مقاله ی حاضر، حاصل برنامه­ای پژوهشی (میدانی، کتابخانه ای) است که با نگرشی کلی، به مساجد بلوچستان می­پردازد. جایگاه بلوچستان در مطالعات هنر اسلامی ایران تاکنون، ناشناخته مانده است. مساجد بلوچستان دارای شاخصه­های هنری زیادی در زمینه ی معماری، عناصر و تزئینات وابسته است. بیشتر مساجد شناسایی شده، دارای عظمت و شکوه چندانی نیستند و از نظر قدمت نیز، اکثر آن ها متعلق به سده­های متأخّر دوره اسلامی هستند؛...

گوهر وحدت در معماری اسلامی ایران، حاصل پویایی و بالندگی اکسیری است که هستی همه هس تها از اوست. توحید نخستین اصل معماری اسلامی به شمار آمده و از جمله ویژگی های آن وحدت است. ایجاد مرکزیت در بنا از جمله راهکارها برای تحقق وحدت در معماری است. از عناصر مؤثر در شک لگیری مساجد در دوران مختلف که تحت تأثیر مفهوم توحید قرار گرفته، گنبد است؛ این عنصر با نقش بارز خود در زمینه شک لدهی مفهومی و نمادین به ایج...

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت معماری مساجد همدان در دوره قاجار از دیدگاه باستان شناسی می باشد، که به صورت موردی مسجد جامع و پنج مسجد محله ای شهر همدان وسه مسجد روستایی بخش فامنین و یک مسجد روستایی همدان مورد بررسی قرار گرفته است . روش تحقیق بر اساس تحقیقات کتابخانه ای در خصوص پیشینه شهر همدان و وضعیت این مساجد در گذشته و تحقیقات میدانی در خصوص چگونگی وضعیت معماری و تزیینات آنها بوده است که با ...

یادمان گرایی، یکی از گرایش­های تأثیرگذار در معماری معاصر به شمار می­رود. معماری یادمانی نوعی از معماری است که آن را اوج طراحی معماری دانسته­اند. از سوی دیگر جریانات و گرایش­های معماری معاصر جهان، بیش از هر زمان دیگر بر روی مباحث معماری پایدار و معماری انرژی کارا، تمرکز کرده­اند. هدف اصلی این مقاله تحلیل نسبت دو مفهوم «یادمان گرایی» و «پایداری» در معماری معاصر ایران است. برای تحلیل این نسبت، پنج...

از بارزترین نشانه های اسلامی بودن یک کشور، وجود مساجد در آن سرزمین می باشد. نوع مساجد و معماری مربوط به آن، سؤالات بسیاری در ذهن هر انسانی به وجود می آورد که منشأ و شکل گیری آن چگونه و به چه کیفیتی و به تحت تأثیر چه شرایطی به وجود آمده است. مساجد، در کشورهای اسلامی یکی از مهترین پایگاه های اجتماعی، مذهبی در میان مسلمانان بوده و احترام آحاد آن جامعه نسبت به آن حاکی از مهم بودن این مکان می باشد. ...

حس معنویت در فضای درونی معماری گذشته، بخصوص مساجد، کانون توجه سازندگان خوش‌ذوق آن دوران بوده و با به‌کارگیری هوش­مندانه آن، این فضاها را سرشار از نور الهی کرده‌‌اند. متأسفانه در معماری مساجد دوره جدید، خلق فضا با چنین ویژگی‌هایی کم­رنگ شده و جایگاه این ارزش قدسی، از معماری امروزی فاصله گرفته است. توجه و بازخوانی این امر مهم در معماری امروز بسیار اهمیت دارد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت پیمایش...

گلدسته‌ها از جمله مصنوعات فرهنگ ایرانی اسلامی تلقی می‎شوند. از این رو، بازسازی و مرمت گلدسته‌های مساجد در ‌زیباسازی شهر‌ها و گسترش معماری اسلامی، می‌تواند پیامدهای چشمگیری را به‎دنبال داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیرات اجتماعی ـ محیطی بازسازی و مرمت گلدسته‌های مساجد منطقۀ 9 شهرداری تهران پرداخته‌ است. این مطالعه در قالب الگوی ده‎مرحله‌ای ارزیابی تأثیرات اجتماعی (اتا) تعریف ‎شده و از ابزار‌...

اعتقادات و ارزش‌های حاکم بر جامعه، همواره بر هنر و معماری دوران مؤثر بوده است. در دوره‌ای که مکتب اصفهان به مدد اندیشه‌ی بزرگان و نفوذ بی‌سابقه تفکر شیعی به بالندگی رسید؛ بستری برای رشد و امتزاج جریان‌های فکری مبتنی بر تفکر شیعی فراهم آمد. از مجموع دیدگاه‌های مطرح در این دوره، سه جریان فکری شاخص قابل درک است که به واسطه هم‌پوشانی، شرایط بی‌سابقه فلسفی دوران را شکل می‌دادند. این شرایط به بروز نو...

یکی از شاخصه های مهم تمدن اسلامی، موضوع هنر و معماری است که از ابتدای شکل گیری، مسیر رو به تکاملی در برخورد با تمدن های مجاور سپری کرده است. معماری اسلامی در عصر پیامبر(ص)، شناسنامه مخصوص به خود را با تأسیس مسجدالنبی در مدینه، سرشار از مفاهیم جاودانه، آغاز نمود. این «بنا» به عنوان ایده ناب معماری اسلامی قابل بررسی است. اینکه مکان یابی مسجدالنبی به چه صورت بوده، علاوه بر تأثیرپذیری از محیط جغراف...

مقاله ی حاضر، حاصل برنامه­ای پژوهشی (میدانی، کتابخانه ای) است که با نگرشی کلی، به مساجد بلوچستان می­پردازد. جایگاه بلوچستان در مطالعات هنر اسلامی ایران تاکنون، ناشناخته مانده است. مساجد بلوچستان دارای شاخصه­های هنری زیادی در زمینه ی معماری، عناصر و تزئینات وابسته است. بیشتر مساجد شناسایی شده، دارای عظمت و شکوه چندانی نیستند و از نظر قدمت نیز، اکثر آن ها متعلق به سده­های متأخّر دوره اسلامی هستند؛...