برخی از نظریه های زبانشناسی امکانات مفیدی را برای تحلیلِ متون ادبی پیش می نهند. یکی از این نظریه ها، نظریه هلیدی و حسن است. در این نظریه ارتباط معنایی، لفظی، نحوی یا منطقی جمله های یک متن «انسجام» نامیده شده است. از این دیدگاه، انسجام در زبان معیار عواملی دارد که عبارتند از: دستوری، واژگانی، پیوندی. و هر کدام از این عوامل دربردارنده¬ی عوامل جزئی تر هستند. هدف این مقاله بررسی هر یک از این عوامل ا...

کتاب ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد گرگانی ازجمله منظومه‌های عاشقانة ماندگار در ادب پارسی است. این کتاب روایت عشق ممنوعة ویس بر برادر همسر خود رامین و البته احساس عاشقانة متقابل رامین به اوست. فخرالدین اسعد گرگانی یک داستان قدیمی پهلوی را که پیرامون منشأ آن بین مورخین اختلاف وجود دارد را به نظم درآورده و به نظر می‌رسد قدری باورهای خود را در آن دخیل کرده است چراکه در بسیاری از ابیات و تکه‌های داس...

اساس و موضوع اصلی منظومه‌های عاشقانه، عشق و محبت است و از آنجا که از دید عرفا عشق و غیرت ملازم همدیگرند، در این منظومه‌ها شاهد موارد گوناگون غیرت ورزی شخصیت‌ها هستیم. در منظومه ویس و رامین، موبد و ویرو و رامین رقیبانی هستند که بر سر تصاحب ویس به جدال با یکدیگر می پردازند و گاه در این راه دچار غیرت می‌شوند و حتی گاه کار به جنگ و لشکرکشی می‌کشد. همین رشک و غیرت بین گل و ویس بر سر رامین نیز وجود د...

اساس و موضوع اصلی منظومه‌های عاشقانه، عشق و محبت است و از آنجا که از دید عرفا عشق و غیرت ملازم همدیگرند، در این منظومه‌ها شاهد موارد گوناگون غیرت ورزی شخصیت‌ها هستیم. در منظومه ویس و رامین، موبد و ویرو و رامین رقیبانی هستند که بر سر تصاحب ویس به جدال با یکدیگر می پردازند و گاه در این راه دچار غیرت می‌شوند و حتی گاه کار به جنگ و لشکرکشی می‌کشد. همین رشک و غیرت بین گل و ویس بر سر رامین نیز وجود د...

برخی از نظریه های زبانشناسی امکانات مفیدی را برای تحلیلِ متون ادبی پیش می نهند. یکی از این نظریه ها، نظریه هلیدی و حسن است. در این نظریه ارتباط معنایی، لفظی، نحوی یا منطقی جمله های یک متن «انسجام» نامیده شده است. از این دیدگاه، انسجام در زبان معیار عواملی دارد که عبارتند از: دستوری، واژگانی، پیوندی. و هر کدام از این عوامل دربردارنده‌ی عوامل جزئی تر هستند. هدف این مقاله بررسی هر یک از این عوامل ا...

بررسی اساطیر ایرانی از سویی و مطالعه متون دینی و پهلوی از سوی دیگر نشانگر اجرای آزمون گذر از  آتش در روزگاران کهن است، بنابراین می توان ردّ پا و نشانه برگزاری این آزمون را در کتاب مقدّس اوستا و متون پهلوی، از قبیل دینکرد، بندهشن، زادسپرم و... شناسایی کرد. علاوه بر این، این آزمون جایگاه ویژه ای در روایات ملّی، مذهبی و اساطیری ایران دارد، لذا در این نوشتار، ضمن بررسی نمودهای ملی، مذهبی و  اساطیری گذ...

تشبیهْ اساسی‌‌ترین رکن دستگاه بلاغی است که تصاویر دیگر مانند استعاره و تشخیص و کنایه از آن ناشی می‌‌شوند. در این تحقیق، انواع تشبیهات ویس و رامین و خسرو و شیرین، از وجوه مختلف ـ نظیر وجه شبه، ادات تشبیه، حسّی و عقلی بودن، مفرد و مرکّب بودن، ساختار ظاهری، بسامد به‌کارگیری تشبیه، تصاویر مشترک در هر دو اثر ـ بررسی و دسته‌‌بندی و مقایسه شده و پس از تطبیق انواع تشبیهات، تحلیلی علمی و آماری از آن  ارائه...

منظومة دلاویز ویس و رامین از داستان‌های روزگار اشکانیان است که فخرالدین اسعد گرگانی از شاعران بزرگ سبک خراسانی در میان سال‌های ‌(432-446ه.ق) به بحر هزج آن را به نظم درآورده است. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های برجسته‌سازی و آشنایی‌زدایی فخرالدین در سرایش این مثنوی است که از این رهگذر هم به توسعة زبان شعری و زیبایی کلام خود پرداخته و هم لذّت درک ادبی و تأمّل مخاطب را فزونی بخشیده است. این پژوه...

در ادبیات غنایی فارسی که اساس آن بیشتر بر ناز و دلال زن و نیاز مرد است، دلبستگی‌های عاطفی  به خصوص امنیت روانی، جایگاه ویژه ای دارد. ماجرای ویس و رامین از داستان های عاشقانه ای است که در آن شخصیت معشوق از منظر امنیت عاطفی ، به خصوص مدارا با ناکامی قابل توجّه است. شاعر در این داستان عاشقانه به بیان احساسات مربوط به وصال و فراق می پردازد. داستانی که در آن معشوق، در مسیر عشق سختی های زیادی را تحمل ...

متون ادب فارسی از مضامین فرهنگی و مفاهیم عمیق انسانی و اجتماعی ارزشمندی برخوردار است. با بررسی این متون، حکایت‏ها و قصه‏هایی یافت می‏شوند که ظرفیت‏های نمایشی قابل توجهی دارند. با معرفی چنین حکایت‏ها و قصه‏هایی، می‏توان دست‏مایه‏های ارزشمندی در اختیار نمایش‏نامه‏نویسان معاصر قرار داد؛ بدین طریق، هم آثار ادبی گذشته برای نسل معاصر بازتعریف و هم آثار نمایشی معاصر از غنا و محتوای بیشتری برخوردار می‏...