در این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت دستوری عناصر نمایه مفعولی در زبان فارسی خواهیم پرداخت، زیرا ساختار دستوری جمله بر اساس تلقی ما از ماهیت دستوری این عناصر، به شیوه متفاوتی تبیین می‏شود. پس از آن به ساخت دستوری بندهای متعدی دارای نمایه مفعولی در چارچوب دستور نقش و ارجاع نظر می‏افکنیم و سعی بر آن است که مطابق ادعای نظریه، ساخت نحوی این بندها مطابق با شرایط خاص زبان فارسی و بدون تحمیل مقولات خارجی...

ساخت فعل یکی از مهمترین مقوله های دستوری در زبانهای ایرانی است. مقایس? ساخت فعل در زبانها و گویشهای ایرانی می تواند بیانگر پیوند این زبانها و بستگی آنها به یک شاخ? زبانی، یعنی زبانهای ایرانی باستان باشد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، یکی بررسی چگونگی ساخت فعل در زبان بلخی و دیگر حصول به این نتیجه است که آیا ساخت فعل در این زبان با دیگر زبانهای ایرانی میانه از هماهنگی و ارتباط کافی برخوردار ه...

در دهه­های اخیر، بررسی­ها و مطالعات در زمینه‌ی پردازش بندهای موصولی در زبان­های مختلف، نقش عمده­ای در تحقیقات مربوط به تحلیل خطاها و زبان­آموزی ایفا کرده است. پژوهش حاضر نیز به بررسی میزان به‌کارگیری بندهای موصولیِ فاعلی‌-فاعلی و فاعلی-مفعولی توسط فارسی­آموزان عربی­زبان و همچنین تحلیل خطاهای آنان در این مقوله‌ی دستوری پرداخته است و به لحاظ نحوی و رده­شناختی تولید جملات حاوی این بندها را در میان ...

این مقاله عملکرد پرسش واژه های فارسی را از نگاه رویکرد نقش گرایی و برمبنای نگرش تالمی گیون، از زبان شناسان نقش گرا، از دو منظر نقشی و نحوی بررسی می کند. از منظر نقشی- معنایی، جملات پرسشی با ملاک قرار دادن نقش های دستوری، به انواع فاعلی، مفعولی، مفعولی غیر صریح، قید حالت، قید زمان، فعل، علت انجام کنش، مالکیت، کمیتی، ابزاری، انتخابی، مقدار و همراهی تقسیم می شوند و بررسی معنایی پرسش واژه ها برمبنا...

پژوهش حاضر به بررسی ساخت بند موصولی در زبان فارسی در چارچوب نظریه ی دستور شناختی می پردازد. این پژوهش، تحقیقی توصیفی- تحلیلی است که پس از معرفی اصول بنیادین رویکرد مورد نظر، به بررسی و تحلیل داده های زبان فارسی می پردازد. لانگاکر (2008) بندهای موصولی از دو نوع فاعلی و مفعولی را بر اساس مفاهیم شناختی مانند منظر و برجستگی مورد بررسی قرار داده است. طبق این اصول در داده های مورد بررسی زبان فارسی بن...

زبان‌ها از سه سازوکار برای بازنمایی نقش‌های دستوری استفاده می‌کنند که عبارت­اند از ترتیب سازه‌ها، حالت­نمایی و مطابقه. در پژوهش حاضر نظام مطابقه و عوامل مؤثّر بر آن در کردی ایلامی بررسی شده است. برای انجام این کار، از روش توصیفی، مصاحبه و ضبط صدای گویشوران بومی به­منظور استخراج داده‌های لازم استفاده شده است. عوامل مؤثّر بر مطابقه که گیون (2004) آن‌ها را بیان کرده است و همچنین روش کار دبیرمقدم (13...

مفهوم "منظر" به عنوان حقیقتی عینی، ذهنی و واجد دو وجه مفعولی و فاعلی در تعریف نسبت انسان با محیط، از دیرباز به عنوان یکی از مفاهیم اصیل در فرهنگ و زبان ایرانی وجود داشته است. حضور مکرر واژۀ منظر در ادبیات ایران، با گستره‌ای وسیع از معانی که می‌توانند آن را به مفهومی پویا تبدیل‌کنند، به قدمت و اهمیت این مفهوم در فرهنگ و تمدن ایرانی اشاره ‌دارد. در ادبیات قدیم، حضور منظر را بیشتر می‌توان در وجه م...