مهم‌ترین مستند مدعیان تحریف قرآن، مجموعه‌ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده‌است. در ردّ این گونه روایات، دانشمندان اسلامی روش‌های مختلفی را به‌کار برده‌اند، ولی بیشتر این روش‌ها جامعیت لازم را ندارند و یا حتی برخی از روش‌هایی که از سوی اهل تسنن به‌کار گرفته شده، خود منجر به شبهة تحریف قرآن شده‌است. از این رو، به‌کارگیری روشی صحیح و جامع در این امر از سوی علم...

حوا همسر آدم نخستین زنی است که در اساطیر و حکایات از او یاد می‏شود. آیات قرآن چگونگی آفرینش حوا را به روشنی بیان نکرده‏اند. در مقابل برخی روایات در منابع اولیه حدیثی یافت می‏شوند که حوا یا به طور کلی جنس زن را آفریده شده از آدم یا جزئی از بدن او می‏دانند. در این مقاله این روایات پس از دسته بندی و گزارش، نقد و بررسی می‏شوند. در نقد متن عرضه روایات بر قرآن‏، عقل و دیگر ملاک‏ها مبنا قرار می‏گیرند....

بر اساس گزارشهای تاریخی و روائی در زمان های مختلف برخی افراد،اهل بیت (ع) را از حد بشری تا مقام الوهیت بالاتر برده اند. این تجاوز از حد و اندازه در اصطلاح قرآن و روایات، "غلو"، و این افراد "غالی" نامیده شده اند. در این نوشتار روایاتی که حاکی از برخوردهای اهل بیت (ع) با جریان غلو و غالیان است، مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ تا پس از جداسازی روایات صحیح از سقیم، میزان تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فر...

بررسی چگونگی ورود اندیشه های یهودی ( اسرائیلیات) در تفسیر قرآن مجید، محور این پژوهش است ، به همین دلیل ، رابطه قرآن با کتابهای آسمانی پیشین ، زمینه ها و انگیزه های پیدایش اسرائیلیات ، عناصر و چهره های پدید آورنده اسرائیلیات ، نقد و بررسی دلایل پذیرش یا عدم پذیرش روایات اهل کتاب و نقد و بررسی این روایات در تفاسیر اهل سنت و شیعه از موضوعات فصلهای دیگر این رساله به شمار می آید .

 بررسى و نقد چهار کتاب »اسباب النزول« واحدى، »لباب النقول« سیوطى، »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة و »اسباب النزول«، سیدّ محمد باقر حجّتى است.  تتبع کامل، نگارش اسباب نزول به صورت مستقل و دورى از تعصبات مذهبى از امتیازات و بى توجهى به شمارى از اسباب نزول، بیان برخى نظریات شخصى به عنوان سبب نزول، نداشتن سند و عدم ذکر منبع، آوردن روایات متناقض براى یک آیه، بى توجهى به نقد روایات اسباب نزول و ذکر ...

در نقد متن هر حدیثی گردآوری تمامی داده‌های مرتبط و اِعمال دقیق ضوابط نقد، حائز اهمیت است. گاه به رغم دقت ناقد حدیث، وی از خطا مصون نمی‌ماند. این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که تا چه اندازه نقدهای علامه شوشتری برای اثبات موضوع بودن حدیث، اتقان دارد؟ آسیب‌های نقد و بررسی‌های ایشان در حوزه روایات تفسیری چیست؟ این تحقیق با روش مطالعه کتابخانه‌ای و رویکرد تحلیلی - توصیفی در چهار نمونه روایت تفس...

مقاله حاضر با تکیه بر آراء علامه طباطبایی به تبیین پدیده نقل به معنا و تأثیر آن‌ در فهم آیات قرآن و روایات نبوی پرداخته و با دقت در نمونه‌هایی از روایات تفسیری آسیب‌دیده که در «المیزان» مورد نقد و بررسی قرار گرفته، شیوه علامه را در نقد این روایات،‌ معیارهای تشخیص آسیب‌ و قضاوت نهایی ایشان درباره روایات مذکور را بیان کرده است. به عقیده علامه یکی از عوامل پیدایش نقل به ...

نخستین گام های مفسران در تدوین تفاسیر، جمع آوری روایاتی بود که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به تفسیر آیات می پرداخت، روایاتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و یا ائمه (علیهم السلام) که در تفسیر آیات به آن استناد می شد، این روش در عصر حضور و پس از آن نیز روش معمول برای تفسیر قرآن کریم بود تا اوایل قرن چهارم هجری که جهان اسلام با تحول دانش تفسیر مواجه شد و با رشد عقل گرایی به ویژه در مدرسه...

روایات ارتداد صحابه در صحیحین شامل سی و سه روایت است که به ظاهر در تعارض با روایات عدالت صحابه قرار دارد. در این میان بررسی آراء شارحان  در این زمینه و تعیین مصداق اصحاب در این روایات امری ضروری به نظر می رسد. مقاله زیر کوششی در راستای تحلیل نظرات شارحان  در این زمینه و نقد و بررسی این نظریات است. طبق این مقاله که روایات ارتداد شامل کسانی است که به نوعی دارای انحراف گشته اند. این دسته می توانند...

با گسترش نظام‌مند احادیث مجعول و محرَّف در عصر امام رضا(ع)، در موارد فراوان راویان اصالت احادیث را از آن حضرت جویا می‌شدند. در صورت وقوع جعل و تحریف در روایت، امام به صورت روشمند و با بهره‌گیری از معیارها و ملاک‌های متقن، محرَّف و مجعول بودن آن را بیان کرده‌اند. به طور کلی امام دو معیار درونی و بیرونی را در نقد این روایات به کار بسته‌اند. ایشان نقد درونی را که با دقت در مضمون حدیث صورت می‌پذیرد، با...