تولید نسخ خطی یکی از مهمترین وجوه هنراسلامی است که در طول تاریخ باعث پیوند و قرار‎گرفتن هنرهایی چون تذهیب، خوشنویسی و نگارگری در کنار یکدیگر شده است. در میان نسخه‎های خطی، جنگ های شعر نمونه‎هایی هستند که با تصاویر و تزیینات بسیاری مزیین شده‎اند. موضوع این تحقیق معرفی یک جنگ شعر مصور مربوط به دوران قاجار است که در موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‎شود. هدف از این مقاله بررسی این جنگ ب...

دوزخ بنابر ادیان، جایی است در­­ جهان دیگر که گناهکاران را در آنجا به انواع عقوبت کیفر دهند. شرح این موضوع در قرآن کریم و روایات مربوط به معراج در اندیشه­­‌های اسلامی به تفصیل آمده است و بازنمود آن را نیز می‌توان در نقاشی اسلامی و به ویژه در نسخ خطی مصور ایرانی مشاهده کرد. یکی از نسخ مصوری که موضوع دوزخ به صورت گسترده در آن مورد تصویرسازی قرار گرفته ­است نسخه‌­ای از معراج‌نامه­، معروف به معراج‌ن...

از آنجایی که ادبیات عامیانه مهمترین بخش فرهنگ عامه مردم است و همواره رابطه ای متقابل ما بین متون نوشتاری و تصویری وجود دارد، می توان گفت، تصویر بازتابی از فرهنگ است. و ادبیات عامیانه می تواند به خوبی فرهنگ عامیانه مردم یک کشور را انعکاس دهد.از طرف دیگر ادبیات و نسخ خطی و همچنین کتب چاپ سنگی مصور، پیوندی درونی و ناگسستنی با یکدیگر دارند. در حقیقت تصویرگران کتب چاپ سنگی بر خلاف نگارگران ادوار پیش...

نخستین بار حاکمان ایلخانی، بدون توجه به احکام شرعی اسلامی در خصوص منع تصویرگری چهره، به ویژه تصویر اولیای الهی، دستور به نگارش کتب مصور، همراه با نگاره هایی با مضامین مذهبی دادند. تعدادی نسخ خطی، تحت حمایت هنری حاکمیت تیموریان به وجود آمدند که تصاویر پیامبر اسلام(ص) و اصحابش و همین طور امام علی(ع) و دو فرزندش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به نمایش می گذاشتند. در ابتدای دوران صفویه نیز، تعدادی ا...

از آن جا که علم قرائت یکی از شاخه های مهم علوم قرآنی است و بر خلاف زمان حاضر در گذشته این علم در ایران رواج داشته و نسخ خطی متعددی به زبان فارسی در کتاب خانه ها موجود است؛ و از طرفی در زمان حاضر، کتابی به زبان فارسی - جز برخی کارهایی که توسط بعضی معاصرین انجام شده است- در دسترس علاقه مندان به این علم وجود ندارد. معرفی نسخه ای خطی از یک ایرانی در قرن هشتم هجری در زمینه قرائات می تواند به احیای ا...

نسخ خطی از مهم ترین ارکان فرهنگی بشر و نشانگر تاریخ و تمدن یک سرزمین از زوایای مختلف می­باشند. از آن­جا که زبان فارسی بیش از چهارصد سال زبان رسمی شبه قارّه­ی هند بوده، نسخ خطی فارسی بسیار زیادی در کتابخانه­ها و مراکز اسناد این کشور یافت می­شود که هریک از این آثار، میراث ارزشمند فرهنگی و تاریخی شبه قاره و ایران به شمار می­آیند. از این رو با در نظر گرفتن گستره­ی زبان و ادب فارسی در هند و با هدف صی...

هدف: رعایت مؤلفه‌‌های مدیریت دانش در زمینه‌‌های گردآوری، سازماندهی، نیروی انسانی، اشاعه، و نگهداری و حفاظت در بخش‌‌های نسخ خطی در کتابخانه‌‌های ایران بررسی شده است.  روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش پیمایش توصیفی است و جامعه پژوهش شامل کلیه بخش­های نسخ خطی در کتابخانه­های سطح کشور است. در جامعه مورد پژوهش که شامل 44 کتابخانه در سطح ایران است، تمامی مسئولین بخش‌ها، کارشناسان و کارکنان مورد بررسی...

بررسی و پژوهش و تحقیق در نسخ خطی هر زبانی بهترین معرف متون ادبی آن زبان می تواند باشد. از برکت تصحیح و تحقیق در متون ادب فارسی است که ما می توانیم به نوشته-ها و سروده های ارزشمند زبان در روزگاران گذشته دست یابیم. شکی نیست که اگر تصحیح متون و تحقیق در مورد آن ها انجام نگیرد، ما نمی توانیم متنی منقح در اختیار داشته باشیم. تصحیح دیوان آقا محمدکاظم واله اصفهانی و بیان ویژگی-های برجسته آن به معنای...

هدف این مقاله تبیین وضعیت پیشینه های کتابشناختی از نظر میزان انطباق  با استاندارها و قواعد مورد تأیید و استفاده کتابخانه ملی ایران است. پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی است که به صورت پیمایش تحلیلی صورت گرفته و پایگاه نسخ خطی خانه کتاب به عنوان جامعه مورد بررسی لحاظ شده است. درک اینکه فهرستنویسان نسخ خطی تا چه میزان خود را ملزم به رعایت قوانین فهرستنویسی می دانند، می تواند در رسیدن به دیدگاه صحیحی از...

حمزه نامه که مجموعه‌ای مصور از ماجراهای امیر حمزه صاحبقران است در این پژوهش موردبررسی قرار می‌گیرد. داستان‌های حماسی این مجموعه به‌واسطه جذابیت فراوان و بار غنی مذهبی ایشان در دوره گورکانی به شبیه قاره هند راه یافتند. مجموعه حمزه نامه شامل 14 جلد و 1400 نگاره بوده که در مدت 15 سال (982 967. ق/1575 1560م) توسط نگارگران کارگاه نقاشی سلطنتی اکبرشاه مصور گردیده است. روند کلی داستان‌ها و نگاره‌هایی ...