سبو یا سبوی، ظرفی است که از دیرباز برای دوشیدن شیر یا نوشیدن مایعات استفاده می‌شد و در شعر فارسی، بازتاب گسترده‌ای یافته-است. در زبان عربی، از این واژه صراحتاً اثری نیست، ولی در روند جستجوی از آن، دو احتمال، توجّه پژوهشگر را به خود جلب می-کند. یکی بن‌واژه‌های: «سَبَی»، «سَبَأَ» و «سَأَبَ» و مشتقّات آن‌ها که با سبو شباهت حرفی و معنوی دارند و دیگری کلمة «صَبوح» که به نظر می‌رسد، شکل مُعرّب «سبوی» باشد. به گواه...

بازی بزرگ روسیه و بریتانیا که از دهه‌های نخستین قرن نوزدهم آغاز شده بود، به رویارویی آن دو قدرت در ایران طی سال‌های آغازین قرن بیستم منجر شد. رقابت روسیه و بریتانیا در ایران در شرایطی تشدید شد که پس از دور دوم جنگ‌های ایران و روسیه در قفقاز، اعادۀ حاکمیت تاریخی ایران بر هرات در دستور کار دولت ایران قرار گرفت؛ اقدامی که باعث نگرانی سیاستمداران بریتانیایی از بسط نفوذ روسیه در مرزهای غربی هند شد. ...

در اقتصاد دستوری-ارشادی، دولت ها قوام نظم اقتصادی را قوام خود پنداشته و هر نوع تهدید نظم اقتصادی را به طور غیر مستقیم تهدید نظم سیاسی تلقی می کنند. در همین چارچوب، قانونگذار نیز، در راستای رویکرد اقتصاد ارشادیِ مبتنی بر حمایت از دخالت دولتی در اقتصاد، مرتکبان جرایم این حوزه را نه یک بزهکار عادیِ خودیِ قابل اصلاح، بلکه آنان را دشمنان حسابگر و غیرقابل اصلاحِ نظم اقتصادی می داند. برهمین اساس، در تصویب...

«فتح‌نامه از انواع مکاتیب دیوانی و جزء نامه‌های بسیار مهم و باارزش(تاریخی، سیاسی و اجتماعی) است که حاکی از شرحِ «فتح» و «پیروزی» سپاهی بر سپاه دیگر است. این نوع از مکاتبات، شرحِ «تحقّق موهبت الهی»، «شکست دشمن» و «گزارش چند و چون وقایع» از سوی لشکر پیروز به مافوق (پادشاه یا خلیفه) است. فتح‌نامه‌های منظوم زمینه‌ای برای به رخ کشیدن نیروی تهاجمی و توانایی نظامی است و از اهداف آن می‌توان به ایجاد رعب و...

موسیقی و ادبیات به عنوان دو فصل جدا نشدنی از دیرباز مورد توجه خاص قرار گرفته‌اند تا جایی‌ که نمی‌توان مرزی واقعی بینشان قرار داد و این در حالی ا‌ست که این دو مقوله با توجه به بسترهای گوناگون دارای استقلال و شخصیت‌های خاص خود نیز هستند. ارج نهادن و حرمت گذاردن به موسیقی، همانا حرمت گذاشتن به زبان فارسی است و نگرش بزرگان ادب پارسی به این مهم، ارزشمند و شایسته‌ی بررسی می‌باشد. اشارات صریح نظامی به...

همان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با تاریخپیوند دارند . قابوس نامه امیر عنصرالمعالی از این دست آثار است . نویسند ۀ اثر ،خود یک حکومتگر است و به یکی از سلسله های حک...

در بسیاری از داستان‌های شاهنامه فردوسی از باغ،کاخ، شهر، ایوان و شارسان‌ یاد شده که سیمای نخستین آنها در گذر زمان و دوران چندهزارساله دگرگونی‌هایی را پذیرفته است. این عناصر از محتوا و مفهوم نخستین خود به دلایل و عواملی که پرداختن به آن در مجال این گفتار نیست فاصله گرفته یا با حفظ پاره‌ای از جزئیات معنای عملکردی و مفهومی آن رنگ باخته، ولی هنوز نشانه‌هایی از جلوه‌های نخستین آن برجاست. به مدد پاره‌...

نفس انسانی، در طی قوس صعود، بر مبنای حرکت جوهری و اشتدادی خود، به مرتبه‌ای دست می‌یابد که آماده دریافت انواع خطورات می‌گردد. «خاطر» بر دو نوع است. دسته‌ای الهی است که از جانب خداوند بر قلب آدمی وارد می‌گردد که «الهام» نامند و دسته‌ای نیز از جانب شیطان بر قلب انسان فرود می‌آید که «القاء» نامند. گاهی الهامات قدسی با‌واسطه صورت می‌پذیرد و گاهی نیز بدون واسطه. در الهامات قدسی با‌واسطه، نیازمند وسائ...

داوری، شیوۀ جایگزین است که در آن داورِ بی‌طرف و منتخب خود طرفین در خارج از دادگاه در پی حل اختلاف است. در جریان داوری، داور بازیگر اصلی است و اوست که نهایتاً در خصوص اختلاف اتخاذ تصمیم می‌کند. مهم‌ترین تعهد داور در این کارزار التزام به حل واقعی اختلاف و احقاق عادلانۀ حق است و سایر تعهدات او فرع بر این تعهد اصلی است. ایجاد این تعهد مستلزم پذیرش داور است و با تحقق اختلاف و درخواست رسیدگی از جانب یک...

رخداد سقیفه پس از رحلت پیامبر، نقطه آغازی در شکل­گیری مناسبات جدید قدرت سیاسی در بستر سنتی جامعه دینی آن دوره بود که علی­بن ابی‌طالب، در آن کارزار سیاسی نادیده گرفته شد و پس از آن دیگر ائمه:در عرصه قدرت سیاسی و حکومت، به‌طور مستقیم و به جز حضور امام علی و امام حسن در خلافت و امام رضا در ولایت‌عهدی، حضور و ظهور کم‌تری داشته یا اصلاً نداشتند. نوسان ورود و کناره­ گیری ائمه: به عرصه قدرت سیاسی، علل ...