نظریه کنش ارتباطی (جهان زیست و سیستم) و نقد اجتماعی- سیاسی دکتر محمود شفیعی چکیده: نقد حوزه های مختلف جامعه مدرن با استخدام دو مفهوم «جهان زیست» و «سیستم»، از مؤلفه های جامعه شناختی نظریه کنش ارتباطی، مهم ترین تلاش فلسفی- اجتماعی هابرماس در دهه هفتاد میلادی است. استدلال این است که هر نظام اجتماعی به انسجام نیاز دارد و بدون آن با بحران روبه رو خواهد شد؛ امّا انسجام اجتماعی، نه صرفاً برآیند الزاما...

در این پژوهش، ابعاد تحقق مفهوم شهروندی در شورای شهر تهران، بر اساس الگوی شهروندی گفتگویی هابرماس، مورد تحلیل تطبیقی قرار گرفته است. هابرماس با طرح نظریات کنش ارتباطی و اخلاق گفتگویی و نیز پرداختن به زیست جهان و حوزه عمومی، فلسفه سیاسی گفتگویی خود را چارچوب بندی کرده است. نظریه شهروندی گفتگویی هابرماس نیز، از دل فلسفه سیاسی وی استخراج می شود که گفتگو و مباحثه میان‎شناسانه جهت حصول تفاهم و توافق،...

مطالعات میان‌رشته‌ای نوعی از علوم است که پس از نمایان شدن ناتوانی و کاستی‌های تخصصی شدن علم ضرورت یافته است. از این جهت می‌توان گفت وجود تخصص‌‌گرایی، از جمله دلایل تمایل به میان‌رشته‌ای در عصر حاضر است؛ عصری که انسان‌ها با مسائل پیچیده و چند بعدی روبرو هستند و برای حل آنها نیاز به برخورداری از مفاهیم و روش‌های چند رویکردی و میان‌رشته‌ای دارند. هدف از مقاله حاضر، بررسی ماهیت دانش و به تبع آن، تح...

مطالعات میان رشته ای نوعی از علوم است که پس از نمایان شدن ناتوانی و کاستی های تخصصی شدن علم ضرورت یافته است. از این جهت می توان گفت وجود تخصص گرایی، از جمله دلایل تمایل به میان رشته ای در عصر حاضر است؛ عصری که انسان ها با مسائل پیچیده و چند بعدی روبرو هستند و برای حل آنها نیاز به برخورداری از مفاهیم و روش های چند رویکردی و میان رشته ای دارند. هدف از مقاله حاضر، بررسی ماهیت دانش و به تبع آن، تحل...

دموکراسی، بی تردید، عرصۀ عمومی فعالیت های انسانی است؛ چراکه انسان ها در این حوزه به تعامل با یکدیگر می پردازند و درخواست ها و علاقه مندی های خود را بیان می کنند. جنبش های اجتماعی که بیان کنندۀ تقاضاهای مردمی هستند، در همین عرصۀ عمومی شکل می گیرند و به فعالیت می پردازند. این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی میزان تأثیراتی است که عقلانیت ارتباطی نظریۀ هابرماس، بر شیوۀ فعالیت و سازماندهی جنبش های اج...

هابرماس نظریه پردازی است که در چهارچوب سنت نظریة انتقادی گام بر می دارد و طی چند دهه حیات فکری خویش، در زمینة مقابله با انواع سلطه ها به خصوص سلطه های فکری که به طور نامحسوسی افراد جوامع را تحت سیطرة خود قرار می دهند، تلاش کرده است. او در بخش فعالیت های روش شناختی و فلسفی خود، نقد نگاه پوزیتیویستی و علم گرایانه را که در صدد حاکمیت نگرش کمی و تکنولوژیکی بر تمامی شئونات زندگی آدمی برآمده بود، از ...

هرمنوتیک انتقادی در علم فلسفه به‌طور اعم و در روش‌شناسی علوم انسانی به‌طور اخص ریشه دوانده است. این رویکرد از منظر روش‌شناسی، نوعی پژوهش کیفی قلمداد می‌شود و هدف آن، دستیابی به فهم درونی در بسترهای متنوع (از قبیل زبانی، زمانی، تجربی و...) است. یورگن هابرماس که از متقدمان مکتب فرانکفورت و نماینده این روش محسوب می‌شود، در سال 1981 یکی از بهترین آثار خود را به‌نام «نظریه کنش ارتباطی» منتشر  و اشکا...

جامعه­شناسی ادبیات، از شیوه­های جدید و کار­آمد مطالعه و بررسی آثار ادبی مانند یک پدیده اجتماعی می­باشد. تحقیق حاضر به روش تحلیل محتوا و جامعه آماری این پژوهش رمان زنان بدون مردان شهرنوش پارسی­پور است. نقد و بررسی و تحلیل این رمان با توجه به ساختار تاریخی، سیاسی و اجتماعی ایران در دهه 1330 هدف  این رساله بوده است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از روش ساختارگرایی تکوینی گلدمن و نظریه جامعه­...

پایان نامه ی حاضر مطالعه ای تحلیلی از گفتمان کنترل در رمان "رنگین کمان جاذبه" اثر تامس پینچن میباشد. بدین منظور از آراء دومنتقد و فیلسوف برجسته، یورگن هابرماس و میشل فوکو، بهره جسته شده است. با استفاده از نظریات هابرماس در زمینه ی عقلانیت ارتباطی و تحلیل شرایطی که وی "شرایط ایده آل گفتمان" می نامد، رمان مورد بررسی قرارگرفته و نتایج بدست آمده بر پایه ی شواهد موجود در رمان نشان دهنده ی فقدان این ...

این پژوهش بر آن است تا از طریق پرداختن به ضرب المثل ها به تحلیلی در باب موانع شکل گیری ارتباط اجتماعی در ایران دست یابد. ارتباط- البته از نوع صحیح آن- به عنوان سنگ بنای جامعه انسانی، تابع شرایطی است که این شرایط، از سوی دانشمندان علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسان، به شیوه های گوناگون، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و می توان نمود نوع ارتباط در یک جامعه را از روی ضرب المثل های رایج در افواه م...