پیروان مکتب فرانفکورت اگرچه مستقیماً در حوزه ژئوپلیتیک ورود پیدا نکردند، مباحث نظری آنان توانست دست مایه ای برای طرح ریزی ژئوپلیتیک انتقادی یا مقاومت شود. در این شکل نوین از مفهوم ژئوپلیتیک٬ تقابل با گفتمان رسمی و غالب مبنا قرار می گیرد. بر این اساس، می توان تلقی ای از ژئوپلیتیک ارائه داد که برخلاف نظریات مکان محور کلاسیک٬ فضامحور باشند. بر اساس این قرائت، تز هلال شیعی که مبتنی بر مکان ارائه شده...

ورود دین در روابط بین الملل در دهه های اخیر فارغ از اینکه برای انسان امروز بازگشتی است به خویشتن خویش ، گونه ای بیداری سیاسی را نیز به ارمغان آورده است. این بیداری موجب تغییر در رفتار و روابط سیاسی دولتها شده است. از سوی دیگر تولد مجدد شیعه پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران، گفتمان جدیدی را در روابط بین الملل بوجود آورد تا جایی که از آن به عنوان بازیگر نوین در عرصه سیاست در خاور میانه یاد میشودو ...

گفتمان‌های موجود در مورد همگرایی شیعه و سنی، شامل سه گفتمان «تقریب مذاهب»، «وحدت اسلامی»، و «انسجام اجتماعی» هستند، اما‌ فارغ از گفتمان‌ها، مقاله حاضر الگوهای فرهنگی همسازی میان شیعه و سنی در منطقۀ لارستان (جنوب استان فارس) و بستک (غرب استان هرمزگان) را با رویکرد اجتماعی مطالعه می‌کند. هدف این مقاله، بررسی ابعاد مختلف این الگوی فرهنگی است و پرسش‌های پژوهش عبارتند از اینکه: درجه همزیستی و مدارای...

غیر از شناخت گفتمان سیاسی امامان معصوم شیعه(ع) که در تعارض با گفتمان سیاسی امویان و عباسیان بود، توجه به عنصر مقتضیات زمانه یا فضا و شرایط حاکم بر دوره آنان ضرورت تام دارد. زیرا تأثیر این عنصر، سبب اختلاف در مواضع و عملکرد سیاسی آنان در دوره‌های مختلف تاریخی است. در این پژوهش برآنیم با استناد به شواهد تاریخی و تحلیل آنها، تأثیر عنصر زمانه را به‌لحاظ سیاسی، بر مواضع سیاسی امام موسی کاظم(ع) بررسی...

هدف اصلی این پژوهش توصیف گفتمان سیاسی جامعه مدرسین حوزه علمیه و نسبت سنجی آن با گفتمان سیاسی امام خمینی بر اساس نظریه تحلیل گفتمان می باشد. بدین منظور سئوال اصلی این رساله چیستی گفتمان سیاسی جامعه مدرسین در دهه شصت و چگونگی نسبت آن با گفتمان سیاسی امام خمینی است. برای پاسخ به سئوال فوق ابتدا به گونه شناسی گفتمانهای موجود در سپهر سیاسی دهه شصت ایران و تعیین جایگاه گفتمان جامعه مدرسین در میان آن...

مؤلّفه مشروعیّت در یک نظام سیاسی،اساس ومبنای حاکمیّت حا کمان واطاعت شهروندان ازقدرت سیاسی است. دربستر تحوّل تاریخی در جوامع انسانی اعم از غربی وشرقی، در ابتداء حاکمان، واجد فرّه الهی بودند. نظریه¬های حق¬الهی،مشروعیّت¬الهی و پس از آن نظریّه مشروعیّت دینی درعرصه حکومت و سیاست با تمسّک به کتاب مقدّس ومتون مذهبی توجیه می شدند. در تفکراسلامی¬بطور¬أعم، اختلاف نظر درباب¬ منشآء مشروعیّت برخاسته از دومبنای« معرفت ...

انقلاب اسلامی ایران در سال پنجاه و هفت شمسی تنها یک انقلاب سیاسی نبوده که فقط به طور انحصاری در آن جا به جایی قدرت صورت گرفته باشد. بلکه شایسته آن است که در نظر داشته باشیم در این انقلاب یک فرآیند معرفتی و گفتمانی صورت گرفته است و پاسداشت انقلاب در مقام اول شناخت گفتمان معرفتی آن و سپس تحقق آن آرمان‌های گفتمانی در عرصه اجتماع، سیاست و اقتصاد و اخلاق می‌باشد. به عبارت دیگر نکته اول این است که تو...

جامعه قومی- فرقه ای عراق، بعد از سقوط بغداد در سال 2003 صحنه رقابت و منازعه گفتمان های متعددی بوده است. با توجه به تاثیرات بارز آیت الله سیستانی بر روند تدوین قانون اساسی و دولت سازی در شرایط جدید آن کشور، دال های گفتمان اسلام سیاسی مردم سالار ایشان و عوامل هژمونیک شدن آن در کشور عراق نه تنها برای محققین غربی بلکه برای مسلمانان، امری سوال انگیز بوده است. علیرغم وجود شباهت های متعدد گفتم...

هاشمیان (بنی هاشم) منسوب به عمرو بن عبد مناف جدّ دوم پیامبر(ص) هستند که پیش از اسلام جزو خاندان های مشهور قریش به شمار می رفتند. با بعثت پیامبر(ص) بر اهمیّت ایشان بسیار افزوده شد و تمامی اعضاء خاندان در متن حوادث و وقایع دوران اسلامی قرار گرفتند. قداست پیامبر اسلام (ص) پس از وفات، به هاشمیان منتقل شد. به این علّت گروه های مختلف هاشمی به تدریج، کم و بیش خود، مدعی میراث پیامبر (ص) در موارد گوناگون ش...

چکیده دوگانۀ غیبت ـ امام قائم در تاریخ روایت نگاری‌های صدر اسلام همواره به عنوان یک گفتمان رایج در میان مسلمانان از هر طبقه در زندگی فردی و اجتماعی بروز داشته است. انگاره‌شناسی‌های گفتمانی صورت گرفته حاکی از آن است که این تفکر در روایت‌نگاری‌های صدر اسلام در منابع اهل سنت و شیعه بروز جدی دارد و در میان طبقات مختلف مردم، آن را به یک گفتمان غالب، مبدل ساخته است. دوگانه غیبت ـ امام قائم از جمله م...