارد.

کشف و انتشار نسخه های خطی معتزله و در رأس آن ها دو کتاب «الانتصار» و «المغنی» در اوایل قرن بیستم میلادی، باعث شد مذهب معتزله که از قرن ها پیش مورد بی توجهی قرارگرفته بود، بار دیگر کانون توجه محققان قرار گیرد و در این راستا تحقیقات بی شماری در جهت معرفی اندیشه های معتزله انجام شود. در این مقاله، سیر معتزله پژوهی در قرن بیستم در سه مرحله ی زمانی بررسی می شود؛ مرحله اول، نیمه ی نخست قرن بیستم یعنی...

یکی از چالش برانگیزترین مباحث مربوط به معجزه، بحث اثبات وقوع معجزات است. قاضی عبدالجبار با استفاده از روش‌هایی همچون تواتر و اجماع و همچنین پردازش نظریه‌ای به نام «حال» در صدد اثبات این است که ما می‌توانیم نسبت به وقوع معجزات علم بدیهی و اکتسابی یقینی پیدا کنیم و وقایع تاریخی‌ای مانند معجزات با روش‌هایی مانند «حال» قابل اثبات هستند. سویین برن نیز در پاسخ به اشکالات هیوم و فلو، چهار ابزار خـاطرا...

چکیده ندارد.

از نیمۀ دوم قرن اول هجری به بعد، فرق و مذاهب مختلف کلامی شروع به رشد کردند. یکی از این جریان های فکری معتزله بود که تا اواسط قرن سوم هجری روابط چندان مطلوبی با شیعه نداشت؛ بنابراین تا این برهه از زمان بسیاری از رهبران دو گروه ردیه های فراوانی بر آثار هم دیگر می نوشتند که هدف آن ها از این عمل، دفاع از اصول اعتقادی مکتب خود بود که در بسیاری از موارد با تعصب و چشم پوشی از حقیقت نیز همراه می شد. ام...

چکیده ندارد.

چکیده بحث از اسماء و صفات حق تعالی از مباحث پردامنه است. از میان صفات حق تعالی، "اراده الهی" یکی از پرسش‏های اساسی است. این تحقیق علاوه بر بیان مطالب کلی پیرامون اراده، به بررسی معنا و ماهیت اراده الهی و مسائل پیرامون آن از دیدگاه سه متفکر شیعی، اشعری و معتزلی (شیخ طوسی، فخررازی و قاضی عبدالجبار) می‏پردازد و سپس نظرات این سه متفکر را با هم مقایسه می‏کند و وجوه تفاوت‏ها تشابهات آن‏ها را بیان می...