دراین رساله ی علمی تلاش شده که ماهیت خطابات قرآنی از حیث مفهوم شناختی و منطقی مورد واکاوی قرار گیرد.خطاب نوعی کلام حضوری ورودررو است که گوینده وشنونده کاملا به آن آگاهی دارند.همچنین دیدگاه محققین اصولی در باب خطابات قرآنی مورد ارزیابی وتحلیل قرار می گیرد ونظریه ی کسانی که خطابات قرآنی را مختص حاضرین عصرنزول دانسته مورد نقد و چالش واقع می شود که در این خصوص عمومیت خطابات اعم از حاضرین وغایبین وم...

این مقاله مساله معنا و ارکان تشکیل دهنده ی آن را با عنایت ویژه به آثار و دیدگاه های آیت الله مرتضی مطهری مورد بررسی قرار می دهد. مطابق این پژوهش هسته اساسی معنا برخاسته از اراده و علم گوینده حکیم است. ساختار زبان که گفتار و متن در آن قرار می گیرد نیز به نوبه خود اقتضائات ظرفیت هایی ویژه در باروری به معنا دارد. نقش اساسی خواننده در این میان از منظر قوانین زبان شناختی صرف نظر از بعد روان شناختی -...

در این مقاله، نخست میان کلیات هرمنوتیک و تفسیر، مقایسه ای صورت داده و تمایز‏ها و تشابه های تعریف، قلمرو، هدف و روش این دو دانش را نشان داده‏ایم؛ در بخش دوم، نسبت بین مهم ترین دستاورد‏های هرمنوتیک با تفسیر اسلامی را بررسی کرده و میزان شباهت ها، تفاوت ها و چالش های هرمنوتیک با تفسیر را سنجیده و نشان داده‏ایم که آموزه هایی مثل باز‏آفرینی ذهنیت مؤلف، دور هرمنوتیکی، قصد و نیت مؤلف، پیش فرض های مفسر ...

رباعی که اکثر پژوهندگان آن را قالبی کاملاً ایرانی دانسته اند، یکی از قالب های کوتاه شعری است، با مجالی اندک اما محمل اندیشه های بزرگ؛ به عبارت دیگر ایجاز کلام و در عین حال تراکم تصاویر و معانی، از ویژگی های ذاتی این قالب شعری است. در بیشتر کتب ادبی و تاریخی و نسخه های خطی و جنگ های شعری قدیم نظیر رساله التنبیه ،تاریخ جهانگشای جوینی،کلیله و دمنه ، مرزبان نامه ،سندباد نامه ،چهار مقاله نظامی عروضی،...

نظام استرآبادی از شعرای قرون 9 و 10 ه.ق و متولّد استرآباد است. وی شاعری است که مداح اهل بیت بوده و قصاید غرّایی در وصف امام علی (ع) و اهل بیت دارد. نیز قصایدی در مدح امرا و حکمای عهد تیموری در دیوانش وجود دارد. زبان شعری قوی، خلق تصاویر بدیع و خلاقانه و عشق و علاقه به اهل بیت علیهم السلام از دلایل انتخاب این دیوان برای تصحیح بود. این تصحیح با پنج نسخه انجام شده است. این نسخ از کتابخانه ها ی مجلس ...

بیشتر شهرت عبدالقاهر جرجانی (د 471ق)، نظریه پرداز ادبی مشهور، به سبب نظریۀ نظم او ست؛ نظریه ای که وی در پرتو آن توانسته است از منظری متفاوت به اعجاز قرآن کریم بنگرد. بنا ست که در مطالعۀ پیش رو، با تقریر این دیدگاه، عوامل نظری و عملی مؤثر بر نفوذ و گسترش این نظریه را بکاویم و شواهد اقبال و توجه بدان را در آثار عالمان متأخرتر دنبال کنیم. چنان که خواهیم دید، آرای بلاغی عالمان و نظریه پردازانی بزرگ...

یکی ازدانش‌های موردنیاز مفسر در فهم صحیح آیات قرآن، دانش شناخت شرایط اجتماعی مخاطبان سخن و موقعیت‌های نزول هست. شرایط اجتماعی می‌تواند دارای کارکردهای دوگانه عصر نزول و عصر مفسر باشد. توجه مفسر به کارکرد اولی (شرایط اجتماعی عصر نزول) در فرآیند تفسیر آیه مودت از ضروریات به شمار می‌رود. ولی کارکرد دوم (شرایط اجتماعی عصر مفسر) مفسر را در ورطه تفسیر به رأی قرار می‌دهد. لذا نگارنده با بررسی کارکرد ش...

شکاکیت عبارت است از امکان این فرض که بیش‌تر گزاره‌هایی که آن‌ها را صادق می‌دانیم درواقع کاذب باشند. این فرض در تاریخ فلسفه از طریق استدلال‌هایی مانند استدلال رؤیای دکارت، استدلال شیطان شریر، و مغز در خمره مطرح شده است. دیویدسن در تعدادی از مقالاتش کوشیده است تا با طرح ایدة تفسیر ریشه‌ای نشان دهد که امکان مفاهمه و ارتباط زبانی، شکاکیت را منتفی می‌کند. به اعتقاد او، طبیعت زبان و باور که همراه و م...

مقایسه تطبیقی بین اندیشه­های متفکران در هر علمی یکی از عوامل فتح دریچه­های علم به روی آیندگان است و علم تفسیر نیز از این قاعده مستثنی نیست از رهگذر این تطبیق‌ها، منشأ اصلی یک اندیشه و یا اثر­پذیری یک مفسر از مفسر دیگر و هم‌چنین تحول موضوع­های تفسیری آشکار می­شود؛ لذا نویسندگان این نوشتار در پی آن هستند تا اثرپذیری روش دو مفسر، طبری و ابن‌کثیر از اهل سنت که هر دو مورخ و محدث بزرگی بوده­اند را نس...