نویسنده در آغاز دو ویژگى طرح را بر مى‌شمارد 1 - کشف وجود معنایى واژه‌ها بر اساس آسان سازى ترجمه 2 - تدوین به دو زبان فارسى و انگلیسى. سپس مراحل کار پژوهش را در گروه عربى توضیح مى‌دهد. نخست منابع مورد استفاده را نام مى‌برد و روش دسته بندى واژه را شرح مى‌دهد. در ادامه چگونگى تحقیق در منابع و مشکلاتى که فرا روى پژوهش وجود دارد، از جمله اختلاف منابع و چگونگى تحلیل آنها را با ذکر نمونه‌هایى روشن مى...

در این نوشتار نویسنده تحلیل خیر و شر، اقسام شر، و راه حل‏هاى علامه طباطبایى براى زدودن ناسازگارى وجود خیر و شر با خدا و صفات حق تعالى را به بحث و بررسى نشسته است. در مبحث خیر و شر، دو تحلیل از علامه طباطبایى مى‏آورد. براساس تحلیل نخست علامه خیر را امرى وجودى و شر را امرى عدمى مى‏خواند. و براساس تحلیل دوم نویسنده المیزان خیر را امرى ذاتاً مطلوب و شر را امرى ذاتاً نامطلوب معرفى مى‏کند. در مبحث اقسا...

در شماره شصت و هفتم این فصل‏نامه مقاله‏اى با عنوان »تأثیر نگاه فردى و اجتماعى به دین در استنباط احکام فقهى« به چاپ رسید که با ورود به حیطه »فقه اجتماعى« ذهن صاحب این قلم را با پرسش‏هایى مواجه کرد; پرسش‏هایى از این دست که یک‏پارچه‏نگرى به موضوع و ملازمات اجتماعى آن (که در مقاله از مؤلفه‏هاى فقه اجتماعى برشمرده شده) به چه معنایى است؟ قلمرو آن کجاست و تقییدپذیرى آن در چه حدى است؟ آیا عبور از اطلاق...

معناشناسى و تفسیر اجتهادى قرآن کریم از کجا آغاز مى شود و چه فرایندى را طى مى کند؟ این مقال در پاسخ به این پرسش بر آن است که شناخت هسته هاى اولیه معنا از واژگان جستجو مى شود که موجِد متن آنها را گزینش نموده و پیام خود را در ترکیب ساختارى عبارات ویژه جاى داده است. ملاحظه ویژگى هاى ادبى، دلالى و سیاق ترکیبى جمله، مرحله اى دیگر است. نگاه پیوستارى به متن قرآن و نیز سنت معصوم(علیه السلام)، همچنین نظر ...

شاعران با توجه به شرایط ویژه خویش، به برخى واژه‏ها دلبستگى بیشترى دارند. این واژه‏ها که کلیدواژه نامیده مى‏شوند، جهت شناخت اندیشه صاحبان اثر مؤثرند. در این تحقیق براى دست‏یابى به دگرگونى‏هاى فکرى قیصر امین‏پور کلیدواژه‏هاى ادب مقاومت (شهید و شهادت) در اشعار وى مورد بررسى قرار گرفته و با توجه به شیوه برخورد شاعر با آن‏ها، دوران شاعرى وى به سه دوره تقسیم و نشان داده شده است که در این دوره‏ها، همگ...

 شناسایى و بررسى روشهاى تفسیر آیات الأحکام قرآن توسط اهل بیت(ع)، است.  فهم هر متنى، نیازمند آشنایى با قواعد و اصول زبانى آن متن و دریافت سبک ویژه اثر است. اهل بیت(ع) نیز هم بر شناخت عمومى زبان و هم بر سبک ویژه قرآن جهت استنباط احکام فقهى از قرآن تکیه دارند. ایشان در بهره‌گیرى از آیات الأحکام به سه روش تمسک، تبیین و تدبر عمل مى‌کردند.  در شیوه »تمسک«، امام(ع)، براى بیان حکم، آیه‌اى را تلاوت مى...

 جایگاه و نقش "سیاق" در تفسیر "المیزان" اثر علامه طباطبایى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، سیاق را یکى از ویژگى‌هاى مهمّ تفسیر المیزان دانسته است. "سیاق" در اصطلاح اهل ادب به طرز جمله‌بندى که برگرفته از چینش و نظم خاص کلمات است، گفته مى‌شود، به گونه‌اى که گاهى افزون بر معناى هر یک از کلمه‌ها و سپس معناى جمله، معنایى دیگر را نیز براى جمله به همراه آورد. حجیّتِ "دلالت سیاق" برگرفته از سیره عقلا ...

در شعر و ادبیات همیشه شاعران و نویسندگانى بوده‏اند که اندیشه و کلامشان متأثر از متون گذشته بوده‏است. این رابطه، یکى از شاخه‏هاى بینامتنیت شمرده مى‏شود و در میان روابط بینامتنى که یک اثر ادبى مى‏تواند با آثار پیش از خود داشته باشد، نقیضه‏سازى جایگاه ویژه‏اى دارد. این تمهید موجد رابطه پیچیده‏ترى میان متون گشته و شاعر به واسطه آن چیزى بیش از یک تقلید یا وابستگى صرف را به مخاطب ارائه مى‏دهد. در ادب...

 نظریات جامعیّت و قلمرو قرآن نسبت به مسائل مادى و معنوى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. بحث قلمرو قرآن از موضوعاتى است که از دیرباز توجّه عالمان اسلامى را به خود جلب کرده است، به ویژه در دهه‌هاى اخیر به دلیل توجه بیش از پیش مسلمانان به کتاب آسمانى خود و رویارویى آنها با نظریه‌هاى دیگر ادیان و مکاتب، وارد عرصه جدیدى شده است. در این زمینه میان قرآن‌پژوهان مسلمان سه دیدگاه را مى‌توان به روشنى دید: ...