اهل سنت به دلیل عدم پذیرش امامت و خلافت منصوص، با هدف ایجاد اعتماد و اطمینان به واسطه های انتقال معارف و احکام اسلامی از رسول خدا به نسل های بعدی ، نظریه عدالت همه صحابه را مطرح و برای این نظریه به شماری از آیات و روایات استناد کرده اند در این پژوهش برای شناخت بیشتر صحابه، با رویکرد نقد این نظریه به آیات مرتبط با ایمان صحابه پرداخته می شود. این آیات شامل مباحث، سبقت در ایمان، پایداری بر ایمان، ...

شناخت صحیح و دقیق آیات و سوره های مکی و مدنی از مهمترین قرینه های لازم  در تفسیر و تبیین وحی آسمانی و الهی قرآن به شمار است. با وجود این ضرورت، مفسران و قرآن پژوهان در موارد متعددی از این توشه و زاد راه محرومند! گواینکه عالمان تیزبین و ژرف اندیش قرآنی از تدارک و تأمین این توشه ضروری دست نَشُسْته، خویش را درگیر امر نموده و در صدد بازیابی هرچه بیشتر و بهترِ آن برآمده و تلاش های قابل ارجی را سامان بخش...

تحقیق حاضر با عنوان بررسی تحلیلی و تطبیقی آیات و سور مکی و مدنی از زاویه مباحث ادبی با محوریت مجمع البیان است. درنگ در این دست مباحث تفسیری این کتاب بیانگر آن است که به رغم شیوایی و رسایی سرتاپای قرآن کریم، رنگ های متنوع ظرایف و دقایق ادبی در آیات و سور مکی، چشمگیرتر و نمایان تر است و از قضا مفسر نامبرده حجم بیشتر مباحث ادبی تفسیر خود (مباحث لغوی و قرایی و اعرابی) را ویژه تفسیر آیات و سور مکی ق...

دربارۀ مکی یا مدنی بودن سورۀ معارج دو دیدگاه مشهور و غیر مشهور وجود دارد.طرفداران دیدگاه مشهور معتقدند که کل سورۀ معارج مکی است. در مقابل، طرفداران دیدگاه غیر مشهور، تأکید می‏کنند، کل یا دستِ کم بخشی از این سورۀ مدنی است. هر یک از دو گروه، ادلۀ مختلفی را برای اثبات دیدگاه خود مطرح نموده اند. در این مقاله تلاش شده است، با روش توصیفی و با بررسی تفاسیر مختلفِ شیعه و سنی و نیز بررسی شأن نزول آیات این...

علوم قرآنی به مثابه ی دانش های مقدماتی قرآن محسوب شده که در خدمت فهم بهتر قرآن است. از دیرباز در خصوص مصادیق علوم قرآنی مباحث و نظریاتی توسط قرآن پژوهان مطرح شده است. ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، مطلق و مقید، حقیقت و مجاز، اسباب النزول، مکی و مدنی و ... از زمره این مصادیق اند که در خلال تفاسیر قرآن و یا به صورت تک نگاری، موضوع پژوهش مفسران و عالمان عرصه قرآن شناسی قرار گرفته است. از این میان، د...

احمد مصطفی مراغی یکی از تفسیر نویسان برجسته اهل سنت به شمار می آید. او در جای جای تفسیر گران سنگ خویش از هدفمندی سوره ها می گوید و در این راستا آیات سوره را به یکدیگر پیوند می دهد. مراغی در ارتباط میان آیاتِ یک سوره، گاه میان صدر یک سوره و پایان آن ارتباط برقرار می کند و گاه میان آیات هم سیاق. در ارتباط میان آیات هم سیاق، انواع گوناگونی از ارتباط در تفسیر مراغی دیده می شود: ارتباط میان دو مجموعه...

پرداختن شماری از آیات قرآن به «اهل کتاب»، از مهم‌ترین معیارها برای تعیین مدنی بودن آنهاست، اما شماری از آیات سوره‌های مکی قرآن نیز به گونه‌ای درباره اهل کتاب سخن می‌گویند و از حضور اهل کتاب، عهدین و آموزه‌های یهودی و مسیحی و حتی رویارویی اسلام با یهودیت در دوران مکی خبر می‌دهند. این مستندات قرآنی همراه با برخی از قرینه‌های تاریخی، نشان‌دهنده فزونی سهم تأثیر یهود در رویدادهای صدر تاریخ اسلام، در...

شناخت صحیح و دقیق آیات و سوره های مکی و مدنی از مهمترین قرینه های لازم  در تفسیر و تبیین وحی آسمانی و الهی قرآن به شمار است. با وجود این ضرورت، مفسران و قرآن پژوهان در موارد متعددی از این توشه و زادِ راه محرومند! گواینکه عالمان تیزبین و ژرف اندیش قرآنی از تدارک و تأمین این توشه ضروری دست نَشُسْته، خویش را درگیر امر نموده و در صدد بازیابی هرچه بیشتر و بهترِ آن برآمده و تلاش های قابل ارجی را سامان بخش...

در این رساله یکی از اساسی ترین آرای "گلدزیهر" خاورشناس بزرگ مجارستانی در خصوص تعارض نصوص قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفت ، گلدزیهر در نظریات خود،علاوه بر مطرح ساختن شبهات و اشکالات در باره قرآن و پیامبر(ص ) ادعا کرده بود، قرآن که مهمترین منبع دینی مسلمانان می باشد پر از تناقض و تعارض گویی است . او برای اثبات نظریه خویش با مقایسه آیات مکی و مدنی قرآن بیان کرد که آیات مکی دعوت به اختیار و آیات مدن...

پیش از این سوره اعراف را بر اساس مفاهیمی که ارائه می ‏کند به سه بخش تقسیم کردیم. چارچوب نظریِ بحث و تجارب پیامبران پیشین مباحثی بودند که در قسمت گذشته سوره اعراف مورد بررسی قرار گرفتند. اکنون به بخش سوم سوره اعراف یعنی تجربه قریشیان در مکه خواهیم پرداخت. توجه و التفات آیات این سوره به قریش به صورت مجموعه آیاتی متمرکز و منسجم صورت نگرفته، بلکه این التفات در سراسر سوره و ضمن تجارب پیامبران پیشین...