این جستار در بررسی وجوه همسانی و ناهمسانی‌ دیدگاه های عرفانی ابن عربی و مولوی، تلاش کرده است بر مقوله بنیادی «وحدت وجودی» تأکید نماید. مسئلة خدا محوری، استناد همه امور به خدا، فقر و احتیاج همه اشیا به او، سیطره او بر کل هستی و «فعال ما یشاء» بودن او و پیش کشیدن مبحث انسان کامل زمینه مناسبی برای بحث «وحدت وجود» که اساس همه مکاتب عرفانی است؛ فراهم می‌آورد. طبق اصول ابن‌عربی هر گونه تفارقی بین خدا...

عرفان اسلامی در سیر تطوّر و تحوّل خود به مکتب وحدت وجود رسید که به دست محیی الدین ابن عربی ایجاد شده است. هرچند اندیشه های وحدت انگارانه در میان عارفان پیشین سابقه داشته، ولی مدوّن کننده و انسجام دهنده ی آن ابن عربی است. از این جهت او را پایه گذار عرفان نظری اسلامی دانسته اند. اندیشه ی وحدت وجود پس از ابن عربی به وسیله ی پیروانش در سراسر سرزمین های اسلامی از جمله سرزمین ایران رواج یافت. به نحوی که...

بنیانگذار عرفان نظری شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی است . وی در عرفان از اصول ابن حزم پیروی نموده و از بزرگانی چون محمد غزالی ‘ احمد غزالی و عین القضاة همدانی متأثر بوده است . اساس نظریه ابن عربی بر اصل وحدت وجود مبتنی است و اهم مباحث عرفانی وی عبارتند از : فیض‘اعیان ثابته‘تشبیه و تنزیه‘جبرو اختیار‘خلق و فعل‘تجدد اکوان‘ انسان کامل ‘ ولایت‘ رسالت‘ نبوت و حضرات خمس. عراقی ‘ شبستری و جامی از پیروا...

چکیده فارسی بررسی مضامین اجتماعی و سیاسی در دیوان علی محمود طه سیده آمنه رئوفی یکی از پیامدهای توجه به رویدادهای داخلی کشورها و اتفاقات برون مرزی در عرصه ی خردورزی جامعه، پدید آمدن آثار ادبی با مضامین اجتماعی و سیاسی است. ازآنجاکه نویسنده و شاعر که اغلب با کانون های علمی و ادبی جامعه ی خویش رابطه ی تنگاتنگ دارد، با تحلیل ابعاد مختلف رویدادهای اجتماعی و مسائل سیاسی ایده ای مناسب کسب نموده و...

در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیل در شرح رباعیّات جامی -که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته است، ابتدا دربارۀ تمثیل، وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده است. سپس تمثیل های موجود در متن، در ذیل  هشت بخش جداگانه شامل تمثیل «نور و خورشید، آتش، آیینه، شیشه، جریان آب، دریا و بحر، حروف و اعداد» طبقه بندی و تشریح شده اند، تا به کمک آن ها «وحدت وجود و تجلّی» که موضو...

نظریه وحدت وجود یکی از عمیق ترین دستاوردهای عرفان و یکی از اسرار اندیشه بشر است و در اسلام و مسیحیت نیز سابقه ای طولانی دارد. این نظریه جهان بینی ابن عربی و اکهارت، به عنوان بزرگترین عارفان نظریه پرداز در اسلام و مسیحیت، را تشکیل می دهد. لیکن رویکرد آنان به ((وجود)) با تجزیه و تحلیلهای فارغبالانه فلاسفه مابعدالطبیعه در باب ((وجود)) متفاوت است. چرا که از دیدگاه هر دو، اولا، ((وجود)) خود خداست و ...

وحدت وجود، عالی‌ترین شکل توحید و محور مسائل و مباحث عرفان نظری است. عرفان نظری به شکل مدوّن و منسجم از زمان محی‌الدین‌بن عربی در سده‌ی هفتم ق شکل گرفت. از آن زمان تا کنون عده‌ی بسیاری، هم به منظور اثبات و هم به منظور رد کردن وحدت وجود، رساله‌ها و کتاب‌هایی نگاشته‌اند. یکی از افرادی که در این رابطه دست به قلم برده و در صدد اثبات و رد ایرادات و اشکالات وارده به این اصل اساسی عرفان نظری بر آمده است...

وحدت وجود از مهم ترین و محوری ترین مدعاهای هستی شناختی عارفان به شمار می رود. برخی از مفسّران تفسیرِ عرفانی و صوفیانه، از طرفداران جدّی این اندیشه بوده و بدین جهت آن را از حوزه عرفان وارد تفسیر قرآن کردند. البتّه تفاسیری که در پهنه عرفان و تصوف سامان گرفت، در ابتدا به صورت ساده و زاهدانه و به معنای درونیِ بعضی از آیات قرآن می پرداخت. فکر اصلی صوفیان کشتن آرزوهای نفس و انانیّت و کشاندن او به فناء فی ا...

از نظر ملاصدرا «صراط مستقیم» که انبیا آن را پیمودند، توحید حقیقی است؛ توحیدی که مبتنی بر دو اصل «وحدت در کثرت» و «کثرت در وحدت» است. برای صاحب چنین مرتبه ای از توحید، خلق حجابی برای حق نیست؛ همچنانکه حق، حجاب خلق نیست. ملاصدرا در آثار خود می کوشد که این صراط مستقیم را با قاعده «بسیط الحقیقـه کل الاشیاء و لیس بشیء منها» تبیین کند؛ قاعده ای که مضمون آن در آثار فلوطین موجود بوده و ابن عربی و پیروا...