طبق نظر مشهور فقیهان امامیه، چنانچه مرد بیمار زنی را به عقد خود درآورد و آنگاه پیش از زفاف از دنیا برود، همسر او از مهر و ارث محروم خواهد ماند. ماده 945 قانون مدنی نیز به تبعیت از نظریه یاد شده شرط زفاف را در بهره مندی زن از ارث مرد بیمار معتبر شمرده است. از این رو در این نوشتار سعی شده است ادله ی موافقان حرمان مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا از رهگذر تضعیف دلایل ایشان و تقویت ادلّه ی نظریه مخالف ...

بحثی که در باب ارث کمتر به آن پرداخته‌شده این است کهجدای از اموال (اعیان)، حقوق (با انواع تقسیمات آن) نیز می‌تواند موضوع ارث قرار گیرد؛ اما همان‌طور که می‌دانیم بین انواع حق تفاوت وجود دارد، امام خمینی نیز به‌عنوان یک فقیه ریزبین، همین تفاوت‌ها را در ارث پذیر بودن یا نبودن حق تأثیر گذار می‌داند؛ لذا باید بررسی کرد که اصولاً چه حقوقی به ارث می‌رسند و مبنا و قواعد ارث پذیر بودن یا نبودن حقوق، چیست...

معتضد، یکی از مقتدرترین خلفای نیمه‌ی دوم خلافت عباسی بود که در ابتدای زمامداری خود با بحران مالی ناشی از تهی شدن خزانه، کسری بودجه و ناتوانی دولت در پرداخت حقوق کارکنان مواجه شد. گرچه او این نابسامانی‌ها را از پیشینیان خود به ارث برده بود؛ اما هرگز اجازه نداد که این دشواری‌ها ادامه یابد و ارکان خلافت را متزلزل سازد. پرسشی که این مقاله می‌کوشد تا به روش توصیفی - تحلیلی برای آن پاسخی جستجو کند، ا...

نهاد دیه از جنبه های حقوقی گوناگون قابل بررسی است. یکی از این جنبه ها موضوع ارث دیه است که از نگاه مسوولیت مدنی و نظریه عمومی تعهدات، دارای آثار مهم است. از سوی دیگر، آرای فقیهان در مسایل مربوط به ارث دیه مختلف است و قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی هم نسبت به اغلب این مسایل ساکت است. مقاله حاضر در پی آن است تا ضمن بررس آرای مختلف فقهی و با لحاظ حفظ حقوق وارد کنندگان زیان، زیاندیدگان، طلبکاران ...

یکی از متفرعات بحث ارث، موضوع تبعیت یا عدم تبعیت ارث خیار از ارث مال است. در مواردی که برخی از ورثه از اصل مال محروم باشند، آیا ایشان از حق خیار متعلق به آن مال نیز محروم خواهند بود؟ در این مسأله نظرات متعددی از سوی فقها ابراز گردیده است. اختلاف نظرها ریشه در اختلاف در مفهوم خیار دارد. در این مقاله با پذیرش مفهوم حلی برای خیار و ترسیم استقلال حق خیار از مال و پذیرش ارتباط آن با عقد، نظریه مشهور...

به تصریح قانون مدنی، شفعه و خیار بعداز فوت من له الحق به ورثه منتقل می شود (مواد 823 و 445 ق. م) اما در صورتی که وراث متوفی متعدد باشند و بر سر اجرای حق خود توافق ننمایند، به نحوی که برخی خواهان اجرا، برخی خواستار اسقاط حق شفعه یا خیار باشند، این پرسش مطرح می شود که برای جمع حق وراث صاحب حق شفعه و خیار همچنین رعایت حق من علیه الحق چه باید کرد. مادهء824 ق- م، تبعض در اجرای حق شفعه را صریحآ ممنو...

: ارث یکی از مهم ترین نهادهای حقوقی در هر جامعه‌ای است که قواعد و مقرّرات آن در قوامیس حقوقی بشر همواره متأثّر از اصول و مبانی‌ای بوده است.  این اصول و مبانی عمدتاً تحت تأثیر اوضاع و احوال و زمان و مکانی شکل می‌گرفته که بشر در آن می‌زیسته است.  طبیعی است که با تغییر این اوضاع و احوال، اصول و مبانی نشأت گرفته از آن نیز باید تغییر کند تا جامعه شاهد قوانین مناسب با عصر خ...

چکیدهمواردی پیش می آید که در آن زوجین نمی توانند به طور طبیعی صاحب فرزند شوند و انعقادنطفه با تلقیح اسپرم پدر و تخمک مادر در محیط آزمایشگاه صورت می پذیرد. هرگاه انتقال اسپرمپدر به رحم مادر مدتها پس از فوت پدر صورت گیرد، این سؤال مطرح می شود که فرزند متولّد ازاین تلقیح آیا دارای نسب مشروع و قانونی است و از پدر متوفی خود ارث می برد یا خیر؟ نگارندهبه این نتیجه رسیده است که قانونگذار در تشخیص نسب، ض...

یکی از متفرعات بحث ارث، موضوع تبعیت یا عدم تبعیت ارث خیار از ارث مال است. در مواردی که برخی از ورثه از اصل مال محروم باشند، آیا ایشان از حق خیار متعلق به آن مال نیز محروم خواهند بود؟ در این مسأله نظرات متعددی از سوی فقها ابراز گردیده است. اختلاف‌نظرها ریشه در اختلاف در مفهوم خیار دارد. در این مقاله با پذیرش مفهوم حلی برای خیار و ترسیم استقلال حق خیار از مال و پذیرش ارتباط آن با عقد، نظریه مشهور...

کشورهای اسلامی طی سالیان متمادی به توسعه اقتصادی دست نیافته اند و یکی از دلایلی که برای این موضوع بیان داشته شده، ناکارآمد بودن نهاد ارث اسلامی و جلوگیری از تمرکز سرمایه توسط آن بوده است. اندیشمندان و اقتصاددانانی که بر این نظرند معتقدند نهاد ارث اسلامی با تقسیم ثروت متوفی ما بین وراث متعدد و نیز تقطیع اراضی موجبات کاهش تمرکز سرمایه را فراهم می آورد. لذا در پایان نامه حاضر به بررسی نحوه کارکرد ...