دگرگونی روش تحقیق از قیاس­گرایی به استقراگرایی و در نهایت تعمیم آن از حوزه مطالعات طبیعت به قلمرو انسان با پیش­فرضی اثبات­گرایانه، زمینه­ساز پیدایش علوم انسانی جدید گردید که متکفل انسان­پژوهی علمی است. در این مقاله ناکارآمدی تئوریک و عملی منطق اثبات­گرایانه در قلمرو انسان­پژوهی در جامعه اسلامی با روش تحلیلی - استنباطی و تفسیر مفهومی اسناد، بررسی و نشان داده شده است. از لحاظ نظری چهار دلیل برای ...

مخالفان علم منطق از قدیم الایام با رویکردهایی متفاوت، شبهاتی را علیه منطق پژوهی وارد کرده، از ناروایی روی آوری به این دانش سخن گفته اند. این شبهات در یک دسته بندی قابل ارجاع به چهار دسته کلی هستند. نوشتار حاضر می کوشد ضمن گزارش این دسته ها، نشان دهد که علامه طباطبائی کوشیده است در دفاع از منطق پژوهی، پاسخ های استواری را در برابر این قبیل شبهات پیش روی نهد. علامه علم مدون منطق را بازتاب طریق فطر...

چکیده  این مقاله شامل ملاحظاتی انتقادی در مورد دیدگاهِ رایجی است که مدعی است، از طریق در نظر گرفتن شکافی عمیق بین علم سنتی و نوین می تواند تبیینی از توسعه نیافتگی ارایه دهد. این ملاحظات انتقادی شامل روان شناسی گرایی، معضلات تاریخ نگاری، تلقی پوزیتیویستی از علم و التزام آن به نوعی تکنوکراسی است. در این مقاله به بررسی این مسأله که چگونه ترکیبی از این معضلات موجب ارایه ی یک تبیین نامناسب و ناموجه ...

آینده پژوهی دانش/ هنر معماری آینده است و سناریو خروجی آرمانی آن و به تعبیری از لحاظ متدولوژیک، وحدت بخش روش های متعدد مورد استفاده در فرآیند آن بوده و تنها حوزه آینده پژوهی است که در آن تعبیر «مکتب» بکار رفته است. مع الوصف تاکنون مطالعات تطبیقی کافی درباره مکاتب سناریونگاری صورت نگرفته است و اغلب تحقیقات در سطح متدولوژی متوقف مانده اند. هدف مقاله حاضر، بررسی تطبیقی دو مکتب بزرگ سناریونگاری آیند...

روانشناسی علمی به مثابه علم جدیدی که سابقه ای طولانی در عرصه علم ندارد در مسیر انتقال و ترجمه نیاز به اصطلاحات و واژه های مناسب و معادل در زبان فارسی پیدا می کند. فرهنگ علوم رفتاری تلاشی است در جهت یافتن معادلها و تعاریف مناسب برای واژه های این علم جدید و علوم مرتبط با آن نظیر علوم تربیتی‘ مقاله حاضر سعی دارد با نقد و ارزیابی از این کتاب به رفع اشکالات موجود در آن در چاپهای آتی کمک نماید.

چکیده در دو دهة گذشته، بسیاری از مدافعان و مخالفان علم دینی به ارائة دیدگاه پرداخته اند؛ اما در بیشتر این موارد، از طرح مبانی و پیش فرض های معرفتی آنان در این دیدگاه ها غفلت شده است. این نوشتار، با کاوش در دیدگاه های موافقان و مخالفان علم دینی، مبانی معرفتی آنان را استخراج و تحلیل کرده است. با احصاء و استقرای اولیه، به هشت مبنای معرفتی دست یافته ایم که چهار مورد از آنها، در این نوشتار و بقیه،...

چکیده فرماندهان در دوران جنگ تحمیلی در سطوح مختلفی ایفای نقش کرده اند که تاریخ شفاهی آنها با اتکاء به موضوعات مربوط به رخدادهای صحنه نبرد و گفته ها و ناگفته های آن، مفاهیم غنی پژوهشی تاریخ جنگ ایران و عراق را فراهم می کند. آقای دکتر محسن رضایی از مهمترین فرماندهان در سطوح عالی جنگ است که به عنوان صاحب اصلی جنگ که از سال 1360 تا 1367 و پایان جنگ کانون موضوعات در سطوح مختلف جنگ می باشد. مرکز اسن...

چکیده این پژوهش با هدف بررسیِ ضرورت مفهوم شناسی، در پژوهش های روان شناختی و ارائة برخی تفاوت دیدگاه ها در مفاهیم روش شناختی، از دیدگاه روان شناسی اسلامی ‐ بومی انجام شده است. برای پاسخگویی به این پرسش که آیا در فلسفة روان شناسی، دربارة مفاهیم روش شناختی مانند «روش علمی»، «نیمه علمی»، «غیر علمی»، «مشاهده»، «درون نگری»، «اندازه گیری» و... اتفاق نظر وجود دارد یا خیر، به دیدگاه های برخی فیلسوفان رو...

چکیده فلسفه ی علم هیدگر محل اختلاف صاحب نظران است. برخی او را واقع­گرا می­دانند. یک دلیل آنها این است که او متعلَّق معرفت علمی را مستقل از روش های علمی می­دانست.  برخی او را نسبیت­گرا می­دانند؛ چون به تعبیر آنها، هیدگر علم را تنها در افق دانایی هر دوران ممکن می­شمرد. برخی بین فلسفه ی علم هیدگر متقدم و متأخر وحدت می­بینند؛ چون او را در هردو دوره، واقع­گرا یا در هردو نسبیت­گرا می­دانند.  برخی بین ...