تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفت­شناسی از آن بهره برده­اند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می دانند، این تقسیم در «معرفت­شناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمی­توان «تصدیق» را در اصطلاح معرفت­شناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علم­حصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...

مسئلۀ روش توجه چندانی را در مطالعات فرهنگی به خود جلب نکرده است. شاید نشـود ایـن غیبـت را نـوعی غفلـت یـااهمال تلقی کرد، بلکه بهتر است از وجود مناقشه بر سر این موضوع سخن گفت که آیا مطالعات فرهنگی مـیتوانـد روش-شناسی و تکنیک های متمایزی داشته باشد یا خیر؟ در این مقاله، ابتدا دربارة مناقشۀ مذکور بحث مـیشـود و سـپس، بـهمسائل مهمی پرداخته میشود که هرگونه بحث از روش مطالعات فرهنگی ...

آنچه در این نوشتار در پی پژوهش آن هستیم، بررسی آرای سه فیلسوف بزرگ اسلامی در باب ارزش ادراکات است. ابنسینا، شیخ اشراق و صدرالمتالهین، هر کدام در این مورد صاحب آرا و نظریات خاصی هستند که توجه به آنها به منظور آشنایی با معرفتشناسی اسلامی ضروری است. البته این بحث، تحت عنوانی مستقل و جداگانه در کتب و آثار علمی ایشان مطرح نشده، از این رو، سعی بر آن داشتیم تا با مراجعه به آرای اصلی ایشان در ابواب مخ...

آنچه در این نوشتار در پی پژوهش آن هستیم، بررسی آرای سه فیلسوف بزرگ اسلامی در باب ارزش ادراکات است. ابنسینا، شیخ اشراق و صدرالمتالهین، هر کدام در این مورد صاحب آرا و نظریات خاصی هستند که توجه به آنها به منظور آشنایی با معرفتشناسی اسلامی ضروری است. البته این بحث، تحت عنوانی مستقل و جداگانه در کتب و آثار علمی ایشان مطرح نشده، از این رو، سعی بر آن داشتیم تا با مراجعه به آرای اصلی ایشان در ابواب مخ...

مسئلۀ روش توجه چندانی را در مطالعات فرهنگی به خود جلب نکرده است. شاید نشـود ایـن غیبـت را نـوعی غفلـت یـااهمال تلقی کرد، بلکه بهتر است از وجود مناقشه بر سر این موضوع سخن گفت که آیا مطالعات فرهنگی مـیتوانـد روش-شناسی و تکنیک های متمایزی داشته باشد یا خیر؟ در این مقاله، ابتدا درباره مناقشۀ مذکور بحث مـیشـود و سـپس، بـهمسائل مهمی پرداخته میشود که هرگونه بحث از روش مطالعات فرهنگی ناگزیر از توجه به ...

سه اصطلاح محکم متشابه و تاویل ( تفسیر) تعبیرهایی قرانیند دانشمندان مسلمان از دیرباز هم بر سر تبیین معنای آنها و هم در مورد تعیین مصداق این مفاهیم با یکدیگر اختلاف نظر دارند محمد حسین طباطبایی در تفسیر المیزان 16 نظر مختلف را درباره تفسیر اصطلاحات محکم و متشابه آورده و یک به یک همه را رد کرده و در نهایت نظر هفدهمی را درباره این مساله ارائه کرده است وی ملاکی برای تعیین اینکه کدام آیه محکم و کدام ...

سه اصطلاح محکم متشابه و تاویل ( تفسیر) تعبیرهایی قرانیند دانشمندان مسلمان از دیرباز هم بر سر تبیین معنای آنها و هم در مورد تعیین مصداق این مفاهیم با یکدیگر اختلاف نظر دارند محمد حسین طباطبایی در تفسیر المیزان 16 نظر مختلف را درباره تفسیر اصطلاحات محکم و متشابه آورده و یک به یک همه را رد کرده و در نهایت نظر هفدهمی را درباره این مساله ارائه کرده است وی ملاکی برای تعیین اینکه کدام آیه محکم و کدام ...

جنبه‌های هستی‌شناسانه، معرفت‌شناسانه، روش‌شناسانه و روشی چهار جنبه از پژوهش و فهم هستند که از اهمیت خاصی برخوردارند و همگی به‌هم وابسته‌اند. در ادبیات پژوهش جداسازی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی، از لحاظ مفهومی، با مسئلة خاصی روبه‌رو است. اصطلاح روش‌شناسی نیز با بی‌دقتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پژوهشگران روش‌های پژوهش را به‌کار می‌گیرند بی‌آنکه اطلاعی از مفروضات هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مورد قب...

دونالد توماس کمبل در زمره‌ دانشمندان روانشناسی و علوم اجتماعی است که سهم زیادی در گسترش رویکردی تکاملی به فلسفه علم، اخلاق و به ویژه معرفت­شناسی دارد. کمبل، ایده­های معرفت­شناسانه خود را که نوعی معرفت­شناسی توصیفی است، معرفت­شناسی تکاملی خواند. وی در این رویکرد، منطقِ حاکم بر فرآیند انتخاب طبیعی را برای تبیین سطوح مختلف معرفت، از سطح زیستی تا سطح فرهنگ و علم، استفاده می­کند. به عبارت دیگر، وی در...

یکی از تاثیر گذارترین فیلسوفانی که در تاریخ فلسفه حضور پیدا کرده است فیلسوف شهیر آلمانی ایمانوئل کانت است. کانت فلسفه را متوجه خویش کرد و به آن هویتی نقدی داد. و از حدود و توانایی ذهن بشر پرسش نمود. وبدین وسیله مباحث معرفتشناسی را در صدر نشاند. پاسخ کانت به امکان ترکیبی ای پیشین منجر به نفی مابعدالطبیعه شد. این نتیجه منفی فلسفه کانت مهمترین دلمشغولی انسان ها را بیهوده قلمداد می کرد اما کانت مدع...