نظریه استعاره‌های شناختی یا مفهومی اولین بار توسط  لیکاف و جانسون در کتاب استعاره‌هایی که با آن زندگی می کنیم، مطرح شد. طبق نظر ایشان، استعاره‌ دیگر تنها عنصری بلاغی و مختص زبان شعر نبود، بلکه ایشان معتقد بودند که زیربنای تفکر انسان، استعاری است. گرچه ابتدا استعاره‌های شناختی در زبان روزمره  بررسی شد، اما با توجه به انتزاعی بودن زبان عرفان، آرام آرام جای خود را در مطالعات عرفانی باز کرد. مثنوی ...

مثنوی معنوی مولانا یکی از آثار مهم آموزشی در زمینه ی تعلیمات عرفانی است. اگرچه مولانا در این زمینه، دنباله رو دو شاعر بزرگ پیش از خود یعنی سنایی و عطار است، اما خلاقیت و نوآوری مولانا در عرصه ی داستان پردازی، وی را در زمره ی یکی از برجسته ترین داستان سرایان قرار می-دهد و نشان داده ایم که آنچه نزد وی اهمیت دارد فقط پرداختن به عالم معنا نیست بلکه در نظر وی صورت حکایات و قصه ها نیز مهم است. در این...

مثنوی مولانا، بدون شک یکی از شاه کارهای جهان ادب بشمار می رود که در میان ملّت های مختلف مقبولیتی ویژه یافته است. از جمله کشورهایی که همواره به مثنوی از ابعاد مختلف پرداخته اند، هندوستان است که فرهنگ و ادب پارسی، در این کشور از مرتبتی ویژه برخوردار است. مثنوی معنوی در طول سالیان گذشته، در هند بارها بچاپ رسیده و مورد شرح قرار گرفته است. این کار توسط دانش مندانی بزرگ و ادیبانی گران قدر هم چون عبدال...

«مثنوی معنوی» مولوی، متضمّن عمیق‌‌ترین مباحث خداشناسی، هستی ‌شناسی، انسان ‌شناسی و ... است. این کتاب که حاصل جمیع تجارب عارفانه و صوفیانه در سنّت اسلامی است، در حقیقت حکایت یک نوع‌ سفرنامه معنوی و تجربه شخصی است که در ضمنِ یک رشته تعالیم و مفاهیم عرفانی به تصویر کشیده شده است. دو مبحث «عشق» و «فنا» از جمله آن مفاهیمی هستند که مولانا در «مثنوی» به آن‌ها پرداخته است. نوشتار حاضر به...

ا از دیرباز شاعران و نویسندگان برای اثرگذاری بیشتر بر ذهن و جان خوانندگان و نیز نشان دادن هنر کلامی خود به بیان اندیشه­های خود با بهره­گیری از تخیّلات شاعرانه پرداخته­اند. در میان شاعران عارف مولانا جلال­الدین در این راه توفیق نمایانی داشته است که راز ماندگاری آثارش – به­ویژه مثنوی- در این زمینه است. در این نوشتار به نحوه بیان شاعرانه مولانا در یکی از داستان­های مثنوی یعنی قصه دقوقی و کراماتش پ...

رباعی از قالب های شناخته شده شعر فارسی است که بسیاری از سخن سرایان ایرانی و از آن جمله جلال الدین مولانا سرودن در این قالب را صدها بار تجربه کرده اند. مولانا از دیرباز با دو اثر برجسته خود، یعنی مثنوی و غزلیات شمس، در کانون توجه بسیاری از پژوهش گران ادبی بوده است و حال آن که جهان رباعیات او نیز مانند غزلیات و مثنوی، پر از تجربه های شاعرانه و هنرورزی هایی درنگ آمیز است. اما ارزش ادبی و هنری رباع...

جلال الدین محمد بلخی شاهکار عظیم مثنوی خود را با دفتر ششم ‌پایان نداد و مثنوی معنوی ناتمام ماند. مولانا در انتهای دفتر ششم دو داستان را که عبارتند از داستان دژ هوش‌ربا و داستان سه‌ پسر کاهل - که اولی به‌عنوان داستان اصلی و دومی به‌عنوان داستان درونه‌ای است- شروع می‌کند، اما بدون اینکه داستان‌ها را به سرانجامی برساند، از ادامه مثنوی باز می‌ایستد و سکوت اختیار می‌کند و با این سکوت خود خواننده را ...

انشاء در لغت به معانی گوناکونی از جمله: زنده کردن، پرورش دادن بالیدن و در زبان عربی به معنای خلق و ایجاد کردن است . در این میان مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، که آثارش در فصاحت و بلاغت مخصوصاً مثنوی او که به اوج خود در بلاغت رسیده است زبانزد خاص و عام می باشد و بکار گیری انواع انشاء در مثنوی زیبایی و گیرایی آن را دو چندان کرده است. در این پژوهش سعی بر آن شده است که به بررسی انواع انشاء و جنبه های...

چکیده مولانا جلال الدین بلخی شاعر و عارف بزرگ ایران، در قرن هایی پیش از پیدایش علم روانشناسی در آثار خود بویژه در مثنوی الگویی دقیق از منش و رفتار اصیل انسانی در برخورد با باورهای غیرمنطقی و منطقی ارائه داده است. او به عنوان انسان شناس مسلمان، آرا و نظراتش پیش از روانشناسان انسان گرای غرب، پرده از رفتارها و واکنش های آدمی در مسیر زندگی و در برخورد با مشکلات و نابسامانی ها برداشته است. مقاله حاض...

خواب و رؤیا از دیرباز مورد توجه انسان بوده و در برخی از دانشها بسیار مورد توجه قرار گرفته است.علوم ادیان، اساطیر، روانشناسی، عرفان و تصوف و ادبیات از جمله دانشهایی هستند که به خواب و رؤیا کم و بیش علاقه نشان داده اند. پژوهش حاضر به بررسی خواب و رؤیا در مثنوی مولوی می پردازد و هدف آن پاسخ به این پرسشها است که:مولوی در مثنوی چگونه با رؤیا برخورد کرده و آنها را چگونه در این اثر شگرف خود به کار گ...