غایب مفقودالاثر یک اصطلاح حقوقی است که در قانون مدنی و قانون امور حسبی مورد استفاده قانون‌‌گذار قرار گرفته است. در این بین مسئله طلاق زوجه چنین فردی در حالات تأمین یا عدم تأمین نفقه مورد بررسی اجتهادی از سوی فقها می‌‌باشد. با توجه به مستندات روایی موجود و قبل از ورود به بحث تعارض در بین آنها و امکان جمع عرفی، از طریق مرجحات، می‌‌توان جواز طلاق را حتی به موارد تأمین نفقه تعمیم داد. در غیر این صو...

چکیده بحث تعادل و تراجیح یا بحث تعارض ادله از مباحث مهم اصولی است که جایگاه خود را از خاتمه و مباحث حاشیه­ای اصول فقه، به حدی به مباحث پایه­ای اصول و فقه الحدیث تغییر داده است که برخی آن را از مهمترین مسائل اصولی و فقه الحدیثی بر شمرده­اند. تعارض بین دو دلیل گاه غیرمستقر است، گاه مستقر. تعارض بین دو دلیل غیر مستقر، از رهگذر جمع عرفی مرتفع و از دایره بحث خارج می­شود، مانند دو دلیل عام و خاص و ...

نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانون‌گذاری، نظریه‌ای درباره قلمرو و ضوابط قانون‌گذاری بر اساس عناوین ثانوی است. بنابر این نظریه، رعایت احکام اسلام (اعم از مباح و الزامی و وضعی) و اهداف دین و مقاصد شریعت در قانون‌گذاری واجب است؛ یعنی شرط صحت قانون‌گذاری و واجب شرطی در قانون‌گذاری است. اگر وجوب رعایت یک حکم شرعی در قانون‌گذاری با وجوب رعایت حکم شرعی دیگر، یا با وجوب رعایت هدفی از اهداف دین یا مقصدی ا...

عبدالله بن‌عباس، صحابی مشهور پیامبر (ص) و از مفسران برجسته است. شهرت وی در تفسیر، منجر به نقل روایات دروغین و متعارض از وی شده است. نمونه‌ای از این روایات، در زمینۀ صیام می‌باشد. این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها، به حل تعارض روایات صیام، که بخشی مربوط به نسخ یا عدم نسخ آیۀ 184سورۀ بقره و بخش دیگر در خصوص افطار یا عدم افطار در سفر است، پرداخته و به این نتیجه دست یاف...

با رویکرد ارزشی و هنجاری، همۀ کنش‌های ارادی و اختیاری انسان، بدون استثنا، محکوم قواعد و معیارهای اخلاقی‌اند و ناگزیر با یکی از الزامات دوگانه ایجابی و سلبی (بایدها و نبایدهای عقل عملی) یا شق ثالث (قطب خنثی و عاری از هر نوع الزام هنجاری بر پایۀ منطق سه‌قطبی) منطبق خواهند بود. ارتباطات جمعی، به عنوان یکی از عرصه‌های گستردۀ ارتباطات انسانی با میانجی‌گری فناوری‌های رسانه‌ای نیز علاوه بر پذیرش اجتنا...

کهن­ترین الگوی تمایز علوم از آنِ ارسطوست (موضوع محور)، که توسط حکمای مسلمان ترویج شد. اما ناکارآمدی آن روز به روز برای عالمان مسلمان، خصوصاً اصولیان و در رتبه بعد متکلمان، منطقیون و ... آشکار شد؛ تا آنجا که محقق خراسانی الگوی غایت­محور و محقق اصفهانی و امام خمینی (ره) الگوی سنخیت­محور را مطرح کردند. اما هر یک از این الگوهای انحصارگرا نقاط ضعفی را داشتند و این سبب شد که الگوهای تلفیقی مطرح شوند و ...

بحث‌ تعادل‌ و تراجیح‌ یا بحث‌ تعارض‌ ادله‌ از مباحث‌ مهم‌ اصولی‌ است‌ که‌ جایگاه‌ خود را از خاتمه‌ و مباحث‌ حاشیه‌ای‌ اصول‌ فقه‌،‌ به حدی به‌ مباحث‌ پایه‌ای‌ اصول‌ تغییر داده‌ است که‌ برخی‌ آن‌ را از مهمترین‌ مسائل‌ اصول‌ برشمرده‌اند. تعارض‌ بین‌ دو دلیل‌ گاه‌ غیرمستقر،‌ از رهگذر جمع‌ عرفی‌ مرتفع‌ و از دایره‌ بحث‌ خارج‌ می‌شود مانند دو دلیل‌ عام‌ و خاص،‌ و مطلق‌ و مقید. گاه‌ تعارض‌ بین‌ دو دلیل...

یکی از مرجحات باب تزاحم، تقدم زمانی بوده و یکی از مصادیقی که بر این مرجح تطبیق داده شده، آن است که شخصی قبل از استطاعت، نذر کند که در عرفه به زیارت سیّدالشهداء برود و بعد از نذر، مستطیع شود. حال در این‌صورت وظیفۀ ناذرِ مستطیع در روز عرفه رفتن به مکه و به‌جا آوردن اعمال حج است یا اینکه باید به نذر عمل کند و در کربلا حاضر شود؟ برخی از فقها به تقدم نذر فتوا داده‌اند و به دلایلی مانند عدم حصول استطاع...

تعادل میان صیانت از حقوق فردی و حفظ و استمرار امنیت اجتماعی ازجمله رسالت‌های کلیدی سیستم عدالت کیفری است که در حوزه برخی ضمانت اجراها به چالش کشیده می‌شود. همچنان‌ که در پاره­ای جرایم، حفظ حیثیت اشخاص و امنیت روانی جامعه ایجاب می­کند حتی­الامکان از اعلان و افشای جرم خودداری شود؛ در مقابل، معرفی مرتکبان برخی جرایم نیز لازمه استقرار امنیت اجتماعی تلقی می‌گردد. مجازات «تشهیر» نمونه بارزی از گزاره ...

    اماره در منابع فقهی به هر دلیلی که کاشفیت از واقع داشته باشد اطلاق می‌شود؛ کاشفیتی که از منظر فقها و اصولیین قطعی و تام نیست، بلکه نوعاً پذیرش حجیت آن به لحاظ افادۀ ظن معتبر است. شهادت شهود (بینه) نیز که در قوانین موضوعه و در فقه به‌عنوان یکی از ادلۀ معتبر اثبات دعوا وحکم مطرح است، در عبارات فقها به‌عنوان اماره‌ای شناخته می‌شود که از سوی شارع اعتبار یافته، در‌عین‌حال بیشتر فقها و اصولیین بین...