الهام القاء چیزی در قلب، مخصوص است به این که از جانب خدا . . . (راغب، 1412ق: ماده لهم) یا با واسطه ملک مأمور باشد (قریشی، 1361: ج7ـ5، ماده لهم). منظور از وحی، کاربرد رسالی آن می‌باشد، یعنی ارتباط ویژه خداوند با پیامبران . . .. الهام در اصطلاح عرفانی نوعی اخبار و افاضه الهی برای انسان است که او را به انجام عمل فرامی‌خواند. تفاوت ماهوی الهام و وحی اولیاء مشخص نمی‌باشد، هر چند به نظر می‌رسد هر دو ...

استفاده از مفاهیم اساطیری به ویژه اسطوره های انبیاء و پیام آوران الهی در میان شعرای زن فلسطینی کاربرد فراوانی دارد و در موارد بسیاری منبع الهام آنان بوده‌است. گرچه اسطوره ها خاستگاهی باستانی دارند، اما به افکار و اندیشه‌های شاعر معاصر گستره‌ای ژرف می‌بخشند و شاعر نیز با پردازشی جدید می‌کوشد تا رنگ زمان و مکان خود را بر آن ها فرو ریزد. از این رو در اکثر چکامه‌های بلند سرایندگان زن فلسطینی می‌بین...

برای شناخت کیفیّت حالات نفسانی شاعر و فضای ذهن و خیال او، بحث دربارة منشأی پیدایش شعر، نکتة جالب و قابل اهمیّتی است. اعتقاد به این نکته که هر هنری، آبشخور و محلّ تغذیة خاصّ خود را داشته، از اندیشه های بنیادین در حوزة مباحث هنری در غرب و شرق بوده است. تحلیل مضامین آفرینش های هنری در ساختار فکری شاعران و ارتباط دادن آن با دنیای بیرون، درگرو شناخت فضایی است که شاعر در آن فضا تحت تأثیر عوامل مختلف به د...

ادبیّات و نقاشی ایرانی از دیرباز درکنارهم و مکمل یکدیگر بوده اند. ادبیّات ایران غنی ترین و پربارترین هنر تأثیرگذار بر نقاشی ایران است زیرا از آغاز روند نگارش کتابهای ادبی،¬¬ هنرمصوّرسازی و کتاب آرایی همگام با آن شروع به رشد و نمو نمود. ازمیان کتابهای ادبی، شاهنامه فردوسی برای هنرمندان نقاش ایران، گنجینه غنی و الهام بخش بوده است. پیوند نقاشی با شعر و بالندگی آن در عرصه هنر کتاب آرایی در یکی از بی ب...

وام گیری ادبی، دانشی ارزشمند در کتاب های مربوط به بلاغت و نقد است، که قرن های متمادی شاعران و نویسندگان مسلمان در آثار خود از آن استفاده کرده اند. ادبای معاصر نیز وام گیری قرآنی را به شکل گسترده در آثار خود به کار برده اند. یحیی سماوی شاعر عراقی، شاعری سیاسی و اجتماعی است که در اشعارش به وام گیری از قرآن توجه خاصی دارد. وی ازجمله شخصیت هایی است که از مفاهیم والای قرآنی شناخت جامع وکاملی دارد، ش...

دربارۀ خیال، تخییل و تخیّل بسیار سخن گفته شده است، لغت شناسان، فیلسوفان و ناقدان عرب و غیر عرب قدیم و جدید، آن را به اشکال مختلف تعریف کرده و در جایگاه های گوناگون به کار برده اند. شاعران از آن الهام گرفته اند، چنانکه شاعر از الهۀ الهام بخش هنر که خود دختر حافظه است، الهام می گیرد و تخیّل از تصاویری که در حافظه انباشته شده تغذیه می کند. در این زمینه معلّم اوّل (ارسطو) و استادش (افلاطون) هر یک نظر خ...