زمزمه‌های ملی شدن صنعت نفت در سال 1328ش/1949م با تشکیل جبهه‌ملی شنیده شد. جبهه‌ای که نیروهای گردآمده در آن، هر کدام نماینده یکی از اقشار اجتماعی ایران به شمار می‌رفتند. از سیاستمداران، کارمندان، روشنفکران جوان تا بازاریان، هسته اولیه جبهه‌ملی را شکل می‌دادند و در وقایع مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332 نقش مهمی برعهده داشتند. مطالعه نقش پایگاه سیاسی و اجتماعی بازار و بازاریان در...

نوشتار حاضر، در صدد بررسی و تحلیل دو مقطع تاریخی، یعنی دوره قاجار تا نهضت مشروطیت و دوره پهلوی تا انقلاب اسلامی، از منظر چگونگی پیدایش و زوال مشروعیت سیاسی می‏باشد. سؤال اساسی در این بررسی آن است که «چه نسبتی میان ظهور بحران مشروعیت از یک سو و فروپاشی نظام سیاسی حاکم در دو مقطع نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی از سوی دیگر وجود دارد؟» در این راستا، منابع مشروعیت سیاسی قاجاریه و پهلوی و عوامل و زمینه‏...

نهضت عقلانی معتزله در دوران خلافت عباسی و همزمان با نهضت عظیم ترجمه به تعامل عقلانی با فلسفه یونان پرداخت و با استفاده و مدد از این فلسفه عقلا نی در صدد بود دین را در تحت استدلال عقلا نی قرار دهد و هر آنچه به نام دین وارد حوزه ی دین شده بود اما از پشتوانه عقلا نی و منطق بر خوردار نبود به دور اندازد و سره را از ناسره تشخیص دهد. این جنبش عظیم فکری و فرهنگی اثرات مثبتی در روند پالایش فکری جامعه اس...

یکی از مراحل مهم هر انقلاب، انتقال قدرت و تثبیت نظام سیاسی جدید است. در دوره ­ی گذار انقلاب اسلامی، تثبیت نظام جدید، بر دوش دولت موقت گذاشته شد. ناتمام ماندن کار دولت موقت، این سؤال را مطرح می کند که مناسبات دولت موقت با نهادها و نیروها سیاسی اجتماعی، چگونه بود؟ در این مقاله با رویکرد تاریخی و روش اسنادی، در پی آن است که به مناسبات دولت مهندس بازرگان با نیروهای سیاسی در عرصه­ های انتخاب اعضای ک...

نهضت مشروطیت تنها یک رویداد سیاسی-اجتماعی تلقی نمی شود. تاثیرات این نهضت بر شعر و موسیقی عصرقاجار در قالب تصنیف ها و اشعار میهنی و نقد اجتماعی بر جا مانده است. نقاشی نیز نمی توانست بی تاثیر از این رویداد باشد. کمال المک هنرمندی بود که در طول حیاتش از نزدیک شاهد حوادث دوران مشروطیت بود. در این مقاله بازنمود مشروطیت و تحولات اجتماعی و سیاسی حاصل از آن در آثار کمال الملک با تکیه بر آثار پیش و پس ا...

مقصود از مبانی قرآنی، پیش فرض های پذیرفته از آموزه های قرآنی است که زیربنای قیام امام حسین(ع)  گردید. بر اساس حدیث ثقلین، مبنای نهضت امام حسین(ع)   باید بر آیات قرآن استوار باشد. به نظر نگارندگان، توجّه به مبانی قرآنی نهضت که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است،می تواند فهم صحیح و کامل تری از قیام حضرت را نمایان سازد. نوشتار حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است، به برخی از مبانی سیاسی ـ اجت...

نهضت یا انقلاب مشروطه را به حق می بایسیتی یکی از مهم ترین تحولات سیاسی و اجتماعی ایران معاصر به حساب آورد پروفسور نیکی کدی محقق سرشناس تاریخ معاصر ایران معتقد است که انقلاب مشروطه را می بایستی یکی از نخستین تحولات عمده مدرن در آیا به حساب آورد او از این بابت ایران را پیشگام حرکت های ترقی خواهانه در میان ملل آسیا دانسته و معتقد است زمانی ایرانیان به دنبال این مقولات رفتند که شاید به جز هند روسیه...

نهضت آزادی یک حزب سیاسی تاسیس شده در سال 1340 ش می باشد و بنیان گذاران اصلی آن آیت الله سید محمود طالقانی ، مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی بودند. شاخصه های اصلی آن از نظر فکری و مرامی ، مسلمان، مصدقی ، ایرانی و تابع قانون اساسی بوده است و ماهیت ملی - مذهبی داشته و بنیانگذاران و بدنه اصلی آن جز جریان روشنفکری سیاسی- مذهبی بودند. نهضت آزادی از درون نهضت مقاومت ملی ( 1339 - 1332 ) ش سربرآو...

زمزمه های ملی شدن صنعت نفت در سال 1328ش/1949م با تشکیل جبهه ملی شنیده شد. جبهه ای که نیروهای گردآمده در آن، هر کدام نماینده یکی از اقشار اجتماعی ایران به شمار می رفتند. از سیاستمداران، کارمندان، روشنفکران جوان تا بازاریان، هسته اولیه جبهه ملی را شکل می دادند و در وقایع مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332 نقش مهمی برعهده داشتند. مطالعه نقش پایگاه سیاسی و اجتماعی بازار و بازاریان در...