در طول تاریخ فقاهت شیعه ولایت به‌معنای مسئولیت و سرپرستی امور مربوطه بوده است که برحسب موارد، تفاوت می‌کند و در شئون عامه و مصالح همگانی امت، تمامی احکام انتظامی اسلام را شامل می‌گردد. شیخ انصاری و امام خمینی(ره) به‌عنوان فقیهانی هستند که نگاهی وحدت‌انگارانه به رابطه ولایت با فقیه دارند. هم‌چنین هردو قائل به ولایت اذنی برای فقیه هستند. در این نوشتار علاوه بر آگاهی از دیدگاه شیخ اعظم، مق...

این نوشتار درصدد تبیین نامه‌هایی است که میان دو رهبر پیشین و کنونی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره) و خلف صالحش آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، درباره اختیارات حکومت و حاکم اسلامی مبادله شد. امام در این نامه‌ها که به‌دنبال استفتا از محضرشان درباره اختیارات دولت اسلامی و بیانات رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه در تبیین دیدگاه امام، به بیان دیدگاهشان در این زمینه پرداختند، اختیارات حکومت و...

در مباحث مربوط به حکومت اسلامی، مساله مرجعیت تقلید و ارتباط آن با رهبری ولی فقیه در دوران استقرار حکومت دینی، از جمله مغفول ترین ودر عنی حال حساس ترین آنهاست که نه از نظر تئوری مورد توجه بایسته قرار گرفته و نه در مقام عمل تدبیر مناسبی برای پاره ای معضلات ناشی از آن اندیشیده شده است. از آنجا که ممکن است عدم تبیین روابط مرجعیت و رهبری، نقطه ای آسیب پذیر در ساخت سیاسی نظام جمهوری اسلامی تلقی گردد،...

این نوشتار درصدد تبیین نامه هایی است که میان دو رهبر پیشین و کنونی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره) و خلف صالحش آیت الله العظمی امام خامنه ای، درباره اختیارات حکومت و حاکم اسلامی مبادله شد. امام در این نامه ها که به دنبال استفتا از محضرشان درباره اختیارات دولت اسلامی و بیانات رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه در تبیین دیدگاه امام، به بیان دیدگاهشان در این زمینه پرداختند، اختیارات حکومت و حاکم اس...

قاعده حسبه از مهم‌ترین قواعد فقه عمومی است که همواره مورد توجه فقیهان بوده است. اگرچه فقیهان در تعریف آن اختلاف کرده­اند ولی آنان در قدر متقین حسبه، یعنی اموری که تحقق آن به مصلحت جامعه و ترک آن موجب مفسده اجتماعی است، اتفاق نظر دارند. امام خمینی حسبه را از اموری می­داند که شارع مقدّس به اهمال آن رضایت نمی­دهد (امام خمینی 1379 ج 2: 665). یعنی اعتقاد دارند به: «الحسبة<e...

چکیده: در این مقاله سعی شده ارتباط بین اندیشه‌های فقهی و عرفانی امام خمینی درباره نظریۀ ولایت فقیه مورد کنکاش قرار گرفته و با نقد و بررسی نظرات مختلف ازقبیل تباین کلی، اتحاد کامل، استلزام منطقی و هماهنگی ظاهر و باطن به بیان اعتقاد امام خمینی پرداخته‌ شود. به اعتقاد ایشان اسلام نیز همانند دیگر شرایع آسمانی دارای ظاهر و باطنی می‌باشد و دستورات شرع مقدس ریشه در عالم حقیقت دارند و دست‌یابی کامل به ...

فقه و سیاست یا فقه سیاست، عمری به درازای ادیان الهی و، به طور مشخص، اسلام دارد (تاریخچه)، اما رابطه فقه و سیاست، به ویژه در دیدگاه عالمان دینی معاصر، بر جامعه علمی مبهم است (مسئله)، البته، درباره این موضوع مباحث فراوان ولی ناکافی، ارائه شده است (پیشینه)؛ درنتیجه اکنون با این پرسش روبه روایم: که فقهای معاصر(شیخ انصاری،آیت الله نائینی و امام خمینیŠ) از موضوع فقه سیاست چه خوانش هایی داشته اند؟ (سؤ...

چکیده: نگاه تاریخی به اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) در بستر تحولات یک صد سالۀ ایران جدید که با خواست حکومت قانون آغاز شده، نشانگر تداوم خط سیر متفکرین شیعی¬ای، چون خراسانی و نائینی در آراء سیاسی ایشان است؛ نظریۀ حکومت ایشان مبتنی بر ولایت مطلقۀ فقیه، نه چنان که بدواَ از مفهوم مطلقه درک می¬شود، فراقانونی، بلکه گونه¬ای از حکومت قانون اسلامی است. ولایت فقیه مورد نظر امام خمینی(ره) مطلقه است، در این م...

عرفی شدن و یا همان سکولاریزاسیون یکی از مسایل اصلی در جامعه شناسی دین استکه بسیاری از اندیشمندان غربی و حتی اسلامی آن را پیامد اجتناب نا چذیر مدرنیته و عقلانی شدن امور می دانند.انقلاب اسلامی ایران که به دست پر توان حضرت امام خمینی (ره)در دهه هفتاد میلادی به پیروزی رسید همواره به عنوان پدیده ی خلاف جهت عرفی شدن تعبیر و تفسر شده است.در این میان برخی از اندیشمندان و روشنفکران داخلی انقلاب اسلامی و...

ضرورت وجود حکومت امری انکارناپذیر است؛ این مسئله ترجمانی از «بعضکم اولیاء بعض» و تعبیری از پاسخ امام علی (ع) به شبهه «لا حکم الا لله» است. از جمله پرسش‌هایی که در گذرگاه تاریخ، ذهن فقها را متوجه خود کرده و در عصر حاضر اوج گرفته است حدود و ثغور ولایت حاکم شرع است. امام خمینی و خویی به ‌عنوان دو تن از مراجع تراز اول معاصر، در این زمینه دیدگاه‌هایی را مطرح کرده‌اند؛ خویی این ولایت را مقیده دان...