در دوره¬ی آل¬احمد و محفوظ، ادبیات داستانی به دلیل استقبال توده¬ی مردم، از جایگاه ویژه¬ای برخوردار بود و ازآنجایی که این دو نویسنده خود را در قبال جامعه مسئول می¬دیدند، از این نوع ادبی استفاده می¬کردند تا بتوانند رسالت خود را انجام دهند. آنان در آثار داستانی خود با تصویر زندگی انسان¬های عادی، علاوه بر تصویر مشکلات و مسائل پیش¬روی جامعه، غیرمستقیم خوانندگان را با تاریخ تحولات سیاسی، اقتصادی و اجت...

نقد ساختارگرا شیوه تحلیلی است مبتنی بر بررسی مناسبات درونی عناصر سازنده یک شکل یا ساختار، شکل، محتوا و معنی یک ساختار ادبی سه مفهوم تنیده در هم هستند که در این تحلیل برتری شکل بر محتوا برجسته است. شکل و قالب یک اثر در واقع چارچوب متشکل از قواعد، قوانین واصول ساختی که کلیت اثر را می سازد و پیام یا محتوا در درون این چارچوب قرار می گیرد. زبان مهمترین عنصر اساسی یک اثر است و چیز یا ماده ای جدا و مس...

عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر ایرانی در قرن پنجم با دو کتاب مهم خود، ‏‏«اسرارالبلاغه» و به خصوص «دلائل‌الاعجاز»، انقلاب بلاغت عرب را رقم زد. در ‏قرن حاضر پس از تلاش‌های محمد عبده در مصر برای احیای تفکر علمی ‏اسلامی، تصحیح و چاپ آثار جرجانی رونق یافت. بلافاصله بعد از آن، تازگی و به ‏روز بودن بسیاری از آرائش مورد توجه قرار گرفت و جست‌وجوی مشترکات نظری ‏و عملی او با زبان‌شناسی و فلسفه زبانی مدرن به...

در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت «غلام و بازرگان» از باب دوم مرزبان نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت شناسی قصه های پریان، به دو بن مایه «سفر و بازگشت از سفر» توجه شده است. این دو بن مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرمان محسوب می شوند، با کهن الگوی اسطوره ای آشناسازی و میر نوروزی، تطبیق داده شده اند. در این مطابقه عناصر سازنده اسطوره و حکای...

    اقتصادهای آمریکای لاتین برای رشد تولید ملی و توسعه اقتصادی، تحول ساختار اقتصادی را با اتخاذ سیاستهای ساختارگرایی از سال 1948 دنبال کردند. ساختارگرایی به خاطر مداخله بیش از حد در سازوکار بازار برای حمایت از تولید ملی و تبعات جایگزینی واردات، با انتقادهای زیادی مواجه گردید که منجر به زوال ساختارگرایی و ظهور دیدگاه ها و سیاستهای اقتصادی نئولیبرال در دهه 1980 در آمریکای لاتین گردید. طی دهه 19...

پیشرفت‌های نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیل داستان کوتاه به شمار می‌آید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیده‌های گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل از یکدیگر مورد مطالعه قرار نمی‌دهد بلکه همواره می‌کوشد تا هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیده‌هایی که...

رواج فلسفه نسبیت‌گرایی و در پی آن تکثرگرایی در ابعاد مختلف علوم انسانی و جهان بینی‌های حاکم قرن بیستم و تقویت منش تساهل و تسامح و تسّری آن‌ها به حوزه مطالعات ادبی و رویکردهای نقادانه ( نظریه و نقد ادبی) در غرب ماهیتی دموکراتیک و بسیار پذیرنده به این حوزه بخشیده و آن را، مانند سایر حوزه‌های اندیشه، به مبحثی میان‌رشته‌ای و متشتّت تبدیل کرده است. این توفیقِ ناگزیر، به گسترش و تنوّع رهیافت‌های جدید در ...

ساختارگرایی شکل گرا، یکی از مهم ترین رویکردهای نقد ادبی معاصر است که ناقد در آن، به دور از هرگونه عامل موثر خارجی ( شرایط اجتماعی و سیاسی و بیوگرافی ادیب ) تنها به ساختار متن و سطوح مختلف آن نظیر: سطح آوایی، نحوی ( جمله )، ادبی و معنایی و نیز تعیین جفت های متقابل میان واژه ها رو می کند. چه این جفت ها، نوعی تضاد و جدایی را سبب می شوند که ادیب، آن را در میان دو جهان متضاد به وجود می آورد. با این...

نوع برخورد و عکس‌العمل اندیشمندان عرب در برابر روشنگری و مدرنیته، تعیین‌کننده دستگاه نواندیشی آنان است. رویکرد اقبالی برخی از این اندیشمندان به اندیشه روشنگری و روشنفکری غربی، با گرایش به  ارزش‌های  مدنی و ویژگی‌های فکری و فلسفی تمدن اروپایی آغاز شد. سپس این رویکرد با گرایش به مطالعات جدید علوم انسانی مانند ساختارگرایی، زبانشناسی، هرمنوتیک، معناشناسی و انسان‌شناسی، توسط گروهی از روشنفکران برجست...

چکیده اهمیت جایگاه نقد در علوم مختلف به ویژه ادبیات بر کسی پوشیده نیست، چرا که برای رسیدن به یک هدف، تعیین راه و مسیر حرکت، امری ضروری است. پس، از آنجایی که این وظیفه¬ی خطیر برعهده¬ی نقد می باشد، چنانچه دچار انحراف و گمراهی شود، قطعا رسیدن به مقصود ناممکن خواهد بود. بنابراین پرداختن به موضوع نقد ادبی به دلیل نقش حساس آن در تحلیل و تفسیر آثار ادبی، بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این ضرورت، س...