این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که چرا روحانیت علی رغم همراهی با جنبش های مردمی، به ویژه مشروطه، از پذیرش جمهوری و همراهی با آن سرباز می زده و با آن ابراز مخالفت می کرده است؟ در پاسخ به این پرسش، این مقاله با رهیافتی تاریخی خواهان رسیدن به این نتیجه است که جامعه ایران، از جمله روحانیون، با توجه به تجربه های حاصله از جمهوری انقلابی فرانسه، جمهوری آتاتورک و نهایتاً جمهوری مورد نظر مارکسیست ها...

هنگامی که انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ اوج گرفت و به پیروزی رسید، نفرتی عمیق از دولت ایالات متحده آمریکا در ایران موج می زد. چرا که استبداد پهلوی با کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قوام و دوام یافته بود و دولت آمریکا تا آخرین لحظات حیات رژیم پهلوی آن را مورد تأیید و حمایت قرار داده بود. با این وجود، امام خمینی در همان آغازین روزهای پیروزی از انقلابیون خواستند تا از حمله به سفارتخانه های خارجی بپرهیزند. ...

مقاله ای که بوریس هسن در 1931 منتشر کرد، توجه مورخین علم را به عوامل اجتماعی و ایدئولوژیک در شکل دهی تاریخ علم جلب کرد. این مقاله نوع جدیدی از تاریخ نگاری علم را ایجاد نمود که تاریخ نگاری برون گرا نامیده می شود. مدتی بعد یک ریاضی دان مارکسیست دیگر به نام هنریک گروسمان بی خبر از مقاله هسن، دو مقاله با دیدگاهی مشابه و مکمل دیدگاه وی ارائه داد. مقاله هسن درباره عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در پژوه...

تحولات نظام اقتصاد سوسیالیستی در اتحاد جماهیر شوروی ز بدو پیدایش از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته تا آنجا که اصولاً بوجود آمدن سوسیالیسم در اتحاد جماهیر شوروی به عنوان تکذیبی انکار ناپذیر برای برخی از نظریه های مارکسیسم از جمله فلسفه مادی تاریخ مطرح شده است.فلسفه مادی تاریخ نیز به نوبه خود از همان ابتدای ظهور تاکنون مورد نقد و بررسی بوده است. در این مقاله با بررسی پراسترویکا و علل آن، ارتباط...

با ظهور رنسانس و انقلاب صنعتی در اروپا، رمان به سبب برخورداری از قابلیت نشان­دادن واقعیت­های زندگی، جای حماسه را می­گیرد و در نیمه اول قرن بیستم، جورج لوکاچ، رمان­های رئالیستی را به‌عنوان اصلی‌ترین شکل اثر ادبی همخوان با جامعه بورژوایی مطرح می­کند. پس از او پیرو و همفکرش، لوسین گلدمن نیز هر اثر سازگار با رئالیسم را اثری ارزشمند می­داند، بنابراین با توجه به دیدگاه­های این دو مارکسیست، در رمان­ها...

تا اواخر دهه 1970 رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختارگرا مطرح شده بود، اما از دهه 1980 به این سو با شکل‌گیری مطالعات میان رشته‌ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت. یکی از استدلالات اصلی در این حوزه، تأثیرگذاری عوامل اقتصادی بر مناسبات سیاسی است. این مقاله با تأسی از این ادبیات تلاش می‌کند او...

در علوم اجتماعی یکی از مسائلی که بسیار مورد چالش قرار گرفته است ، توسعه اجتماعی و عوامل موثر بر آن می باشد . دسته ای از تئوری ها به نقش عوامل فرهنگی نظیر دین بر روی این مقوله تاکید دارند . یکی از مفاهیمی که در مبحث دین جای می گیرد تقدیرگرایی و رویکرد تقدیرگرایانه نسبت به هستی و زندگی اجتماعی است . یکی از مشهورترین تئوری ها در این مورد ، نظریه وبر می باشد که بر اساس آن ، دریافت تقدیرگرایانه از...

عدالت در رفتار هر فرد با افراد دیگر و در رفتار حکومت و قوانین با افراد جامعه بروز پیدا می کند. عدالت اجتماعی گونه ای از عدالت بوده که بیانگر این مفهوم بین جامعه است. انتخاب شعار عدالت از مدرنیته1 توسط مارکسیسم باعث شد تا برقراری عدالت اجتماعی ایده اصلی در حاکمیت و تبلور شهرهای کمونیستی باشد. ایده ای که مفهوم متفاوت آن براساس اندیشه مارکسیستی موجب پیدایش شهرهای متمایز سوسیالیستی شد. به دنبال این...

ساخت­گرایی یکی از شیوه­های نقد ادبی است که به بررسی ساختار­های اجتماعی در آثار ادبی می­پردازد. ایدئولوژی، از مهم ترین مباحث مورد توجه منتقدان ساخت­گرا و ازجمله مباحث مهم داستان­نویسی عصر صادق چوبک است. چوبک در داستان­های خود به انحاء و روش­های مختلف، ایدئولوژی­های گوناگون حاکم در جامعة وقت، ازجمله ایدئولوژی اجتماعی(مرد­سالاری، طبقاتی و... )، سیاسی و مذهبی را به چالش می­کشاند. در این مقاله، ایدئ...

در این مقاله کتاب جدید ژوستین روزنبرگ تحت عنوان امپراتوری جامعه مدنی در چارچوب «سه بحث کلان» در روابط بین الملل مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. این کتاب را با توجه به تکیه اش بر مسائل وجود شناسی و هستی شناسی می توان یکی از مهمترین آثار مربوط به تئوری پردازی در روابط میان اشکال دولت و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی داخلی از یک طرف‘ و ارتباط این مسئله با شکل نظام بین المللی از طرف دیگر‘ یکی از اساس...