گفتمان (discourse) به­طورکلی به بافت زبان در مراحل بالاتر از جمله اطلاق می­شود. تحلیل گفتمان، یکی از ابزارها­ی تحلیل متون ادبی است که ارتباط بین ساختارها­ی­ گفتمان­مدار و دیدگاه­ها­ی اجتماعی حاکم بر تولید گفتمان را بررسی می­کند، تحلیل گفتمان ادبی به عنوان یکی از فروع تحلیل گفتمان به بررسی و نقد متون ادبی از جنبه ساختارها­ی زبانی و بافت متنی و هماهنگی آن­ها با بافت موقعیتی می­پردازد.     نهج­الب...

تحقیقاتی که دربارة تعیین مرجع ضمایر انجام شده اند، دو نوع وضعیت ارجاعی وابسته به گفتمان و ناوابسته به گفتمان را معرفی می کنند؛ برای بیان اینکه اطلاعات مربوط به مرجع، از پیش در گفتمان وجود داشته اند یا نه. در این مقاله می کوشیم با ارائة شواهد و نمونه هایی از زبان فارسی و با استفاده از مدل نحوی- گفتمانی مشخص کنیم که ضمایر انعکاسی و ضمایر متصل شخصی زبان فارسی در مقاطعی بسته به نوع گزاره، وابسته به...

در حکومت‏های دموکراتیک، اراده مردم مبنای اصلی قدرت سیاسی است و دولت مظهر اراده ملی است، و مشروعیت آن از خواست و اراده عمومی منبعث می‏شود. در حکومت‏های دموکراتیک قدرت سیاسی از طریق مشارکت فعال سیاسی اعمال می‏شود که براساس آن نهادهای سیاسی مختلف جامعه، به وسیله آرای عمومی شکل گرفته و تحت نظارت مردم، قدرت سیاسی را اعمال می‏کنند و تداوم مشروعیت این نهادها در اعمال قدرت سیاسی به میزان توانایی آنها د...

مقاله حاضر به مطالعه نسبت میان تن زنانه و ساختارهای سیاسی در گفتمان انقلاب اسلامی می پردازد. در این راستا تلاش شده با تأکید بر نظریه فوکو در مورد مناسبات قدرت و بدن و نیز مطالعه تجربی وجوه نمادین بدن زنانه در ارتباط با گفتمان انقلابی به فهمی از الگوی ساماندهی نمادین به تن زنانه دست یابیم. این تحلیل نشان داد که گفتمان انقلابی بنا به ضرورت های اجتماعی و سیاسی مقتضی در دوره تکوین خود با الگوی خاصی...

در این مقاله به تحلیل گفتمان بازنمایی ایدز در فیلم «پابرهنه در بهشت» ساخته بهرام توکلی در سال 1384 پرداخته ایم. با استفاده از روش و نظریه «گفتمان» لاکلا و موفه دو گفتمان رقیب با دال های مرکزی «بیمار به عنوان گناهکار» در رویکرد پزشکی زیستی و «بیمار به عنوان انسان» در رویکرد پزشکی زیستی- روانی- اجتماعی شناسایی شدند. همچنین با مفهوم «اختراع ایدز» ِ سیندی پاتون نفوذ قدرت بر حقوق مدنی این بیماران را ...

گفتمان انقلاب اسلامی در زمانی ظهور کرد که گفتمان های لیبرالیستی و مارکسیستی در قرن بیستم حاکم بودند و تفاسیر جهانی و فراگیری درباره عدالت ارائه کرده بودند. انقلاب اسلامی با بازسازی مفهوم عدالت بر اساس آموزه های اسلامی، گفتمان های رقیب را با چالش فکری مواجه ساخت. طرح عدالت تکوینی در پهنه آفرینش و منطبق با عقل و فطرت انسانی و ابتنای عدالت تدوینی و توزیعی بر اساس آن، برخلاف رویکرد گفتمان های رقیب ...

دو نظام سیاسی پیش و پس از انقلاب اسلامی دارای دو ایدئولوژی و گفتمان سیاسی مسلطِ متفاوت از یکدیگر بوده و هستند؛ مسائلی که تأثیر مستقیم بر نگارش کتاب های درسی به ویژه کتاب های درسی تاریخ گذاشته است. نمونه ی این تاثیر در روایت های متفاوت ارائه شده از جنبش مشروطیت به عنوان یکی از مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که تحت تأثیر مستقیم دو عاملِ گفتمان سیاسی مسلط، و نیز گفتمان های سیاسی-اجتماعیِ غی...

این نوشتار بر آن است تا تحول گفتمان سیاسی شیعه را در قرن بیستم نشان دهد. داده های پژوهش حاکی از آن است که گفتمان سیاسی شیعه بر خلاف دوره حضور امام معصوم (ع) در دوره غیبت تنوع دارد. بدین معنا که در دوره های خاص بنا به عللی گفتمان سیاسی خاصی شکل گرفته است. مهم ترین تحول گفتمان شیعه در قرن بیستم تحول از سیاست گریزی و تمایل به ضرورت دخالت در مسائل سیاسی با هدف تشکیل حکومت اسلامی است. از اینرو، گفتم...

این پژوهش در پی بازشناسی توصیفی گفتمان اصلاح طلبی اسلامی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. شاخص ترین افرادی که در این پژوهش به عنوان تولیدکنندگان این گفتمان انتخاب شده اند عبارت اند از: سید محمد خاتمی، سید محمد موسوی بجنوردی و سید محمد موسوی خوئینی ها. در کنار این افراد، به اندیشه ها و آثار دیگر متفکران اصلاح طلبی اسلامی نیز پرداخته شده است. سؤالات اصلی تحقیق عبارت اند از: 1. تولیدکنند...

برساخت و بازتولید هویت یهودیان مبتنی بر اهداف گفتمان صهیونیسم که در حال حاضر اسرائیل بر اساس آنها اهداف و منافع خود را در داخل و در سطح بین‏المللی به پیش می برد، یکی از فرایندهای مهم در گفتمان صهیونیسم بوده است. موشکافی و تبیین ابعاد مختلف این سازوکار، شفافیت لایه های پنهان در متن رفتارها و رویکردهای مرتبط با صهیونیسم، هم در اسرائیل و هم در خارج از مرزهای آن را به دنبال خواهد داشت. این مقاله با...