بدون تردید ابن سینا یکی از چهره های بارز و شاید بارزترین چهره فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی است.ابن سینا به اذعان خود(در مقدمه منطق المشرقیین) پس از عمری تلاش در تشریح ، تبیین و تکمیل میراث عقلی یو نان، به ساحتی از فلسفه دست یافته است که از آن به « فلسفه مشرقی » تعبیر می نماید . « منطق مشرقی » ابن سینا نیز بدون تردید، چه به لحاظ روش و چه به لحاظ محتوا در قیاس و در تناظر و تناسب با همین فلسفه مشرق...

امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آن‌ها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...

مطالعه تاریخ جوامع اسلامی در مواجهه با "مصائب جهان اسلام" در چند دهه اخیر نشان دهنده نوعی "گذار تاریخی" از مواجهه "سخت افزارانه" به نوعی چاره جویی نرم و علمی مبتنی بر "دانش و آموزش" است که از آن به عنوان "اسلامی سازی دانش" یاد می شود. با توجه به اهمیت این "گذار تاریخی" و نیز ابتنای آن بر نقد علم و دانش مبتنی بر مدرنیته غربی، حتی در درون جوامع اسلامی نیز در مورد چرایی و ماهیت آن سئوالاتی ایجاد ش...

امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه‌تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به‌ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می‌دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم‌ترین آن‌ها، استخراج قیاس‌های منطقی از قرآن کریم و درآم...

گفتمان سیاست خارجی امام خمینی، با وجود داشتن مبانی وثیق استراتژیک و دیپلماتیک، ایدئولوژیک و عقیدتی است. انقلاب اسلامی، کانون گفتمان امام را سامان می­دهد. گفتمان سیاست­خارجی بنیانگذار انقلاب اسلامی، استوار بر مرزکشی میان خود و دیگری است. در این منطق دگرسازانه، نظام بین­الملل به دو کیان مستکبر و مستضعف تقسیم می­شود. این پژوهش بر آن است تا با نظر به گفتمان رهبری آیت الله خامنه ای، نشان دهد که این ...

در بخش نخست این مقاله، دیدگاه رشر در دسته‌بندی منطق‌دانان دوره‌ اسلامی که در درجه نخست بر تضاد میان منطق‌دانان مکتب بغداد و ابن‌سینا و پیروانش مبتنی است، مورد بررسی قرار می‌گیرد و به برخی از نارسایی‌های آن اشاره می‌شود؛ پس از آن، دو خوانش متفاوت از الگوی نُه بخشی- دو بخشی تحت عناوین «کلاسیک» و «حداکثری» معرفی می‌شوند؛ در خوانش «کلاسیک»، صرفاً به ترتیب و انسجام مباحث منطقی و حذف یا عدم حذف مبحث مق...

چکیده:در شکل گیری جوامع بشری مدرن همواره نقش حزب و گروههای سیاسی نقشی غیر قابل انکار بوده است. در ایران نیز این نقش از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در طی روند تغییراتی که از ابتدای انقلاب به بعد شکل گرفته ، نقشی در خور تعمق است. یکی از اصلی ترین برهه های تاریخ انقلاب اسلامی ، برهه ای بود که احزاب اصلاح طلب با مرکزیت حجت السلام والمسلمین سید محمد خاتمی و ذیل گفتمانی با محوریت شخص ایشان به روی ک...

حمل اوّلی و شایع را در حلّ بسیاری از مسائل فلسفی به کار برده اند که برخی از آن ها کاربرد نادرست این دو حمل است. برخی از این کاربردها، به شبهات فلسفی و پارادوکس های منطقی مربوط می شود و برخی دیگر را می توان در مباحث مستقل فلسفی یافت: 1. شبهه اخبار از معدوم مطلق، 2. اشکالات وجود ذهنی، 3. معمّای جذر اصم و پارادوکس راسل، 4. پارادوکس اشاره به گیومه و پارادوکس مفهوم اسب، 5. دلیل این که چرا حدّ تام را به ...

مراحل سلوک در یوگاسوتره، هشت مرحله و در منطق الطیر عطار هفت وادی است. سالک طریقت در هر دوی آنها ابتدا از شریعت، اخلاقیات شرعی و قواعد انضباطی آغاز می کند و به مراحل لطیف تر سلوک قدم می نهد و پس از عبور از این مراحل به نوعی یگانگی و به اصطلاح، «فنا» (در منطق الطیر) یا «سمادهی» (در مکتب یوگا) می رسد؛ با این تفاوت ساختاری که سالک عرفان اسلامی در پی وحدت با خداوند است اما سالک یوگایی در پی وحدت با ...

یکی از مباحث اصلی علم معانی، تعیین صدق و کذب جمله های خبری است. چنانچه گزاره ای قابل صدق و کذب باشد، خبری است، و اگر چنین نبود، انشایی است. نخستین مطرح کنندگان صدق و کذب خبر، از میان متکلّمان و فلاسفه بوده اند. امّا تمام گزاره های ادبی مطابق با زبان منطق نیستند؛ این قبیل گزاره ها ویژگی هایی دارند که منطق گریزی در آنها به وضوح مشاهده می شود. گزاره های ادبی الزاماً خبری نیستند، بلکه هدف آنها القاء ب...