تولیدات رسانه‌ای به‌ویژه متن‌هایی که به صورت روزمره توسط خبرنگاران تولید می‌شود، یکی از حوزه‌های پرکاربرد برای کاربست و تطبیق رویکردهای انتقادی در تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. اختلافات سیاسی بین ایران و عربستان در سال‌های اخیر فضایی در عرصۀ رسانه‌ای دو کشور ایجاد کرده که کاملا تحت سیطرۀ گفتمان‌های سیاسی حاکم بر دولت‌ها است. پژوهش حاضر با هدف تبیین استراتژی‌های گفتمانی روزنامه الشرق الأوسط عربست...

رسانه‌ها در همه جای جهان خواسته‌های صاحبان خود را بازتاب می‌دهند و صاحبان رسانه‌ها هم برای خود ایدئولوژی دارند. اما این ایدئولوژی‌ها چگونه به نویسندگان مطبوعات منتقل می‌شوند و در قالب متن بازتاب می‌یابند؟ ایدئولوژی‌ها، نگرش‌های خاص گروه‌ها را سازماندهی می‌کنند؛ این نگرش‌ها می‌توانند به شکل نظرات شخصی در مدل‌ها بازنمایی شوند و سرانجام این نظرات شخصی می‌توانند در متون و گفتگوها بیان شوند. با این ...

بستر رودخانه به ندرت دارای سطحی مسطح است و ساختار آن معمولاً به صورت عوارضی با مشخصات هندسی است که به آن ها شکل های بستر می گویند. اگرچه ابعاد این شکل های بستر به عنوان تابع پیچیده ای از پارامترهای رسوبی و هیدرولیکی در نظر گرفته می شوند، با این حال مطالعات زیادی انجام شده که رابطه ای بین ابعاد شکل های بستر و مشخصات جریان ارائه می کند. از میان روش های پیش بینی ابعاد شکل های بستر، روش ون راین به ط...

این مقاله در صدد است به تحلیل انتقادی متن کتاب اندیشه­ی اسلامی 1 پرداخته، مشخّص کند که آیا نویسندگان اصل بی‌طرفی را در ارائه‌ی مطالب رعایت کرده‌اند یا خیر. بدین منظور، چارچوب ون دایک (2003) مورد استفاده قرار گرفته است. از آن‌جا که امکان بررسی کل محتوای کتاب میسّر نمی‌­باشد، دو بخش از آن (بخش 2، تحت عنوان وجود خدا و بخش 4 مسأله­ی شَر) جهت انجام پژوهش انتخاب شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مشکلا...

تحقیق حاضر به تحلیل گفتمان انتقادی کتاب «فایل انگلیسی آمریکایی» می‌پردازد. هدف این تحقیق بررسی عوامل گفتمانی، جهت‌گیری‌های ایدئولوژیکی و فرهنگی و چگونگی ارائه آنها درکتاب مذکور است. به این منظور دو متن و چند تصویر از کتاب نامبرده انتخاب شده است. ساختارهای گفتمان‌مدار این دو متن بر اساس چارچوب ون دایک (1998) بررسی شده است. این چارچوب مؤلفه‌های گفتمانی، اجتماعی و‌ شناختی را بررسی می‌کند. در تحلیل...

تحلیل گفتمان انتقادی زیر شاخه­ی تحلیل گفتمان است که با ترکیبی از دو شرط بین رشته ای و شرط انتقادیبودن توصیف می شود. در تحلیل گفتمان انتقادی، اعتقاد بر این است که در زیرساخت همه ی متون و گفتمان ها، شکلی از ایدئولوژی نهفته است که ساخت و معنی متن و گفتمان را تعیین می کند. به گفته تئون ای ون دایک هدف تحلیل گفتمان، رونمایی، اطلاع دادن و مقاومت در برابر نابرابری های اجتماعی است. به عقیده ی وی چنین تح...

پژوهش حاضر به تحلیلِ گفتمان کتاب "وغ وغ ساهاب" اثر صادق هدایت می پردازد. این اثر در مجموع شامل 35 قضیه طنز است که 20 قضیه آن در قالب نظم و 15 قضیه دیگر به صورت نثر به رشته تحریر در آمده است. در این پژوهش 11 متن از میان متون منظوم به طور تصادفی برگزیده شده و با استفاده از نظریه عمومی طنز کلامی آتاردو و رویکرد اجتماعی- شناختی ون¬دایک، به منظور یافتن مهم¬ترین عامل سازندة طنز و همچنین عناصر و عوامل ...

تحلیل گفتمان یکی از روش های تحقیق کیفی است که به سرعت راه خود را بین تحقیقات اجتماعی باز کرده است و طیف وسیعی از حوزه های معرفتی، نظیر انسان شناسی، قوم نگاری، جامعه شناسی خرد، روان شناسی ادراکی، زبان شناسی، نشانه شناسی و غیره، از آن استقبال کرده و آن را به کار برده اند. کتاب حاضر، در قالب سه فصل به تحلیل گفتمان و روش شناسی و مبانی نظری مرتبط با آن پرداخته است. در فصول سه گانه کتاب، آرای نظریه پ...

گفتار هر فرد به شکلی اجتناب ناپذیر، ارائه دهنده باورها، ارزش ها و جهان بینی هایی است که به صورت نهفته در زبان فرد جای می-گیرد و افراد ناخواسته آن چه را که می اندیشند بر زبان خود جاری می سازند؛ استفاده از این خاصیت زبانی، این امکان را برای ما فراهم می سازد که با بررسی زبان فیلم، به ایدئولوژی ذهنی سازندگان آن دست پیدا کنیم. به همین منظور ما در این پژوهش، دو فیلم نامه آژانس شیشه ای و ارتفاع پست، س...

تحولات پدید آمده در عرصه¬ی روابط بین¬الملل و تغییر چهره¬ی قدرت از وجه سخت (نظامی و اقتصادی) به وجه نرم (اقناعی) و طرح «گفتمان قدرت نرم» افق تازه¬ای را در بحث از قدرت از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی گشوده است. پژوهش حاضر قصد دارد با بررسی رابطه¬ی میان «زبان و قدرت» از منظر تحلیل گفتمان انتقادی، «راهبردهای زبانی ایجاد اقتدار و سلطه» را تبیین نماید. از میان رویکردهای موجود در تحلیل گفتمان انتقادی...