عنصر «شروع» یا «وضعیت آغازین»، یکی از مهم ترین تکنیک های داستانی است که نقشی برجسته در رویکرد مخاطب و نوع خوانش وی از اثر دارد؛ بدین مفهوم ‏که چگونگی شروع داستان تا حد زیادی تکلیف خواننده را در مواجهه با متنی که پیش رو دارد، مشخص می‏کند. یک شروع قصوی، رئال، سوررئال و... آشکارکننده خط سیر داستان و منطق حوادث آن است و نوع آن داستان را مشخص می‎کند. مطالعه وضعیت آغازین منظومه‎های داستانی نظامی مبین...

بازآفرینی اسطوره یکی از رهیافت­های شاخص در ادبیات پسامدرن است. این ویژگی­ امکان بررسی روابط بینامتنی آثار پست­مدرن با متن­های اسطوره­ای را فراهم می­آورد. شاهنامه به عنوان متنی اسطوره­ای، زیرمتن یا پیش­متن بسیاری از رمان­های مدرن و پست­مدرن قرار گرفته­است. یکی از این متون رمان «کیخسرو» اثر آرش حجازی است که در آن داستان جنگ بزرگ کیخسرو در شاهنامه، بازآفرینی و بازخوانی شده­است. این جستار، بر اساس ...

امروزه نقد و تحلیل آثار ادبی از منظر نظریات مختلف صورت می‌گیرد. یکی از این نظریات که معیاری برای سنجش میزان دموکراسی موجود در متن به‌حساب می‌آید، منطق مکالمۀ باختین است. منطق مکالمه در جستجوی ارتباط صداهای متفاوتی است که از یک اثر به گوش می‌رسد. یک داستان می‌تواند تک‌صدایی باشد و یا صداهای گوناگونی داشته باشد. حتی در بعضی از داستان‌ها ممکن است صداهای مختلفی وجود داشته باشد که سرانجام، تمام آن‌ه...

عطار خالق حکایت‌های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می‌شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان‌های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره‌ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده‌اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در این پژوهش با بر...

در صحنه‏های ترانه در فیلم‏های موزیکال بعضی از اسلوب‏ها و قواعد حاکم بر صحنه‏های دیگر واژگون می‏شوند. آلتمن عقیده دارد در این صحنه‏ها قوانین واقع‏گرایانه و چارچوب علّی داستان محو می‏شود و شخصیت از بند محدودیت‏ها و مسئولیت‏های دنیای خود رها می‌شود و به‌نوعی تغییر ماهیت می‏دهد. در این پژوهش نظری، نگارندگان کوشیده‌اند نشان دهند، برخلاف نظر آلتمن، ماهیت شخصیت‏ها و قوانین دنیای داستان در صحنه‏های تران...

این پژوهش دو هدف عمده را دنبال کرده است: ) 5( تلفیق روایت شناسی کلامی و منطق گفتگویی باختین، و ) 2( مطالعه رمان "بادبادک باز" خالد حسینی با رویکرد روایت شناسی کلامی. بدین منظور در ابتدا تاریخ روایت شناسی در دو مرحله کلاسیک و پسا کلاسیک آن مرور شده است. از آنجایی که روایت شناسی کلامی به رابطه خود و دیگری در قالب اخلاق روایی توجه می کند، مفهوم منطق گفتگویی باختین باز تفسیر شده است؛ به این ترتی...

داستان ها و روایت های مثنوی، در بردارنده آرا و اندیشه های گوناگونی است که در بیشتر موارد، از سوی راویان داستان ها بر مخاطب عرضه می شود. ساختار گفتگوها و فرجام روایت، در بیشتر داستان هایی، که به بیان دو مفهوم متقابل می پردازد، به گونه ای است که به روشنی به برتری آوا و اندیشه ای خاص، نمی انجامد. در این میان، «فقر و غنا» از مفاهیم متقابلی است که مولوی، داستان خلیفه و اعرابی را بر مدار و توضیح تمثی...

در هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ­دادها و طرح شکل می‌گیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می­آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی­دادها را به سمت طرحی خاص جهت می‌دهد و در نتیجه این­گونه برداشت می‌شود که روی­دادها بر اساس نیت نویسنده و نوع تراژدی چیده شده‌اند و هیچ گریزی ا...

عطار خالق حکایت‌های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می‌شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان‌های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره‌ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده‌اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در این پژوهش با بر...