یکی از ادله‌ای که از دیرباز برای اثبات درستی ادعای پیامبران یا حتی در بعضی موارد برای اثبات وجود خداوند استفاده شده، معجزه است. اما اینکه معجزه با چه شرایطی از چنین قدرتی در اثبات مدعای خود برخوردار می‌شود و اینکه اصلاً معجزه چه چیزی را ثابت می‌کند، موضوعی است که از نگاه شکاکانه و البته تجربه‌گرایانۀ دیوید هیوم مخفی نمانده است و ریچارد سوئین‌برن با دغدغۀ دفاع از مسیحیت و الهیات طبیعی در جهت پاسخ...

معجزه امری خارق العاده است که مافوق توان بشری بوده و گواه صدق ادعای پیامبری است. برخی آیات قرآن کریم به تبیین معجزه و نوع آن در داستان انبیاء پرداخته‌اند. آیات توصیف‌گر معجزه به روشنی گاه از فاعلیت خداوند در تحقق این امر فوق توان بشری سخن می‌گویند و گاه تحقق آن را به خواست نبی اما به اذن الهی می‌خوانند. در این مقاله مواجهه مفسران فریقین در برابر شماری از این آیات مورد بررسی قرار گرفته است. برخی...

کرامات اولیا یکی از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در مجادلات دینی- کلامی متکلمان و اندیشمندان مسلمان از قرون نخستین اسلامی تا کنون بوده است. کرامت، در مفهوم عام و وسیع کلمه به معنای امکان وقوع خوارق عادات به دست غیر نبی (ولیّ صاحب ولایت) است. از این منظر کرامت و معجزه (خرق عادت به دست نبی) در خارق­العاده بودن مشترک­اند، اما از نظر فاعل متمایز­ند؛ فاعلِ یکی ولی و فاعل دیگری نبی است. اما آن‌چه درباره مفه...

دیدگاه­های متفاوتی درباره فاعل معجزه ارائه شده است. برخی خداوند را فاعل معجزه می­دانند و بسیاری نیز انتساب معجزه به پیامبر، صالحان و ... را پذیرفته­اند. قاضی عبدالجبّار معتزلی، فاعل معجزه را خدا دانسته و جواز فاعلیّت پیامبر را نیز پذیرفته است. سویین­برن نیز نظر مشابهی دارد. هر چند آرای این دو متفکّر در این مسئله مشابه است اما از آن­جا که عبدالجبّار، دیدگاه خود را با دلایل متعدّدی همراه کرده است، دید...

پدیدة معجزه در طول تاریخ ادیان، از زوایای گوناگونی، اندیشة دانشوران را به خود مشغول داشته است، در این میان نگاه هستی شناسانة فلاسفه به معجزه درخور اهمیت است. این که هر معلولی علتی مسانخ با خود را می­خواهد، یک قانون عقلی فلسفی است، از طرف دیگر، «خارق­العاده» بودن که جنس و مقوم معجزه است، در ظاهر معلول بدون علت مسانخ را به نمایش می­گذارد. حال پرسش این است که آیا معجزه معلول بدون علت است؟ تا پدی...

بحث اعجاز قرآن و به طور کلی معجزه، یکی از مباحث مهم علوم قرآنی و همچنین علم کلام است. واژه­ اعجاز برای اولین بار در اواخر قرن سوم به مفهوم مصطلح آن استعمال گردید و پس از آن کاربرد آن رواج یافت. این واژه به مفهوم اصطلاحی در قرآن نیامده، اما معنای کانونی معجزه که همان ارائه نشانه و دلیل روشن بر صدق ادعای رسالت است، با واژه­ هایی مانند: «آیه»، «بیّنه»، «بصائر»، «برهان»، «سلطان» و «شیء مبین» که بر ه...

دیدگاه­های متفاوتی دربارة فاعل معجزه ارائه شده است. برخی خداوند را فاعل معجزه می­دانند و بسیاری نیز انتساب معجزه به پیامبر، صالحان و ... را پذیرفته­اند. قاضی عبدالجبّار معتزلی، فاعل معجزه را خدا دانسته و جواز فاعلیّت پیامبر را نیز پذیرفته است. سویین­برن نیز نظر مشابهی دارد. هر چند آرای این دو متفکّر در این مسئله مشابه است اما از آن­جا که عبدالجبّار، دیدگاه خود را با دلایل متعدّدی همراه کرده است، دید...

«مایکل سلز»، قرآن پژوه آمریکایی درباره معراج پیامبر(ص) بر سه موضوع تأکید می کند؛ این که واژه معراج در قرآن به کار نرفته و درباره آن توضیح کافی داده نشده است. دیگر این که قرآن بیان می کند که محمد(ص) هیچ معجزه ای متفاوت از معجزه خدایی خود؛ یعنی قرآن نیاورده است. و معراج پیامبر (ص) در خواب و رؤیا صورت پذیرفته است. به عقیده او، بحث پیرامون لایه های این موضوع عمدتا برشواهد غیر قرآنی مبتنی است و درای...

روایاتی که افعال خارق عادت امامان (ع) را گزارش می کنند بخشی از مواد تاریخی را درباره سیره ائمه (ع) تشکیل می دهند. این روایات مانند دیگر احادیث حاکی از قول و فعل امامان (ع) باید از نظر متن و سند مورد نقد و بررسی قرار گیرند. با توجه به اینکه نقل روایات دلائل و نسبت دادن افعال خارق عادت به امامان (ع) مورد توجه و علاقه غالیان بوده و احتمال وجود روایات ضعیف در آن بیشتر است، نقد و پالایش این دسته از ...