زمان پیدایش شعر پارسی دری یکی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه پژوهشگران گذشته و معاصر عرصۀ شعر و ادب فارسی بوده است. در کتاب های المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی و لباب الالباب محمد عوفی، نخستین گویندۀ شعر فارسی (پارسی دری) بهرام گور دانسته شده است. از سخنان شمس قیس و محمد عوفی می توان دریافت که اولین کسی که سخن پارسی را منظوم کرده، از ادب عرب برخوردار بوده و شعر تازی می گ...

زبان و فرهنگ ایرانی از دیرباز در زبان و ادبیّات عربی تأثیرگذار بوده است. در دوره مغول نیز این تأثیرگذاری، به ویژه در متون تاریخی و علمی همچون سفرنامه­ها استمرار داشته است. تأثیر زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در سفرنامه ابن بطوطه به عنوان یکی از مهم­ترین آثار عربیِ به جای مانده از قرن هشتم کاملاً مشهود است. تأثیرگذاری مزبور در حوزه واژه­های معرّب قابل توجّه است. بررسی میزان و نوع واژه­های فارسی به کار رف...

زبان فارسی دری و گسترده زمانی آن و دلایل بالندگی پارسی دری و فراموش شدن گویشها بخاطر توسعه زبان دری و پیشرفت فرهنگ و تمدن و افزونی وسائط ارتباط جمعی، باور مردم به ناتوانی زبان فارسی در رفع نیازمندیها در عصر پیشرفت لحظه ای علوم و فنون به دلیل برخی کم کاریها و بایستگی به خود آمدن همگان و روی آوردن به زبان فارسی و غنی سازی آن از طریق کمک گرفتن از گویشها، زبان و نقش آن در زندگی، زبانهای باستانی و ک...

گویش هزارگی در تمام مناطق هزارستان گویشورانی دارد که دارای بن مایه های فارسی دری است. برای مرزبندی این گویش، هزارستان را از لحاظ جغرافیایی به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کنیم مانند: لهجه دی زنگی[day zangi] و دی کندی[ day kondi] و در جنوب غزنی چی که هر قسمت ویژگی خاص خود را داراست و تفاوت ها در آن اندک اند. در این گویش واژه های فارسی باستان، اوستایی و پهلوی دیده می شود که بازمانده صرف زبان په...

سدۀ چهارم هجری مصادف با دورۀ فرمانروایی خانوادة بلخی‌الاصل سامانی در خراسان و ماورأالنهر است. زبان فارسی دری در سدۀ چهارم و پنجم بر اثرآمیزش بیشتر با زبان عربی و قبول تعدادی از اصطلاحات جدید علمی، ادبی، دینی، سیاسی و به کار بردن آنها برای مضامین و مفاهیم مختلف شعری، نسبت به سدۀ سوم، تکامل و توسعۀ بیشتری یافت. اگر زبان شاعران و نویسند‌گان این عهد را با ادوار ادبی بعد بسنجیم، تعداد واژ‌گان عربی ر...

هدف از این پایان نامه بررسی و توصیف گویش مشهدی می باشد. گویش مشهدی که یکی از گویش های فارسی دری است، با دارا بودن واژگان اصیل فراوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های زنده ی ادبیات و فارسی اصیل دری است. گردآوری و نگهداشت این گویش و میراث ملی که به تدریج در حال میرایی است، امری ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر که اولین بررسی زبان شناختی و نظام مند درباره ی گویش مشهدی است، نظام آوایی این گویش را که شا...

در تکوین زبان فارسی دری، زبان کلاسیک مردم تاجیک و فارسی‌زبانان در سرزمین بخارا یا شرق ایران‌زمین تاریخی، سهم علمای عرب‌‌نژاد مسلمان بسیار زیاد است؛ زیرا آن‌ها با همدستی دانشمندان ایرانی‌نژاد از بین زبان‌های فارسی میانه، لهجة پارسی دری را برگزیده و در غنی کردن ذخیرة لغوی و ارتقای مقام و منزلت این زبان کوشش‌های بسیاری به خرج دادند که از این زبان در علم زبان‌شناسی با اصطلاح «فارسی نو» یاد می‌شود. ...

در تکوین زبان فارسی دری، زبان کلاسیک مردم تاجیک و فارسی زبانان در سرزمین بخارا یا شرق ایران زمین تاریخی، سهم علمای عرب نژاد مسلمان بسیار زیاد است؛ زیرا آن ها با همدستی دانشمندان ایرانی نژاد از بین زبان های فارسی میانه، لهجه پارسی دری را برگزیده و در غنی کردن ذخیره لغوی و ارتقای مقام و منزلت این زبان کوشش های بسیاری به خرج دادند که از این زبان در علم زبان شناسی با اصطلاح «فارسی نو» یاد می شود. ن...

چکیده: برخی از اعداد از دیرباز مورد توجه اقوام مختلف بوده به نحوی که بعضی از آن ها جامع جمیع اصناف شمارگان شده علت این امر علاوه بر کمال ترکیب، کشش و نیرویی در این اعداد است که بدان ها جنبه ی ماوراء الطبیعی بخشیده و موجبات رجحان آن ها گردیده که ضمن تمایز، آنان را زنده و کامل ساخته است صفت پیشین موصوف های مختلفی چون هفت ایزد، هفت فلک، هفت امشاسپندان، هفت فرشته ی مقدس، هفت وادی سلوک، هفت شهر عش...

شهمیرزاد یکی از شهرهای  استان سمنان است. گویش مردمان این شهر با زبان فارسی قدیم و گویش مازندرانی آمیخته­است. بعضی فعل‌ها در گویش شهمیرزادی بازماندۀ شکل کهن افعال در زبان فارسی دری، فارسی میانه و ایرانی باستان است. امروزه کاربرد بسیاری از افعال با آنچه در ادوار آغازین به کار می‌‌رفته، تفاوت‌های زیادی یافته است؛ اما هنوز بازماندۀ افعال کهن را در بعضی گویش‌ها می‌توان یافت؛ از جمله  شباهت‌های زیادی...