یکی از انواع پرکاربرد کلام، جملة پرسشی است که زبان‌شناسان و بلاغت­شناسان نقش‌های معنایی ـ منظوری گوناگونی برای آن در نظر گرفته‌اند. اشعار فریدون مشیری برای افزونی قدرت تأثیر و القای معانی به مخاطب، تجلی‌گاه نقش‌های معنایی ـ منظوری گزاره‌های پرسشی متعددی ­است. این ویژگی به دلیل بسامد بالا از شاخص­های برجسته در سبک مشیری است که سخن وی را در میان شاعران معاصر متفرّد و یگانه ساخته است. پژوهش حاضر در...

سبک‌شناسی گفتمانی-انتقادی شیوه‌ای از تحلیل است که بر مبنای آن تقابل و تعامل بافت متنی و بافت موقعیتی در ضمن تحلیل لایه­های مختلف سبکی متن و ارتباط آن‌ها با گفتمان‌های رایج و غالب جامعه زمان تولید متن می­پردازد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و لایه نحوی و کاربردشناسی غزل سعدی را از منظر سبک‌شناسی گفتمانی/ انتقادی موردبررسی قرار می­دهد؛ نتایج پژوهش بیانگر مهارت سعدی در چینش نحوی جملات و بسامد ا...

هدف پژوهش حاضر بررسی مستقل بودن توانایی­های زبانی در ذهن انسان است؛ بنابراین، در پژوهش حاضر، توانایی دستوری و کاربردشناسی کودکان مبتلا به آسیب ویژه زبانی را بررسی می شود تا از داده­های بالینی به­دست آمده برای تبیین نظریه حوزه­ای بودن زبان استفاده شود. در این مقاله، ابتدا آزمون آسیب ویژه زبانی، آزمون رشد زبان و نمونه گفتاری از شش کودک مبتلا به آسیب ویژه زبانی گرفته شد و با شش کودک همتای زبانی طب...

ترجمه به­عنوان فرآیندی پیچیده، نیاز به شناخت همه جانبۀ زبان دارد چه زبان مبدأ و چه زبان مقصد. شناخت زبان از رهگذر زبان­شناسی فرمالیستی و معناشناسی در نگرش سنتی یا مدرن، شرط لازم است نه کافی. در این راستا زبان شناسی کاربردی (البته در کنار نوع فرمالیستی آن) می­تواند راه­گشا باشد. نگرش کاربردی، زبان را به عنوان گفتمان و نه متن در نظر می­گیرد. شناخت بافت غیر زبانی و به­­ویژه نوع موقعیتی آن از زاویۀ...

چکیده مقدمه: مهارت‎های اصلاح مکالمه، یکی از مهم‎ترین مهارت‎های کاربرد شناختی زبان و از دسته مهارت‎های مکالمه‎ای می‎باشد. اهمیت این مهارت‎ها به وی‍ژه در مورد کودکان دچار نقایص زبانی از قبیل کودکان کم شنوا یا دچار نقص ویژه زبان که نیاز به اصلاح نقایص ارتباطی دارند، به شدت احساس می‎شود. اطلاعات آسیب شناسان گفتار و زبان در زمینه چنین مهارتی و شکل طبیعی استفاده از راه‎کارهای اصلاح مکالمه (تکرار، باز...

مطالعۀ حاضر با هدف بررسی نظریه زبانی کارگفت در نهج البلاغه صورت گرفته است. می خواهیم بدانیم آیا می توان از نظریۀ کارگفت برای فهم بهتر عبارات یک متن دینی کهن مثل نهج البلاغه بهره جست، یا نه. کوشش خواهیم کرد نشان دهیم که در نهج البلاغه چگونه از کارگفتها استفاده شده است. چنان که خواهیم دید، در برخی از خطبه ها ارتباط دلالتی کنش بیانی و غیربیانی همواره قابل انتظار نیست و تنها با استناد به بافت موقعی...

عبدالقاهر جرجانی، بلاغی و دستورنویس شهیر ایرانی در قرن پنجم، با دو کتاب مهم خود، اسرارالبلاغه و بهخصوص دلائل الاعجاز، انقلاب زبان شناسی عرب را رقم زد. در قرن حاضر جرجانی به خاطر تازگی و به روز بودن بسیاری از آرائش مورد توجه قرار گرفت و تلاشی گسترده برای جستجوی مشترکات نظری و عملی او با زبان شناسی مدرن آغاز شد. این مقاله نیز در پی آن است تا بخشی از آراءِ جرجانی در کتاب دلائل الاعجاز را -که مجموعاً...

در برخی گونه های گفتمان دینی (شیعی) فارسی، دیرش اضافی واکه ای معانی کاربردشناختی چندی را می رساند. چنین دیرشی بر واکه دوم در نام محمد، واکه دؤم در لقب امام (هنگامی که برای مرحوم امام خمینی به کار می رود) و در واکه نخست در لقب قائم- یکی از القاب تکریم برای حضرت مهدکما (عج)- اعمال می گردد. در این موارد دیرش دو مقصود را برآورده می کند: یکی آن که ادب و احترام واعظ را نسبت به شخصیت های دینی نام برده...

در برخی گونه های گفتمان دینی (شیعی) فارسی، دیرش اضافی واکه ای معانی کاربردشناختی چندی را می رساند. چنین دیرشی بر واکه دوم در نام محمد، واکه دؤم در لقب امام (هنگامی که برای مرحوم امام خمینی به کار می رود) و در واکه نخست در لقب قائم- یکی از القاب تکریم برای حضرت مهدکما (عج)- اعمال می گردد. در این موارد دیرش دو مقصود را برآورده می کند: یکی آن که ادب و احترام واعظ را نسبت به شخصیت های دینی نام برده...

در این پژوهش به بررسی گفتمان غالب در آثار دراماتیک هارولد پینتر و همچنین تاثیر کارکردهای این گفتمان بر عملیاتی که مخاطب جهت رسیدن به تفسیری از متن دراماتیک انجام می دهد، پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا ویژگی های زبانِ بکار گرفته شده در متون دراماتیک در چهارچوب کاربردشناسی زبان توضیح داده شد. با مراجعه به کاربردشناسی زبان، تحلیل گفتمان و تحلیل گفتگو از مفاهیم تحلیلی آن ها برای تبیین این ویژ...