فلاسفه از جمله ارسطو و ابن‌سینا از دیرباز به مسائل مربوط به نفس انسان توجه داشته‌اند. همواره یکی از پرسش‌های اساسی نزد آن‌ها مسأله‌ی بقای نفس در انسان است. تردیدی نیست که ابن‌سینا نفس را مجرد دانسته و به تفصیل بر آن استدلال کرده است. اما تعارض سخنان ارسطو در این مقام، همواره موجب اختلاف ‌نظر شارحان شده است، به طوری که گاهی از صورت بودن نفس برای بدن، بر مادیت نفس و از این‌رو، به‌مثابه‌ی دلیلی بر...

انسان پیش از آن که چیزی بر زبان بیاورد، ابتدا تصویری از مفهوم آن چیز در ذهن خود می‌سازد. بخش عمده‌ای از این تصوّرات، همان اندیشه‌هایی است که در ذهن شکل می‌گیرد امّا تصویر و تصوّر، حتّی مقدّم بر این اندیشه‌ها است و از طریق مکانیسم مرور و مشابه‌سازی و مقایسه و تطابق و تداعی‌های مکرّر همان تصویرها است که انسان به یک اندیشه دست پیدا می‌کند. بنابراین دیدن مقدّم بر اندیشیدن است و اندیشیدن نیز که توأم با تصوّ...

عطار نیشابوری و امام خمینی، همچون سایر عرفاء، بر ملازمت علم و عمل یا سلوک عالمانه تأکید دارند و معتقدند سالک الی الله باید به عنوان مقدمّه یا شرط سلوک در کسب علم سلوک بکوشد تا سلوک عملی­اش قرین توفیق باشد. در اندیشۀ عطار مراد از این علم، دو علم شریعت و علم طریقت است که اوّلی را باید با رجوع به سنت پیامبر، فقهاء، مفسّران و محدّثان و دومی را از شیخ طریقت اخذ کرد و غیر از آن هیچ علم دیگری، از جمله علم...

محدودیت منابع آب در کرة زمین، آب را به کالای اقتصادی باارزشی بدل کرده است. بخش کشاورزی که براساس تحقیقات، بیشترین هدررفت آب را دارد، باید مدیریت شود. ازاین‌رو بهتر است روش‌ها و مدل‌های مختلف برنامه­ریزی همچون مدل سیستم پشتیبانی تصمیم­گیری، در ملازمت با قابلیت­ها و توانایی­های سیستم اطلاعات مکانی (GIS)‌ به‌منظور مدیریت منابع آب، به‌کار گرفته شود. کاربرد همزمان و ترکیبی این دو سیستم، سبب مدیریت م...

«عمل»، در کنار اعتقاد قلبی و اقرار زبانی، یکی از سه پایة دین‌ورزی را تشکیل می‌دهد و در واقع بدون آن همة سلوک دینی و معنوی انسان مختل می‌شود. مولانا ازجمله عارفانی اندیش‌مند است که در سرتاسر کتاب ارج‌مند خود، مثنوی معنوی، توجهی فراوان به مسألة «عمل» کرده است. سخنان او در این باره آن قدر گسترده و ژرف است که طرح همة آن‌ها در حوصلة یک مقالة مختصر نمی‌گنجد و از آن‌جا که بخشی عظیم از سخنان مولانا در ...

ابوجعفرمحمد بن محمدبن حسن بن ابوبکر طوسی معروف و مشهور به نصیرالدین طوسی در سال 597ه.ق در طوس بدنیا آمد.شناخت اندیشه ها وعملکردهای سیاسی وفرهنگی وی بدون درک مناسبی از فضای سیاسی، فکری واجتماعی دوران حیات او امکان پذیر نیست .زیرا وی شاهد وقایع سیاسی و اجتماعی نظیر حملات مغولان واستیلای آنان وانقراض دولت اسماعیلیان و خلافت عباسیان بود.به همین جهت برای به ثمر رسانیدن هدفهای سیاسی وفرهنگی خود در دو...

در کنار رودخانة خروشان شعر فارسی در بستر زمان، نقد شعر همچون جویبار کوچکی از دیرباز جریان داشته است. این جویبار در مقطعی به مجد همگر شاعر استاد قرن هفتم می‌رسد که به پشتوانة ملک‌الشّعرائی، دست به نقد ادبی نیز زده است. مباحثی چون داوری شعر انوری و ظهیر فاریابی و نیز مقایسه بین سعدی و امامی، از مباحث مشهور در نقد سنّتی روزگاران گذشته است. به مدد این دو داوری، در بررسی تاریخی نقد شعر در ایران، مجد ه...

عرفای بزرگی چون غزالی، سنایی، عطار و مولوی، عشق را موهبتی بزرگ از سوی معشوق ازل، در حقّ عاشقان می‌دانند و با وجود مجاهدت و ملازمت شریعت، بر کشش و جذبه، به عنوان بهترین و نزدیک‌ترین راه وصول به معشوق پا می‌فشارند. «فیض کاشانی» نیز با وجود علم به مشکلات و موانع بی‌شمار از جمله فراق، درد و رنج، ملامت زهّاد ریایی، غیرت معشوق و نظایر آن‌ها، و نیز با اعتقاد به سیر و سلوک عملی و انجام عبادات واجب و حتی،...

در فاصلهزمانی میان فوت چنگیزخان (در 624 ه.ق) تا لشکرکشی هلاکوخان از مغولستان به سوی ممالک اسلامی (در 653 ه.ق) و حتی مدتی پس از آن، تعدادی از سرداران مغول در ایران (به ویژه در خراسان مازندران، سیستان و آذربایجان) قدرت یافتند. ارغون آغا (پدر امیر نوروز) یکی از این سرداران بود که مدت 39 سال حکومت خراسان و سیستان و آذربایجان را بر عهده داشت. وی چهار پسر داشت که از همه معروفتر، نوروزبیگ (امیر نوروز)...