سبک شناسی در حوزه های گوناگون تحقیقات ادبی به ویژه در نقد ادبی متون نقش مهمّی دارد و طبقه بندی علمی آن می تواند کار آموزش سبک را آسان کند. هدف از این نوشتار نگاهی انتقادی به کتابهای سبک شناسی از جهت تقسیم بندی شیوه های نثرنویسی است. برای رسیدن به این هدف ابتدا دیدگاههای تعدادی از محقّقان در تقسیم بندی شیوه های نثرنویسی بیان شده و سپس به نقد و بررسی آنها پرداخته شده است. مهمترین آسیبهای این گونه...

«نفثه المصدور» کتابی است که «شهاب الدین محمدخرندزی نَسَوی» منشیِ «جلال الدین خوارزم شاه» (28 ـ 617 ه‍ ق) در اوج حمله مغول و در روزگار خانه به دوشی خود در سال 632 ه‍ .ق. نوشته است. نثر کتاب با آرایه های ادبی درهم پیچیده شده است به طوری که نثر «نفثه المصدور» با شعر برابری دارد و احاطه نویسنده به آرایش های کلامی و نیز در به کارگیری تصویرهای شعری، نثر کتاب را تا حدِّ شورانگیزیِ شعر بالا برده است. در این ...

ترجمۀ تفسیر طبری، فراهم آمده در زمان سامانیان، قدیمی ترین ترجمۀ فارسی قرآن و از قدیمی ترین کتب نثر فارسی است. بررسی ویژگیهای نثر این کتاب که مطابق با نثر معیار آن روز و دور از حالت روایی و شاعرانه است، می تواند به خوبی بیانگر زبان نثر اوایل دورۀ فارسی دری باشد. در این مقاله ما به بررسی شش ویژگی افعال متعدّی، پیشوند در فعل، مجهول و انواع آن، صیغۀ دعایی، لازم یک شخصه و استعمال افعال متروک و مستعمل...

این رساله در چهار فصل تنظیم شده است . فصل اول به بیان مسئله سوال و فرضیه تحقیق اهداف و روش تحقیق می پردازد فصل دوم مبانی نظری فصل سوم تحلیل داده ها فصل چهارم نتایج برسسی های انجام شده مورد بحث قرار می گیرد

عدّه ای از ادیبان قدیم، میان نثر گفتاری و نوشتاری فرقی نگذاشته و حتّی بسیاری از آنان چیزی به نام نثر گفتاری نمی شناختند. کم کم با گذر زمان، تغییرات عمده ای در نثر ایجاد و بر انواع آن افزوده شد، از این رو برخی از ادیبان، نثر گفتاری را از نوشتاری جدا کرده امّا همچنان بین این دو نوع، تفاوت خاصّی قائل نشدند. در دوران معاصر نیز، باز هم از تفاوت های میان این دو نوع، کمتر سخن به میان آمده است.     کلام ح...

آغاز نثر فنّی اگرچه مربوط به قرن ششم هجری است. اما بخش عمده ای ‏از پیشینه ی آن به زمینه های موجود در سده های پیش تر بازمی گردد. حشر و نشر ‏ایرانیان با زبان و فرهنگ عربی و اسلامی از طریق مدارس و مطالعات و اعمال و ‏شعائر روزانه، و نیز ترجمه ی متون عربی به فارسی از همان نخستین سال های ورود ‏اسلام به ایران، به طور تدریجی هم بر تغییر سبک خراسانی به عراقی در شعر، و هم ‏بر فرایند شکل گیری نثر فنّی از در...

در این پژوهش، چهار متن را از ‏میان نثرهای قاجار بدین شرح برگزیده‌ایم: ناسخ‌التواریخ اثر محمّدتقی لسان‌الملک سپهر، مسالک‌المحسنین اثر عبدالرّحیم تبریزی، مجمع‌الفصحا اثر رضاقلی‌خان هدایت و هزار و یک شب ترجم? عبداللّطیف تسوجی تبریزی. سپس در آنها مهمّ‌ترین اشکال‌های نگارشی و ویرایشی را در ‏حوزه‌های فعل، نشانه‌های جمع، واژه‌ها و ترکیبات، قید، حروف، مصدر، صفت بررسی کرد‌ه‌ایم و ادام? آنها را در نثر فارسی ...

از سنایی شاعر دوران ساز و پرآوازه قرن ششم علاوه بر اشعار او آثاری به نثر باقی مانده که محدود به چند نامه است و استاد نذیر احمد آنها را جمع‌آوری کرده و نام مکاتیب سنایی را بر آنها گذاشته است.نگارنده در این مقاله به تحلیل ساختار و سبک این مکاتیب پرداخته و اهمیت آن را در سیر تکاملی نثر فارسی نشان داده است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نثر این کتاب بینابین و در واقع نمونه‌ای است از نثر منشآت و ترسّلات...

تاریخ بیهقی، یکی از متن­های مهم زبان فارسی است که به جز اهمیت­های تاریخی و جغرافیایی و ادبی و اجتماعی، از نظر شیوۀ نویسندگی نیز اهمیتی خاص دارد. نثر بیهقی ـ که دنبالۀ نثر استادش ابونصر مشکان است ـ ویژگی­هایی دارد که از یک سو با نثر دورۀ سامانی مرتبط است و از سوی دیگر، حلقۀ واسطه­ای است که به نثرهای فنّی می­پیوندد. علاوه بر این، ویژگی­هایی در آن هست که آن را از مشابهات خود ممتاز می­سازد. به جز که...