«محمدبن ابی‏حذیفه»، از صحابه‏ی رسول اکرم صلی الله علیه وآله و فرزند ابوحذیفة بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف قریشی است که در مهاجرت پدر و مادرش به حبشه در آنجا به دنیا آمد. وی پسر دایی معاویة بن ابی‏سفیان و پرورش یافته‏ی دست عثمان بن عفان خلیفه‏ی سوم است؛ با این حال، نسبت به آن دو بغض داشت و حامی امیرالمؤمنین علی علیه السلام بود. وی در قیام مردم مصر بر ضد خلیفه‏ی سوم نقش مهمی داشت و بعد...

عُمیر بن عُوَیمَر بن عمران بن الجُلَیس مشهور به بسر بن ابی ارطاه (متولد سال نهم هجری) یکی از فرماندهان خون‏آشام و بی‏رحم معاویه و از سرسپردگان امویان به شمار می‏رود که فعالیت‏های سیاسی قابل توجهی داشته است. وی نقشی چشم‏گیر در عرصه‏ی سیاسی دوران خلافت معاویه ایفا کرد. در این مقاله با ارائه‏ی تصویری کلی از جوانب مختلف زندگی بسر بن ابی ارطاه در عرصه‏ی منازعات سیاسی میان معاویه و امام علی‏علیه السلام از ...

محمدبن ابی بکر یکی از چهره های شاخص تاریخ اسلام است که در زمره خواص خمسه امیرالمومنین (ع) جای داشت ودر تحولات عصر خلافت عثمان وامیرالمومنین (ع) ایفای نقش نمود. به همین سبب در منابع تاریخ نگاری قرون نخستین اسلامی تصاویر مختلفی از او ارائه شده است. میان اخبار و روایات مختلف درباب مواضع وکنش محمدبن ابی بکر در دوره یاد شده ،تفاوت آراء وجود دارد. این پژوهش به شیوه توصیفی -تحلیلی بر آن است تا با تدق...

عبدالکریم بن ابی العوجا، یکی از افرادی است که در سده دوم هجری/هشتم میلادی به زندیق معروف بودند. وی بدون ترس، در مراکز مقدس مسلمانان حاضر شده، به اظهار عقاید خود می­پرداخت.         گفت­وگوهای او با امام صادق(ع) و شاگردان ایشان، شیوۀ استدلال جعفر بن محمد(ع) را با کسانی که به آفریدگار اعتقاد نداشتند، نشان می­دهد. این مقاله علاوه بر بیان عقاید و مسلک ابن ابی العوجا، به بررسی گفت­وگوهای او با امام ص...

به هنگام جستجو دربارهء فن مقابله به عنوان صنعتی بدیعی درکتاب های بلاغت، به دیدگاه های متفاوت و گاه مشابهی از علمای بلاغت دست می یابیم ولی با این حال، ابعادی از موضوع همچنان ناگفته باقی مانده است. نگارنده ضمن تأمل در دیدگاه ها و نظرات ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، با وسعت دیدگاه این مولف در تشریح جنبه ها و مسائل گوناگون این فن بدیع (مقابله) و نظر صائب او روبرو شد. از آنجا که وی جمیع آراء م...

نوشتار حاضر، جستاری است در یکی از مهم ترین تواریخ محلی مغرب ، خاصه عصرمرینی، به نام الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینةفاس این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه های مختلف در موضوع بحث برانگیز هویتنویسندۀ واقعی کتاب ، پس از بازخوانی محتوای اثر، شیوۀ تدوین، اسلوب نگارش، منابعمؤلف و نیز در خلال آن، جایگاه کتاب را در بین نوشته های تاریخی عصر مرینی بازمی نماید و بدین نتیجه می رسد که ...

ازتعمق دانشمندان، سخن پردازان و شارحان بزرگ دنیا، در اقیانوس بیکران نهج البلاغه قرن ها می گذرد، اما هنوز جان کلام مولا امیرالمومنین امام علی(ع) به کمال، توصیف و تبیین نشده است، چراکه نهج البلاغه ، دانشنامه الهی، درون کلام خالق و والاتر از کلام مخلوق است و دوامتیاز ویژه دارد: یک فصاحت و بلاغت و دیگری چند بعدی بودن آن؛ گنجینه ای بی پایان که از امیر بی بدیل ملک سخن علی بن ابی طالب(ع)سرزده است؛همو ...

متون دینی معمولا به شرح نیاز دارد وشارحان این متون از شیوه های گوناگون در شرحهای خویش بهره گرفته اند .یکی از مهمترین متون اسلامی کتاب ارجمند نهج البلاغه است که تا کنون دهها شرح بر آن نوشته شده است . عالم بزرگ معتزلی ابن ابی الحدید شرحی بر نهج البلاغه دارد که از معتبر ترین شروح این کتاب به شمار می رود .وی در این شرح پیوسته از شعر شاعران بزرگ در توضیح متن استفاده کرده است . من در این پژوهش با ت...