مقالۀ حاضر به بررسی شکسته‌شدن خوشه‌های همخوانیِ آغازین وام‌واژه‌های انگلیسی در زبان فارسی، که منجر به تغییر هجا می‌شود، می‌پردازد. داده‌های پژوهش از سه فرهنگ معتبر، انوری (1383)، مشیری (1371) و زمردیان (1384)، جمع‌آوری شده‌است. چارچوب این پژوهش نظریۀ بهینگی ـ یکی از رویکرد‌های محدودیت بنیاد ـ است که پرینس و اسمولنسکی در سال 1993 آن را در چارچوب مکتب زایشی مطرح کردند. در این پژوهش، در پی پاسخ به ...

تحلیل سبکی آثار زنانه با ابزارهای دقیق زبان­شناسی برای دست­یابی به مشخصه­های نثر زنان و درنهایت نقد علمیِ این آثار، از اهداف مهم سبک­شناسی زنانه است. این مقاله سعی دارد با مطالعۀ سبک­شناختی خاطرات تاج­السلطنه که یکی از آثار مهم نثر زنانۀ درباری در دورۀ قاجار است، ویژگی­های زنانۀ این اثر را شناسایی کند. نشانداری واژگان، کاربرد فراوانِ صورت­های بیانگر زبان همچون صفت و قید، صورت های مبهم و غیرصریح ز...

وسایل ارتباطی یکی از مهم‌ترین ابزارهای داد‌ ‎و ‌ستد اطلاعات بشر در عصر جدید به شمار می‌آیند.‌ در این میان از دیرباز روزنامه‌ها و مطبوعات از جایگاه ویژه‌ای در زمینه اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برخوردار بوده‌‌است.‌ چگونگی چارچوب بندی (framing)، برجسته‌سازی و یا سانسور ‌اطلاعات در روزنامه‌های مختلف، رویکرد سیاسی، ‌اجتماعی واقتصادی آن‌ها را به خوبی بازنمایی می‌کند. ‌چنانچه روزنامه‌ای وابسته به دستگاه ...

وسایل ارتباطی یکی از مهم‌ترین ابزارهای داد‌ ‎و ‌ستد اطلاعات بشر در عصر جدید به شمار می‌آیند.‌ در این میان از دیرباز روزنامه‌ها و مطبوعات از جایگاه ویژه‌ای در زمینه اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برخوردار بوده‌‌است.‌ چگونگی چارچوب بندی (framing)، برجسته‌سازی و یا سانسور ‌اطلاعات در روزنامه‌های مختلف، رویکرد سیاسی، ‌اجتماعی واقتصادی آن‌ها را به خوبی بازنمایی می‌کند. ‌چنانچه روزنامه‌ای وابسته به دستگاه ...

در این مقاله سعی بر آن است تا به مسعله ی فرایند جایگزینی معنایی ٠ در واژگان زبان فارسی پرداخته شود. جایگزینی معنایی ، یکی از پربسامدترین فرایندهای معنایی اصت که بر روی محور همنشینی و تحت تاثیر بافت های درون زبانی و برون زبانی عمل می کند . بررسی چگونگی تعیین معنی واحدهای واژگانی بر روی محور همنشینی پس از اعمال حذف در محدوده ی بافت زبانی و فضای بافت برون زبانی هدفبود ٠ و چنین می نماید که از این ط...

بیگانگی از جمله مسائل مهم بشر معاصر است که قدمتی به درازای خود انسان دارد. دانشمندان و پژوهشگران حوزه­های مختلف تعاریف متعددی از آن ارائه داده­اند. در دوره معاصر دو حوزه روانشناسی و جامعه شناسی رویکردی متفاوت­تر به آن داشته است. «رابرت مرتُن»  R.Merton (1910-2003م.) جامعه شناس آمریکایی به بررسی این موضوع در قالب ناهنجاری­های اجتماعی پرداخته و نظریه وی به «نظریه وسیله و هدف» معروف گشت. با توجه ب...

پژوهش حاضر جایگاه بی‌نشان قید در زبان فارسی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. به این منظور پرسش‌نامه‌ای مرکب از بیست جملة نامرتب در اختیار سی نفر از گویشوران قرار گرفته است. هر یک از جملات دارای یک قید حالت است که به طور تصادفی نامرتب شده است. نتایج این تحقیق که از 600 جمله به دست آمده است، نشان می‌دهد که قیود انتخاب­شده عمدتاً به صورت معناداری در یکی از جایگاه‌ها به کار رفته‌اند. این تحقیق نشان می‌د...

جملات پرسشی از جمله ابزارهای زبانی هستند که با ساخت اطّلاع جمله در ارتباط هستند و یا مستقیماً علامت و سازوکاری برای تشخیص نوع اطّلاع در جمله محسوب می شوند. جملات پرسشی از لحاظ ساختار و نوع و حرکت پرسش واژه ها تاکنون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر به مطالعۀ تطبیقی تحوّل جملات پرسشی و نقش آنها در دورۀ فارسی نو پرداخته است. برای این منظور، متون نثر متعلّق به قرن 4 تا معاصر مورد بررسی قر...

یکی از مهم‌ترین وجوه شناخت و تحلیل شهر، فرم شهر است. در تعریف این جنبه از بررسی شهر آمده است که هر فرم، حاصل و برآیند رابطه میان مجموعه‌ای از نیروها (فضایی و غیرفضایی) است که شناخت آن‌ها، نخستین گام در طراحی فرم است. از آنجا که یکی از اهداف فرم شهر مطلوب، برخورداری از معنا و هویت است، بررسی این وجه از شهر در قالب رویکرد معنا‌شناختی مورد توجه این نوشتار است. معنا و کارکرد مناسب این وجه از شهر می...

در بیان روایت سخنگویان از یک واحد آگاهی به واحد آگاهی دیگر تفاوت­های نشانداری از خود نشان می­دهند. میزان تغییر در فضای روایت (فضا، زمان، افراد و فعالیت پس­زمینه­ای) منجر به تفاوت در میزان مکث می­شود. آنچه در پردازش مکث در روایت و از دیدگاه شناختی قابل‌تأمل است، یکی فرایند پردازش ذهنی است و دیگری تغییر جهان واقعی و ورود سخنگو به جهان داستان. هدف از انجام این پژوهش مقایسۀ شناختی پدیدۀ مکث در دو گ...