واژة سگسار در اشعار حماسی هم به عنوان اسم مکان و هم به عنوان اسم خاص کاربرد داشته است ؛ اسم مکان برای محل سکونت کسانی که سر سگ و بدن آدمی داشته اند وبه عنوان اسم خاص نیز برای دیو به کار رفته است .علاوه بر شعرایی که حماسه سرا بوده اند ، دیگر شعرا نیز ازواژة سگسار در اشعار خود بهره برده اند . درموردایندوواژهاینپرسشهاوجودداردکه:اولین بار چه کسی این دو واژه را وارد ادبیات کرده است ؟ و کاربرد سگسار ...

شاهکار حماسی شاهنامه، اثری است برآمده از مواریث اساطیری، تاریخی و فرهنگی ایران باستان که در آمیزش با جهان‌بینی توحیدی حکیم ابوالقاسم فردوسی همچون آیینه‌ای تمام‌نما، گویای بینش و منش ایرانیان بوده و از این رهگذر همواره از مراجع ایران و ایرانی‌شناسی قرار گرفته است که به ناگزیر همچون هر منبع و مأخذ دیگر از گزند سهو و خبط مخاطبان و محققان مصون نمانده است؛ گاه متهم به پان ایرانیسم و ترک‌ستیزی و گاه ...

شاهنامه به لحاظ ابعاد زیبایی شناسانه و ویژگی های ساختار ی و زبانی، قابلیت ها وکارکردهای بسیار با ارزشی در حوزه ی هنرهای نمایشی دارد وهر بخش آن می تواند منبع الهامی برای نـگارش آثـار نمایشی باشد. .بـسیاری از آثـار نـمایشی بزرگ جهان با الهام از داستان های اسطوره ای، تاریخی و کهن نگاشته شده اند و رمز ماندگاری این آثار نیز در استفاده درست و منطبق کردن آن با نیازهای فرهنگی زمانه است. درباره ی شاهنام...

دو واژة «برگوش» و «برچشم»، نام موجوداتی اسطوره‌ای است. بسیاری از پژوهشگران آنها را به‌درستی نشناخته‌ و درنتیجه به‌اشتباه معرفی کرده‌اند. نویسنده در این جستار می‌کوشد تا با واکاوی چند منبع پهلوی و فارسی مانند درخت آسوریک، بندهش، یادگار جاماسپ، شاهنامه و برخی از فرهنگ‌ها، این موجودات را معرفی کند. درنتیجة این بررسی مشخص شد برگوش‌ها، همان گوش‌بستران، گوشوران یا گلیم‌گوشان هستند و کلمة «بزغوش» یا «...

شاهنامه فردوسی گنجینه بی بها و گران سنگ زبان و ادبیّات فارسی است. شاهنامه پژوهان در حوزه زبان و محتوای شاهنامه تحقیقات بسیار گسترده ای انجام داده اند . اینکه شاهنامه از نظر طبقه بندی ادبی جزء کدام نوع ادبی قرار می گیرد و ویژگی های صورت و محتوایی کدام نوع ادبی را بیشتر در خود دارد ، می تواند پرسشی نو و قابل طرح در شاهنامه پژوهی باشد. اشاره مکرّر و صریح فردوسی به داستانی و روایی بودن شاهنامه می توا...

منظومه هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده اند، از مآخذی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شا...

راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار فردوسی و از طرف دیگر نشان دهندة علاقه و دلبستگی راوندی به شاهنامه است. راوندی در سراسر کتاب خود از اندرزهای حکیمانة فردوسی سود برده و با این کار، به اثر خود ارزش و اعتبار بخشیده و به دلیل علا...

شاهنامه، اثر ابوالقاسم فردوسی، همواره سند و هویّت قوم ایرانی شمرده می­شده است. در طول دوران هزار سالۀ پس از سرایش شاهنامه، بیش­تر شاعران و نویسندگان ادب فارسی، ضمن پذیرش آن به­عنوان مهم­ترین منبع و مأخذ داستان­های حماسی و اسطوره­ای ایران، هرگاه نگاه و توجّهی به اسطوره­ها و داستان­های پیش از خود داشته­اند، از بُن­مایه­های حماسی و زمینه­های تلمیحی این اثر بهره­هایی بسیار برده­اند. از آن­جاکه شاهنامۀ...

عنوان این پایان نامه بررسی تطبیقی شاهنامه فردوسی و شاهنامه ثعالبی است. و سوال های مطرح شده در این رساله عبارتند از 1-نویسنده کتاب تاریخی غرر السیر ثعالبی مرغنی است یا ثعالبی نیشابوری؟ 2- آیا ثعالبی در نگارش جلد اول کتاب تاریخی خود که مربوط به تاریخ ایران باستان می شود از شاهنامه فردوسی بهره گرفته است؟ 3-شبهت و اختلاف این دو کتاب در چه مواردی است و علت این شباهت ها و اختلاف ها چه می باشد؟ مقایس...

بررسی نقش زنان در شاهنامه فردوسی و بازتاب سیمای آنها در آن، جزو بحث هایی است که همیشه مورد مناقشه اهل فن و تحقیق بوده است. برخی معتقد به زن ستیزانه بودن شاهنامه هستند و برخی دیگر در پی رد این مدعا. هدف از انجام این پژوهش بررسی شخصیت، نقش و تأثیر زنان شاهنامه در داستان های آن است. شخصیت هر یک از زنان شاهنامه منحصربه فرد و یکتاست؛ همچنان که نقش زنان در تمام داستان های شاهنامه یک شکل نیست و دارای ...