چکیده «سرّ العارفین» منظومه ای است عرفانی و اخلاقی در قالب مثنوی که به تقلید از مثنوی معنوی مولانا و مخزن- الاسرار نظامی سروده شده است. این اثر متعلّق به قرن یازدهم هجری قمری است و مشخّصاً در زمان حکومت شاه عبّاس کبیر به رشته نظم کشیده شده است. با توجّه به افتادگی آغاز و نداشتن ترقیمه هیچ نشانی از شاعر و نویسنده آن به دست نیامد. نسخه منحصر به فرد آن در 228 صفحه به قطع جیبی و با خطّ نستعلیق و شکسته...

نسخه خطی «شگرف‏نامه»، دیوان میرزا ابوطالب کاشانی متخلص به «هلال» شاعر قرن 13 هجری است. از این دیوان یک نسخه خطی در کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 5697 موجود است. «شگرف‏نامه» شامل یک دیباچه و 1150 بیت شعر، در قالب قصیده، غزل، قطعه، مثنوی و رباعی است. در دیباچه که به نثر مسجع آمیخته به نظم نوشته شده، شاعر پس از حمد و ثنای پروردگار، نعت پیامبر(ص) و منقبت حضرت علی(ع) به مختصری از زندگی‏نامه ...

شبه قاره هندوستان در عهد سلطنت خاندان تیموری، مهد پرورش شاعران فارسی بوده است. گروهی از شاعران، در همان روزگار از ایران به آن دیار رفته و همان جا مانده و درگذشته اند. شهرت برخی فراگیر است امّا جمعی نیز هستند که کمتر شناخته شده اند. طغرای مشهدی یکی از این شاعران است که تقریباً گمنام مانده است. او از شعرای توانا در قرن یازدهم هجری است که در عهد جهانگیر به هند رفته و در روزگار سلطنت شاهْ جهان، در م...

چکیده نسخه های خطی جزئی از میراث فرهنگی یک جامعه تلقی شده و در اکثر پژوهش ها بخصوص در حوزه علوم انسانی به عنوان منابع دست اول محسوب می شوند. از این رو دیجیتال سازی این نسخه-ها از دو منظر دسترس پذیری و حفاظت، برای محققان و سازمان های مرتبط با نسخه های خطی، حائز اهمیت می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی میزان بهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در ذخیره-سازی نسخه های خطی موجود در پایگ...

جُنگ یا مجموعه اشعار نفیسی به خطّ پیر حسین کاتب شیرازی به شماره ی3667 با تاریخ کتابت (942.ه‍) در کتابخانه ملّی ملک، نگهداری می شود، که حاوی اشعار برگزیده، از حدود یکصد شاعر زبان فارسی است، از شاعران مشهور نظیر حافظ و سعدی گرفته تا برخی شاعران گمنام که دیوان شعری از آنان برجای نمانده است. در این رساله، نسخه ی مذکور را ضمن بازخوانی با برخی نسخه-های خطّی و چاپی موجود مقابله کرده ایم. حاصل مقابله و تصح...

طوطی زبان آورِ خطه هندوستان، امیرخسرو دهلوی، یکی از پُرکارترین شاعرانِ فارسی زبان است که تأثیرات شگرفی را بر شعر فارسی گویان بعد از خود، در سرزمین های هند و سند و ایران، گذاشته است. هرچند امیرخسرو بیشتر شهرت خود را مدیون و مرهون مثنوی هایش است، در عین حال، غزل هایی استادانه و دلنشین از وی باقی مانده است که مقام والای این شاعر شیرین سخن را در شعر فارسی نشان می دهد. دیوانِ غزلیاتِ امیرخسرو چندین بار د...

پس از آنکه شیخ اجل سعدی شیرازی گلستان را تالیف کرد، شروح متعددی بر آن نوشته شد.از جمله ی آنها شرحی است که مصلح الدین مصطفی بن شعبان حنفی رومی معروف به سروری (م 969هـ) ادیب عثمانی به زبان عربی به رشته ی تحریر در آورده است. نسخه های متعددی از این اثر در کتابخانه های ایران و جهان نگهداری می شود. این شرح که در سال 957ق به اتمام رسیده جزء اولین و مفصلترین شروح گلستان به حساب می آید که البته مورد بی ...

میرزا عبدالقادر بیدل(1054-1133) از شاعران نامدار هندوستان و در ردیف امیرخسرو دهلوی و غالب دهلوی است. شاید در گوشه و کنار کتابخانه ها، موزه ها و کتابخانه های شخصی هند، بیش از هزار نسخه ی خطی از آثار منظوم و منثور بیدل وجود داشته باشد. در این مقاله سعی خواهد شد گوشه ای از این نسخ که در کتابخانه و موزه ی علوم شرقی شهر حیدرآباد نگهداری می شود، به اختصار معرفی شود. لازم به ذکر است که در همین کتابخان...

از جمله شروح کاملی که بر گلستان سعدی نگاشته شده شرحی است که مصلح الدین مصطفی بن شعبان سروری م 969 عثمانی به زبان عربی بر گلستان سعدی نگاشته است و تا کنون مخطوط مانده است اهداف این تحقیق عبارتند از: معرفی کهن ترین شرح مفصل و کامل گلستان به زبان عربی بر گلستان سعدی در جهت غنی کردن ادب فارسی و عربی، معرفی شارح و آثار و اندیشه های وی، معرفی این شرح به عنوان اولین شرحی که در آن آیات و روایات و منابع...