«مولود فرعون» و «جلال آل احمد» در ادبیّات الجزایر و ادبیّات فارسی، متأثّر از اوضاع نابسامان جامعۀ خویش در ضمن داستان­پردازی، به نقد و تحلیل رفتارهای اجتماعی نامناسب روزگار خود پرداخته­اند، و هر دو از مصلحان و روشنفکران جامعۀ خود نیز بوده­اند. رفتارهای نامطلوب در میان مردم همچون حسادت، سوءظن، خرافات و تقلید از پوشش­های غربی نیز مورد انتقاد این دو نویسنده قرار داشته است. این مقاله به شیوۀ توصیفی - ت...

یکی از مؤلّفه­های ادبیّات تطبیقی در جهان، شکل­گیری مکتب رئالیسم و سمبلیسم و تأثیر این مکاتب در آثار نویسندگان معاصر است. دو ملّت ایران و عرب، در طیّ روابط تاریخی با کشورهای اروپایی، از این مهم بی­بهره نمانده و آثار ارزشمندی را مطابق اندیشه­ها و نظریه­های این مکاتب ادبی عرضه کرده اند. مکتب رئالیسم (واقع­گرایی) از جمله مکاتبی است که با توجّه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصۀ ادبی و داستان­نویسی شد و مک...

احمد شاملو در ادبیّات فارسی و بدر شاکر السّیاب در ادبیّات عربی، از شاعرانی هستند که مضمون­های گوناگونی را در قالب شعر روایی، ارائه نموده­اند؛ تا به وسیله آن، مفاهیم ژرف­تر و گسترده­تری را به مخاطب خود عرضه نمایند. این پژوهش، کوششی در بررسی تطبیقی عناصر مشابه روایت، بر اساس رویکرد نقدی ادبیّات تطبیقی (مکتب آمریکایی)، در قصیدۀ «مرد مصلوب» اثر احمد شاملو و قصیدۀ «المسیح بعد الصّلب» سروده سیاب، به هدف د...

مقایسۀ اندیشه های عبید زاکانی، شاعر و نویسندۀ عصر مغول و احمد مطر، از شاعران معاصر عراق، در حوزۀ ادبیّات تطبیقی مکتب آمریکا قرار می گیرد. یکی از وجوه مشترک در آثار این دو هنرمند که بر اثر شرایط خفقان آور جامعه به وجود آمده، طنز سیاسی - اجتماعی است که هدف اصلی آن انتقاد از شرایط نابسامان جامعه و اصلاح آن است. از این روی، در حکایت های زاکانی و اشعار مطر، در کنار مضمون­های متفاوت، مضامین طنزآمیز مش...

احمد سویلم یکی از شاعران نسل دوم (دهه شصت) مصر است که میراث گذشتگان نقش پررنگی در اشعار او دارد. مطالعه اشعار او نشان می­دهد که بخش قابل توجهی از این میراث را میراث عرفا تشکیل می­دهد. در این میان، بررسی مجموعه شعری الشوق فی مدائن العشق نشان می­دهد که سویلم به خوبی عطار و منطق الطیر او را می­شناخته تا آنجا که به نام او صریحاً اشاره می­کند و او را «قطب تصوف اسلامی» می­خواند. بنابراین این مقاله در ...

احمد سویلم یکی از شاعران نسل دوم (دهة شصت) مصر است که میراث گذشتگان نقش پررنگی در اشعار او دارد. مطالعة اشعار او نشان می­دهد که بخش قابل توجهی از این میراث را میراث عرفا تشکیل می­دهد. در این میان، بررسی مجموعة شعری الشوق فی مدائن العشق نشان می­دهد که سویلم به خوبی عطار و منطق الطیر او را می­شناخته تا آنجا که به نام او صریحاً اشاره می­کند و او را «قطب تصوف اسلامی» می­خواند. بنابراین این مقاله در ...

نوستالژی یا دلتنگی برای گذشته، حالتی است روانی که به صورت ناخودآگاه در فرد آشکار و تبدیل به یک اندیشه می­شود. در زمینه­ی ادبیات، این حالت برای شاعر یا نویسنده­ ای رخ می­دهد که پیرو انگیزش­های فردی و اوضاع اجتماعی - سیاسی، دچار احساس دلزدگی از زمان حاضر می­شود و اندیشه­ی بازگشت به گذشته­ و خاطرات شیرینش را در سر می­پروراند و سپس شعر و یا نوشته­ی خود را آمیخته با فضایی غم­انگیز می­نماید.     احمد...

ادبیّات تطبیقی، رهیافت ها و رویکردهای متنوّعی را دربر می گیرد که «تصویرشناسی»، یکی از آن­هاست. براساس این رهیافت، تصویر فرهنگ خودی در ادبیّات بیگانه واکاوی می شود یا برعکس، بازنمودهای تصویری از فرهنگ بیگانه در ادبیّات خودی به بررسی گذاشته می شود. پژوهش حاضر با تکیه بر رهیافت تصویرشناسی، ضمن واکاوی سفرنامه خسی در میقات از جلال آل احمد و استخراج تصاویر ارائه شده از «من» و «دیگری»، آن­ها را طبقه بندی ...

در این پژوهش نگارنده با توجه به اهمیت و جایگاه برجسته مقاومت اشعار برجسته ادبیات مقاومت شاعران کرمانشاهی را از لحاظ محتوایی و ساختاری مورد بررسی قرار داده از آنجا که قبل از آن پژوهش مدون و بسامانی در این راستا انجام نشده است لذا با علاقه به موضوع، ضمن تحقیق به دو روش کتابخانه ای و میدانی بدین مهم پرداختم و حاصل آن را در 6 فصل تنظیم نمودم که بعد از کلیاتی در مورد ادبیات پایداری به معرفی 4 شاعر ا...

  هدف از این مقاله، بررسی ساختار زبان در اشعار احمد عزیزی است. از آن جایی که هنجارگریزی و شگردهای آشنایی‌زدایانه در یکی از آثار او به نام «کفش‌های مکاشفه» بسیار مورد استفاده قرار گرفته‌اند، این اثر به عنوان داده‌ این پژوهش انتخاب گردیده است. تحلیل ساختار زبانی این اثر با استفاده از چارچوب‌ها و الگوهای موجود در صورت‌گرایی و ساختارگرایی انجام گرفته است. بر این اساس، تحلیل‌ها حاکی از آن است که شاع...