عقل به عنوان نیروی اندیشیدن و قوه ای که انسان را از سایر موجودات ممتاز می سازد، مورد قبول همگان است و در آیات و روایات متعددی بر حجیت و اعتبار آن تأکید شده است. با این وجود، در بازتاب این روایات در کتب روایی فریقین تفاوت فاحشی وجود دارد؛ در حالی که کتب روایی شیعه مملو از روایات ناظر بر عقل است، آمار این روایات در کتب روایی اهل سنت بسیار اندک است. مشاهده این تفاوت ذهن انسان را درگیر چرایی این مو...

علمای شیعه، برای لزومِ شناخت امامان (علیهم ¬السلام)، به احادیثی استناد کرده¬اند که یکی از مهمترین این احادیث، حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» است. در این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد کتابخانه¬ای، برای دست یافتن به مفهوم ِصحیح ِحدیث «من¬ مات...»، الفاظ کلیدی آن به¬طور دقیق مورد واکاوی قرار گرفته است؛ و سپس ضمن ذکر منابع حدیث در کتب شیعه و اهل¬سنت، به¬وسیله¬ی کتب رجالی ...

«زراره بن اعین» از راویان جلیل‌القدری است که از یک‌سو مورد مدح روایی و توثیق جمعی تحت عنوان اصحاب اجماع قرار گرفته و از سویی دیگر، با لعن و ذم شدید مواجه شده است. در آثار رجالی دلایل و توجیه‌های مختلفی در بارۀ روایات لعن زراره بن اعین ارائه ‌شده است. برخی، با اتکا به ضعف سند، آنها را کنار گذاشته‌اند و برخی دیگر، صدور این‌گونه روایات را به جهت تقیه می‏دانند. در کتب رجال از باور به استطاعت، به عن...

استاد بهبودی[1]  از محققان صاحب‌نظر عصر حاضر در حوزه حدیث است که دیدگاه‌های جدیدی در زمینه نقد احادیث ارائه می‌نماید. وی به بررسی‌های ظاهری و سطحیِ سندی اکتفا نمی‌نماید و سند و متن را توأمان مورد ارزیابی قرار می‌دهد. علت، از منظر وی اعم از هرگونه عیب و بیماری پنهان یا آشکار احادیث است که به سه دسته: علل موجود در متن، سند و در متن و سند تقسیم می‌شود. وی برای شناسایی علل احادیث به هرگونه اطلاعا...

این مقاله نگاهی هرچند کوتاه به شخصیت حکیم بن حکم بن عباد بن حنیف یکی از بزرگان اصحاب ائمه(ع) و نیز راویان احادیث آنان دارد و در پی احیای نام و تجدید یاد او است که در کتب تراجم، رجال و ...، قضاوتهای گوناگونی درباره او به چشم می­‌خورد. آنچه بیش از همه در این پژوهش به آن توجه شده، ارائه بحثی رجالی و زندگی‌­نامه‌­ای درست از حکیم بن حکم است. در این نوشتار، بیشتر به آراء و داوریهای دانشوران فریقین پر...

باوجود جریان ضدشیعی اموی، در منطقه اندلس شیعیان حضور نِسبی، به‌ویژه در بین بربرهای ساکن این منطقه داشته‌اند. در منابع تاریخی نام برخی از محدثان، به‌عنوان فردی شیعی ذکر شده است؛ ازجمله آن‌ها می­توان به حنش‌بن‌صنعانی و محمدبن‌حیون اشاره کرد. در بین منابع روایی امامیه نیز، معاویه‌بن‌صالح و محمدبن‌وضاح به‌عنوان راویانی اندلسی ذکر شده­اند؛ اما، روایتی از آن‌ها در کتب روایی امامیه نیامده است. بررسی من...

نظرات فقهی شهیدین به دلیل توجه خاص دانش پژوهان در طول تاریخ به آثار و تالیفات این دو، و نیز به جهت جایگاهی که در قانون مدنی ایران دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تا حدود یک قرن و نیم بعد از شهید اول ، تلاش های علمی به شرح کتب و آثار او معطوف بود. شهید ثانی نیز، مکتب رجالی خاصی را بنیان نهاد و به دلیل هجمه احادیث جعلی به مراکز علمی، به بررسی رجالی حدیث، توجه فراوان داشت. اهمیت نکاح و مسائل...

قشربندی اجتماعی در جزیره العرب قبل از اسلام، متأثر از نظام قبیله ای و سنت های حاکم بر آن، سلسله مراتبی پلکانی داشت. این قشربندی در مناطق شمالی و جنوبی، با توجه به توسعه سازمان اجتماعی و همچنین رشد سیاسی و اقتصادی این مناطق، تفاوت هایی با قشربندی منطقه حجاز یافت. این مقاله می کوشد با رویکردی توصیفی ـ تبیینی و با بهره گیری از منابع مربوط به دوره جاهلیت، تاریخ های عمومی، تاریخ های محلی، کتب رجالی ...

سید محمد مهدی طباطبایی بروجردی ملقب به سیدبحرالعلوم دانشمندی برجسته در دنیای اسلام، وبررخودار از جامعیت علمی وعملی در دین وعلم بوده است. تبحر ایشان در علوم مختلف که نشان از بلوغ علمی -معظم له -دارد منجر به تالیفات متعددی شدکه از آن میان کتاب الرجال- الفوایدالرجالیه- پیرامون علم رجال از جهت دارا بودن ویژگی های بی نظیر، جایگاه عظیمی بین دانشمندان رجالی پیدا کرده است. علامه بحر العلوم با تنظیم ا...