فقر و استغنا دو محور اساسی در آثار عرفان و تصوف محسوب می گردند و همواره مد نظر عارفان مسلمان بوده اند. البته درک معنای فقر و جمع بین نکوهش فقر و تنگدستی در توصی? اولیای دین از سویی و ستایش فقرا اختیاری و ترک تعلّقات دنیایی از سوی دیگر، بیانگر اهمیت این موضوع در دین اسلام است. غنا و بی نیازی ذاتی پروردگار که خاص قادر متعال است، همان دولتمندی حقیقی است و سالک الی الله با رسیدن به مرتب? حقیقی ف...

غزلیات شمس تبریزی، اثر مولانا جلال الدین محمد بلخی را می توان در زمره ی عالی ترین نمونه های شعر فارسی به شمار آورد. مهم ترین ویژگی این غزل ها موسیقی بکر و بی تکلفی است که به شیوه های مختلف در تمام شعر منتشر می شود. کلمات چرخ زنان از نهان گاه جان شاعر به ظهور می رسند و در همان هیأتِ ناب بدوی، زمخت و تراش نخورده، در کنار هم نظام موسیقایی اثر را می سازند. در این نظام، موسیقی کناری یکی از چهار جلوه ...

شاید یکی از دلایل غربت دیوان عجیب غزلیات مولانا بین فارسی زبانان غرابت آن باشد که نه شبیه به غزلسرایی پیش از خود است و نه بعد از خود. مصرع هایی از قبیل: «خواب من زهر فراق تو بنوشید و بمرد»، «گوشم شنید قصّه ی ایمان و مست شد «، «آینه ی صبوح را ترجمه ی شبانه کن»، «خون چو می جوشد منش از شعر رنگی می زنم» و بسیاری از ابیات و مصرع های غزل های دیگر او، انسان را به یاد تابلوهای سالوادور دالی (salvador ...

طنز بخش قابل توجهی از آثار ادبی را به خود اختصاص داده است. خیزش این نوع ادبی خصوصاً در قرن¬های ششم تا هشتم که جامعه تحولات عمیقی را پشت سر می¬گذارد، در جای خود، چشمگیر به نظر می¬رسد. این دوران که همزمان با اوج¬گیری عرفان و تصوف است، طنز در بیان دو گروه از شاعران نمودی قابل توجه به خود گرفت؛ گروهی از این شاعران که بیشتر با جنبه¬های واقع¬گرایی پیوند می خوردند و آرمان¬های اجتماعی را دنبال می¬کردند،...

از آنجایی که مثنوی یک اثر تعلیمی - عرفانی است، شاعر بیشترهمت خود را صرف آن کرده است که با استفاده از قصه ها، رمزها، اسطوره ها و اشارات داستانی اندیشه های عارفانه خود را به آسانی القا کند. پراکندگی و گوناگونی قصه ها و حکایت ها از یک سو و دخل و تصرف عمدی و آگاهانه شاعر در آنها از سوی دیگر، زمینه های حضور و ظهور شخصیت های متعدد را در مثنوی فراهم آورده است که پیوسته به ایفای نقش مشغولند و بعضا بین ...

نگاه به زن در جوامع اسلامی، علیرغم بن مایه های غنی فرهنگی در سنت اسلامی در این خصوص، همچنان نگاه جنس دومی باقی مانده است. پژوهش حاضر با طرح مساله جایگاه زن نزد دو تن از عارفان بزرگ جهان اسلام در پی یافتن این پاسخ است که محی الدین عربی و مولوی چه نگاهی به زن داشته و به لحاظ وجودی و معرفتی او را چگونه ارزیابی نموده اند؟ دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که این دو شخصیت بزرگ عرفانی، با وجود تفاوت هایی ...

ادب رعایت حدود می¬باشد که لازمه¬ی رعایت آن تسلیم در برابر حق است. این اصل، نقش بسیار مهمّی در زندگی معنوی انسان ایفا می¬کند؛ ادب مراتبی دارد که عبارت¬اند از: ادب ظاهر و ادب باطن. ادب ظاهر حفظ حدود و دوری از گناهان است؛ امّا ادب باطن، پاکی قلب است از غیر حق. التزام به ادب در سنت عرفانی هیچ¬گاه از سالک ساقط نمی¬شود، مگر در مقام فنا و اتحاد با معشوق. در این شرایط شرط ادب از سالک ساقط می¬گردد. وی در ...

یکی از کتاب هایی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و به دست تصویرگران مختلف برای کودکان و نوجوانان تصویرسازی شده و به چاپ رسیده است، مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی کتابی تعلیمی به زبان شعر در زمینه عرفان اسلامی است که در آن مولانا در قالب حکایات و قصه ها معارفی را بیان کرده و سرشار از آموزه های اخلاقی است. در این تحقیق سعی شده تصاویر کتاب های مصور چاپ شده در چهل سال اخیر با موضوع مثنوی معنوی ب...

مثنوی و غزلیات شمس هر دو اثر عرفانی است و وجوه مشترک فراوانی در آنها به چشم می خورد. 1)موارد و موضوعاتی که در مثنوی به تفصیل بیان شده و در غزلیات شمس به اجمال آمده است 2)موارد و موضوعاتی که شرح آن در غزلیات شمس به تفصیل و در مثنوی به اجمال بیان شده است. 3)مواردی که در مثنوی به تمثیل ذکر شده ولی در غزلیات شمس توصیف شاعرانه است. 4)موارد و موضوعاتی که در هر دو اثر از طریق تمثیل بیان شده است.

مولانا جلال الدین محمد بلخی، یکی از بزرگ ترین شاعران و عارفان ایرانی است. از میان آثار او، این دیوان کبیر و یا کلیات شمس است که بیانگر حالات شخصی او می باشد. در این دیوان مولانا سخنانی را به زبان آورده است که در حوزه ی شناخت ما قرار نمی گیرند و برای درک آنها، به تأویل و تفسیر نیاز داریم، بر این اساس، در پژوهش حاضر سعی شده، ابتدا به بررسی پیشینه ی هرمنوتیک و چند معنایی در غرب و در فرهنگ اسلامی پ...