کلیات الف – بیان مسأله موضوع استبداد سیاسی و لگام گسیختگی قدرت از مهمترین موضوعاتی است که از دوران باستان تاکنون نظر اندیشمندان مختلف را به خود معطوف کرده است از سقراط و افلاطون و ارسطو گرفته تا ژان ژاک روسو و جان لاک و منتسکیو نسبت به آثار زیانبار بی قانونی و خودسری حکومتها آگاه بوده و همیشه در پی آن بودند که با ارائه نظریات مختلف همانند تفکیک قوا، نظارت قوا بر همدیگر و ... قدرت را تحت کنت...

به رغم پیشینه طولانی نظریه ولایت فقیه در اندیشه سیاسی شیعه که از زمان غیبت امام عصر عجل اله تعالی فرجه الشریف شروع شده و باعث چالش های فراوانی دربین مردم وحاکمان در طول نزدیک به دوازده قرن شده است تا قبل ازانقلاب اسلامی ایران چنین نظریه ای به شکل عملی به حیات سیاسی وفکری جامعه اسلامی وارد نشده بود، امّا امام با بهره گیری از مبانی دینی و موشکافی دراسلام ناب وبا اجتهادی مبتنی برزمان ومکان دیدگاه م...

    اختلاف در آراء فقیهان در باب «ولایت فقیه و حدود آن» از عمده ترین مناقشات فقهی در سده ی اخیر بوده است. در این میان به نظر می رسد رویکردها و نظریات تفسیری کلاسیک در غرب ظرفیت بدیعی برای توضیح و تبیین علل شکل گیری این اختلافات از نظرگاهی نو به این ...

علمای بزرگ شیعه سعی کرده‌اند جداگانه یا در لابه‌لای مباحث خود اشاراتی عمیق و یا کوتاه به نظریه ولایت فقیه داشته باشند. هر قدر به لحاظ زمانی به دوره معاصر نزدیک‌تر می‌شویم مباحث مربوط به این نظریه گسترده‌تر و عمیق‌تر می‌شود که سرآمد همه آنها نظریه ولایت مطلقه فقیه امام خمینی است. نوشتار حاضر بر آن است تا مراحل تولد، تکوین و تکمیل این نظریه سیاسی ناب را مورد بحث قرار دهد.

بررسی نقش و جایگاه مردم در ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه از جمله موضوعات اساسی در نظریات اجتماعی متفکران مسلمان است. در نظریه اجتماعی امام خمینی جایگاه مردم در ساختار جامعه در ارتباط با نظریه ولایت فقیه قرار می گیرد . در نظریه ولایت فقیه که مهم ترین نظریه اجتماعی فقهای شیعه در عصر غیبت بالاخص دوره معاصر است، موضوع «نمایندگی» جایگاه ویژه ای دارد. اینکه فقیه نماینده خدا محسوب می گردد یا نماینده مر...

«نظارت بر قدرت و مهار آن» از دیرباز ذهن متفکران عالم سیاست را به خود معطوف کرده است. با پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی مجال یافت برای اولین بار در تاریخ تشیع سازوکارهای نظارتی بدیعی را در قالب نظریه ولایت فقیه در شکل مطلقه آن در قانون اساسی بگنجاند. پرسش اساسی این پژوهش آن است که «چگونه، شخص ولی فقیه و قوای حکومتی از سوق به استبداد و قانون‌گریزی در امانند»؟ یافته‌های این نوشتار بر اساس نظریه ...

مرجع امنیت، قلب هر نظریه امنیتی به شمار می‏رود و از این‏رو، عزیمتگاه تحلیل و استخراج نظریه‏های امنیتی از جمله نظریه امنیتی امام خمینی(ره) است. بر این اساس، مقاله حاضر چیستی مرجع امنیت را در آراء امام خمینی، شناسایی می‏کند و در عین حال، آراء ایشان در این زمینه را به مثابه «کنش گفتاری» به شمار می‏آورد، زیرا ایشان را علاوه بر نظریه‏پرداز امنیتی جمهوری اسلامی، کنش‏گر امنیتی کننده آن نیز می‏داند. در...

بخش عمده این نوشتار مربوط به نظریه انتصاب است. نظریه ای که امام خمینی(ره) در تبیین و تشریح آن بیش از همه کوشش داشته‌اند، محورهای پایه‌ای حکومت ولایی شامل مفهوم ولایت، ویژگی‌های اساسی حکومت، نقش برجسته مجلس خبرگان رهبری، اهمیت رویکرد و حمایت مردم از نظام، و در نهایت بحث دامنه‌دار قلمرو اختیارات حاکم اسلامی است. این قلم ضمن اشاره به مفهوم ولایت مطلقه فقیه که در قانون اساسی نیز آمده است، به تفاوت ...

فقه و سیاست یا فقه سیاست، عمری به درازای ادیان الهی و، به‌طور مشخص، اسلام دارد (تاریخچه)، اما رابطة فقه و سیاست، به‌ویژه در دیدگاه عالمان دینی معاصر، بر جامعه علمی مبهم است (مسئله)، البته، دربارة این موضوع مباحث فراوان ولی ناکافی، ارائه شده است (پیشینه)؛ درنتیجه اکنون با این پرسش روبه‌روایم: که فقهای معاصر(شیخ انصاری،آیت‌الله نائینی و امام خمینیŠ) از موضوع فقه سیاست چه خوانش‌هایی داشته‌اند؟ (سؤ...

امام خمینی هم در عرصه نظر و هم در مقام عمل، پایه و اساس نظام سیاسی خود را بر «ولایت مطلقه فقیه» استوار کرده و الگوی حکومت اسلامی را با تولی و ولایت سیاسی فقیه جامع الشرائط ترسیم کرد و نقش و جایگاه مردم در نظام اسلامی نیز در اندیشه ایشان در همین چارچوب معنا و مفهوم می‌یابد. در اندیشه امام، نقش اصلی و کلیدی مردم در مرحله تحقق حکومت ولایی می‌باشد؛ چون بدون مردم و استقبال و خواست آنها و مشارکت همه‌...