صحابه در تفسیر آیات از روایات پیامبر، اسباب نزول، لغات، عادات و سنتهاى عرب سود مى‌برند و بیشترین توجه ایشان به تفسیر نقلى بود. تابعین افزون بر تفسیر نقلى از سخن صحابه نیز بهره مى‌گرفتند. در عصر تابعین اختلافات درباره قرآن، تفسیر و شیوه‌هاى تفسیرى بالا گرفت. معتزلیان در تفسیر آیات از دو روش تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر به مأثور سود مى‌بردند در تفسیر قرآن به قرآن از بینات براى تفسیر مجلات، از خاص ...

به نظرمی‌رسد کارکردهای تربیتی زیارت‌نامة‌های معصومان، می‌تواند زائران را به افزایش غنای بینشی، گرایشی و کُنشی در مسیر عبودیّت الهی، رهنمون نمایند. از جمله زیارتنامه‌های مأثور که فرازهای آن، موجب درونی‌سازی مفاهیم تربیتی می‌شود، زیارت‌نامه حضرت زهرا(س) است که محور محتوای آن، بر لزوم تبعیت از آن حضرت دلالت دارد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، درصدد است بر اساس تحلیل فرازهای زیارت‌...

آموزه بداء یکی ازآموزه های اصلی کلام شیعی است، که از دیرباز نظر دانشمندان اسلامی را به خود معطوف داشته است، پاره ای به جهت تعارض این آموزه با علم مطلق الهی به تشکیک و رد آن اهتمام ورزیده اند ، و برخی به تحلیل و توجیه آن همت گماشته اند. در این میان توجه به استعمالات این اصطلاح در کتاب الهی و احادیث مأثور نقشی بنیادین در تحلیل این آموزه دارد ؛ زیرا تنصیص بر این آموزه درگرو فهم عمیق از آموزه های د...

آموزه بداء یکی ازآموزه های اصلی کلام شیعی است، که از دیرباز نظر دانشمندان اسلامی را به خود معطوف داشته است، پاره ای به جهت تعارض این آموزه با علم مطلق الهی به تشکیک و رد آن اهتمام ورزیده اند ، و برخی به تحلیل و توجیه آن همت گماشته اند. در این میان توجه به استعمالات این اصطلاح در کتاب الهی و احادیث مأثور نقشی بنیادین در تحلیل این آموزه دارد ؛ زیرا تنصیص بر این آموزه درگرو فهم عمیق از آموزه های د...

امام رضا (ع) به عنوان امام هشتم شیعیان در ادامه راه پیامبر اکرم (ص) در تبیین قرآن، روشی منحصر به فرد ارائه داده اند که با تفاسیر معتبر تفاوتی اساسی دارد. ایشان با استفاده از شیوه های قرآن به قرآن، روش مأثور، روش عقلی و کلامی و بعضاً علمی، به تفسیر قرآن پرداخته اند. امام رضا (ع) در تفسیر قرآن، برخلاف تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان طبرسی به سراغ ظاهر سخن مانند: لفظ، لغت، بلاغت، صرف، نحو و ... نرفت...

یکی از روشهای معصومان? در راستای استفاده از قرآن و تبیین مفاهیم بلند آن، بیان روایات تفسیری است که یک قسم از آنها، روایات استنادی است. منظور از روایات استنادی، آن دسته روایاتی است که معصومان? در حین بیان مطلب یا در ضمن مناظره و بحث یا در پاسخ به سوال از مسائل مختلف؛ به قرآن استناد نموده و شاهد و دلیلی بر مطلب خود، از قرآن آورده اند. برای شناخت روش استناد ائمه? به قرآن ابتدا می بایست روایات اس...

چکیده ندارد.

جستار حاضر، دربارۀ یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینه‌های درون‌متنی به نام «سیاق»  است، پیشینۀ کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمی‌گردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلول‌های آیات، چیستی و جایگاه آن، گونه‌ها، چرایی و گستره‌شناسی سیاق، براساس دیدگاه‌های علامه‌جوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، به‌ویژه تفسیر تسنیم نشان می‌دهد. فزونی کاربرد...

مشی مسلمانان در تفسیر قرآن کریم در طول تاریخ با رویکردهای مختلفی صورت گرفته است. استفاده از روش اجتهادی و عقلی براساس دلایل قرآنی، حدیثی و عقلایی یکی از آن شیوه هاست. درست است که آنها تا قرون سوم و چهارم بیشتر از شیوه تفسیر مأثور بهره می‌گرفتند ولی به دلایلی که در نوشتار کنونی به آنها اشاره شده است، حتی در آن قرون هم از شیوه تفسیر عقلی کاملاً بی‌بهره نبودند. لذا شیوه فوق از قرن چهارم به بعد بیش ...

تفسیر اجتماعی را باید یکی از مهم ترین دستاوردهای حوزه تفسیر نگاری در عصر حاضر دانست. شاخصه های اصلی این رویکرد جدید تفسیری- که می توان آنها را مبانی نیز نامید- عبارت اند از : نگاه جامع گرایانه به قرآن، عقل گرایی در تفسیر، تأکید بر هدایتگری قرآن و ساده نویسی در تفسیر.       مبانی پیش گفته به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب بروز برخی ویژگی های دیگر در تفاسیر اجتماعی شده است که از جمله مهم ترین آنه...