چکیده این نوشتار ضمن مطالعه جریان های روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا به مطالعه نقش روشنفکران دینی در توسعه عمومی در ایران بپردازد از این رو با دستیابی به ویژگی و جنس گفتمان های روشنفکری دینی درصدد است تا به مطالعه عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی در گفتمان های روشنفکری بپردازد. البته ما به طور دقیق با کاربرد رویکرد ارتباطی به حوزه عمومی، وجه تمایز جامعه مدرن و سنتی را در حض...

هدف از این پژوهش بررسی نظریه کنش ارتباطی هابرماس و دلالت های آن در هدف و روش تعلیم و تربیت می باشد. نوع پژوهش کیفی است و برای دست یابی به اهداف پژوهش از روش تحلیلی استفاده شده است. جامعه تحلیلی پژوهش اندیشه های هابرماس در زمینه نظریه کنش ارتباطی و همینطور اندیشه هایی که دیگران در باره نظریه کنش ارتباطی هابرماس به رشته تحریر در آورده اند، می باشد. برای پاسخ به سوالات پژوهشی از روش تحلیلی استفاده...

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر ژیرو و هابرماس با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران است. برای دستیابی به این هدف ابتدا دیدگاه هر دو متفکر در باب تعلیم و تربیت و فعالیت­های تربیتی ،با استفاده از روش تحلیلی تطبیقی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که اگرچه هر دو متفکر متعلق به مکتب انتقادی بوده و غایت تعلیم و تربیت را رهایی­بخشی می­...

این مقاله به بررسی انتقادی کارکردهای مدارس در دروان نو می پردازد. در دیدگاه انتقادی کارکرد اساسی مدرسه بازتولید مناسبات تبعیض آمیز اجتماعی - اقتصادی است. براساس این دیدگاه دگرگونی کارکرد مذکور بدون تغییر بنیادی جوامع از لحاظ اجتماعی – سیاسی امکان پذیر نیست. با این حال متفکرانی چون هابرماس بر آنند که می توان به اصلاح کارکرد تبعیض آمیز مدارس در جوامع جدید پرداخت. برای انجام این کار او نظریه کنش ا...

شرح و بیان صنعت فرهنگ از زبان تئودور آدورنو و ماکس هورکهایمر نویسندگان کتاب دیالکتیک روشنگری ـ مبتنی بر این گزارش است که عقل ابزار اندیش روشنگری (aufklarung) که بر همسان سازی و این همانی بنیاد دارد گرچه بنا بود آزادی را از ترس از مراجع اساطیری ایمن دارد، خود از سلطة سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی تمامیت خواهانه ای سر در آورد که آدمیان را از آزادی و خلاقیت فردی محروم می سازد و هم فرد و هم جامعه را قلب...

یورگن هابرماس بر خلاف سنت پیشینیان خود که در سنت پوزیتویستی نظریه پردازی می کردند واصالت را به قلمرو حس و تجربه و مشاهده می دادند و کاری به حوزه هنجارها وارزش ها نداشتند وعقلانیت را در حوزه تجربی می جستند عدول کرده وبا نقد از عقلانیت صوری وذاتی به عقلانیت انتقادی رسید و وارد حوزه بایدها و نبایدها شد و اخلاق گفتمان را پیش کشید واز پروژه ناتمام مدرنیته وروشنگری سخن گفته است . و اما فارابی نیز اگر...

اصلاحات در یک نظام آموزشی عموماً با چالش‌ها و مشکلات مختلفی روبه‌رو خواهد بود؛ برای رفع آن مشکلات لازم است منتقدان به یاری دست‌اندکاران آن جریان اصلاحی آمده و با نگاه نقادانه راه را برای مجریان هموار نمایند. جریان موسوم به طرح هوشمندسازی مدارس نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با مشکلاتی در اجرا از جمله تعارض با اهداف سند تحول آموزش و پرورش درگیر است و هدف این پژوهش واکاوی این تعارضات با الهام از ...

امروزه تحلیل حوزه عمومی بر اساس نسبت میان مقوله­های کلیدی سه گانه با شهروندی هابرماسی صورت می­گیرد که این نسبت کاوی از طریق رهیافت روشی هرمنوتیک متن­محور (ریکور) و انکشاف - افشا (هایدگر) و نظریه انتقادی (هابرماس) صورت گرفته است. موضوع این مقاله، تحلیل و تبیین نظریه شهروندی گفتگویی در فلسفه سیاسی هابرماس و شناسایی مراکز رشد فکری برای بسترسازی جامعه مدنی عقل­محور است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- ...

مقالة حاضر به نقد و بررسی کتاب نظریة ژانر به‌قلم مهدی زرقانی و محمودرضا قربان صباغ می‌پردازد که انتشارات هرمس برای نخستین‌بار در سال 1395، در 438 صفحه و 1000 نسخه آن را منتشر کرد. کتاب شامل چهار بخش و شانزده فصل است. این کتاب، براساس آن‌چه در مقدمة کتاب آمده است، تدوین و تألیف تاریخی و تحلیلی نظریة ژانر از زمان افلاطون تا عصر حاضر است. کتابی است جامع با ویژگی­های دایرةالمعارفگونه که تلاش می­کند...

پژوهش حاضر پس از ملاحظة تعاریف مختلف از نظریة مطابقت در صدق از ارسطو و حکیمان مسلمان تا منطق دانان جدید غرب، به طرح اشکالات عمده ترین چالش با آن یعنی شبهة دروغگو می پردازد. منطق دانان و حکیمان مسلمان از جمله تفتازانی، دوانی و صدر الدین دشتکی، راههای مختلفی در این مقام ارائه کرده اند. در میان منطق دانان غربی نیز راه حل راسل و نظریة مراتبی زبان آلفرد تارسکی از معروفترین راه حلهای معاصر برای حل شب...