نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به‌صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم‌کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب‌بندی‌های متفاوت ارائه می‌شود که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی، هندسی، تجریدی و خطوط تزیینی قابل بررسی است. در دوران اسلامی نقوش تزیینی و ترکیب‌بندی آن‌ها جایگاه ویژه‌ای یافته و به‌جهت منع تصاویر انسان و حیوان، نقوش هندسی و گیاهی، رشد و تنوع چشمگیری داشته‌اند، که در ...

  نقوش درهم‌بافتۀ هندسی، وجه مشترک بسیاری از تزیینات عصر سلجوقی است که هرچند در برخی از تألیفات مورخان هنر اسلامی به‌عنوان ویژگیِ هنر این عصر مورد تأکید قرار گرفته است، غالباً به دلیل تمرکز این منابع بر توصیفی کلی، بهره‌گیری از آنها به منظور شناخت دقیق ویژگی‌های این ساختار هندسی و درک تفاوت آن با اسلوب‌های به‌کار رفته در دیگر ادوار تاریخی را دشوار می‌سازد. از این رو، شناخت و تبیین ویژگی‌ها و جست...

دوران هنر اسلامی شکوهمندترین دوره تاریخ هنر و برخوردار از ارزشمندترین دستاوردهای بشری در عرصه هنری به شمار می آید و شامل انواع متنوعی از فن ها و گرایش ها همچون معماری، خوشنویسی، نقاشی، سرامیک و مانند ای نها م یشود. در هنر اسلامی عناصر تکرار شونده زیادی وجود دارد، مانند: استفاده از طر حهای هندسی یا ترسیمی غیر واق عگرایانه از گل و گیاه که به اسلیمی معروفند. نقوش اسلیمی در هنر اسلامی اغلب به عنوان...

مدالیون های ساسانی از جمله نقوشی هستند که شخصیت و ممیزه هنر ساسانی را دارا هستند. مدالیون های ساسانی دارای انواع مختلفی هستند که در بین هنر سرزمین های همجوار و سایر تمدن های شرقی و غربی زمان خود نیز دارای محبوبیت و پر کاربرد بوده اند. با توجه به نمونه های زیاد این مدالیون ها، تنوع و گستردگی آنها در بین هنر پساساسانی، آسیای مرکزی، اسلامی، از شرق تا چین و از غرب تا بیزانس، سوریه، قبط (مصر)، اروپا...

تکرار نقش تعیین کننده ای در انواع هنر های سنتی و به ویژه نقوش هندسی بر عهده دارد و می توان از آن به عنوان یک عامل مهم در گسترش و شکل گیری نقوش هندسی نام برد. اهمیّت تکرار و نقش سازنده ی آن در آفرینش های هنری، کمتر مورد توجه قرار گرفته است و گاه از آن به عنوان یک عنصر منفعل، تزیینی و غیر خلاقانه یاد شده است. این پژوهش با هدف باز نگری و تأکید بر نقش خلاقانه ی تکرار در ساختار فرمی و محتوایی نقوش هن...

شاهسون ها یکی از مهم ترین طوایف شمال غربی ایران و ترک زبان هستند. سرزمین کنونی شاخه اصلی این ایل، مناطق کوهستانی سبلان، ارسباران، مشکین شهر و دشت مغان است. آن ها به تولید دست بافته هایی همچون ورنی، جاجیم، مفرش، خورجین و نمکدان شهرت دارند. از جذاب ترین عنـاصر این دست بافته های ذهنی باف، نـقوش و رنگ های متـنوع و شاد آن است. این دسـت بافته ها که عمـدتاً در پیوند با فرهنگ، عـقـاید، آداب و رسـوم و مح...

محاسبات و ترسیم و ایجاد الگوهای نقوش هندسی در گذشته از سوی استادکاران انجام می­شده و از نسلی به نسلی سینه به سینه منتقل و گاهی مفقود و یا  به دست فراموشی سپرده شده است. به­ طوری­که بعضاً طراحی گره های جدید و یا مرمت گره های آسیب دیدۀ تاریخی برای اکثر دست اندرکاران کنونی ساخت و مرمت گره چه در کاشی کاری و چه نجاری و صنایع دیگر کاری دشوار است. برای رفع این مشکل نگارندگان با مطالعۀ نقوش هندسی و تدقی...

محراب های گچبری عصر ایلخانی، به عنوان یکی از باشکوه ترین جلوه های تزئین در معماری این دوره، علاوه بر تنوع آشکار در فرم ها و ابعاد ساخت، شامل مجموعه ی منحصربفردی از آرایه ها و همچنین کتیبه های گوناگون می باشد. این نقوش که تقریباً، در کلیه ی اجزاء و قسمت های محراب های گچبری اعم از پیشانی، حاشیه ها، ستون ها (پیلک)، سرستون ها، طاقنماها و لچکی ها به چشم می خورد؛ شامل انواع نقوش گیاهی (اسلیمی و ختایی)...

درباره نقوش واق و افسانه درخت سخن گو، تحقیق و پژوهش بسیار اندکی انجام شده است. پژوهش در این موضوع، سبب می شود این نقش در تاریخ هنر اسلامی و ایرانی بیشتر شناخته شود. این مقاله درپی پاسخ به این سؤالات است: خاستگاه درخت سخن گو و نقوش واق چیست؟ انواع نقوش واق کدام اند؟ حیطه نمایشی نقوش واق در چه گستره ای از هنرهای اسلامی است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش ها، به افسانه های درخت سخن گو به اختصار پرداخته ...

مسجد جامع ورامین به عنوان یکی از هزاران بنای بی نظیر معماری دور? اسلامی عصر ایلخانی، از تزیینات گچبری بسیار غنی برخوردار بوده که خلاقیت و ابتکار بالای هنرمندان ایرانی را نشان می دهد. در تزیینات مسجد از گچ برای ایجاد نقوش هندسی و گیاهی و کتیبه های متعدد استفاده شده است با توجه به مطالب مذکور، این سوال مطرح است که چگونه می توان از نقوش گچبری تزئینات مسجد جامع ورامین در ساخت زیورآلات استفاده کرد. ...