«خود اصلاحی» (self-repair) فرایندی است که گوینده مشکلی را در «واحد ساختاری نوبت» خویش تشخیص می دهد و در صدد اصلاح آن برمی آید. اینکه چه مقدار به عقب برمی گردد تا اقدام به اصلاح کند، از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. در این مقاله این سؤال مطرح است که آیا در عملکردهای خود اصلاحی محاوره ی زبان فارسی، ارتباطی بین سازه تحت ساخت و میزان قلمرو بازیابی (scope of recycling) وجود دارد. دادگان محاوره ی زب...

لغت­نامه یا فرهنگ لغت عربى‌ به ترکىِ اختریِ‌ کبیر،‌‌ تألیف «مصلح‌الدین‌ اختری»، افزون بر ارزش­ها و فواید فرهنگ­نامه­ای و با وجود اینکه هیچ­یک از دوسویِ زبان­هایش فارسی نیست، می­تواند نمونه و بستر مطالعاتی خوبی برای نشان دادنِ نفوذ و تأثیر زبان فارسی در میان اهل علم و ادب، لغت­شناسان و عربی‌آموزان ترکِ عثمانی در آسیای صغیر باشد و این­گونه می­تواند ارتباط فرهنگی و زبانی این دو سرزمین کهن و بزرگ را نما...

هدف: سالهاست که بررسی ضایعات مغزی همراه با نشانگان های گوناگون زبان پریشی اساس پژوهش های مربوط به سازمان بندی زبان در مغز را شکل می دهد. پژوهش حاضر با هدف سنجش ارتباط میان جایگاه ضایعات مغزی و زبان پریشی بروکا و ورنیکه در بیماران فارسی زبان تک زبانه سکته مغزی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع مطالعات تک سیستمی (مطالعه با نمونه کوچک) می باشد. از میان 120 بیمار دارای سکته مغزی مراجعه کننده ب...

ترجمه و تفسیرهای ورارودی در فهرست چارلز استاری در مقاله جایگاه ترجمه و تفاسیر و دیگر کتب قرآنی در آسیای مرکزی بر مبنای فهرست دانشمند انگلیسی چارلز استاری (نشر لندن، 1927 و مسکو، 1972) تحقیق و بررسی شده است. جلد اوّل فهرست چ.استاری با نام «کتب قرآنی» به طبع رسیده است که به کتاب جامع او «ادبیات فارسی» منسوب است. در مقاله سبب های توجّه چ.استاری به کتب قرآنی معیّن کرده شده است و اهمّ ترجمه ها و تفسیرها...

دربارۀ زبان پارسی دری ورارود و خراسان و ریشۀ پیدایش آن تاکنون نظرهای گوناگونی بیان شده که در این مقاله به تعدادی از آن ها اشاره می شود. برتلس با تأیید نظر ملک الشعرای بهار و صدرالدین عینی زبان دری را زبان اصلی مردم ایرانی نژاد آسیای میانه از بلخ تا بخارا می داند و نظریۀ مهاجرت همگانی از ایران به آسیای میانه و تبدیل زبان سغدی به دری را رد می کند. اما آلکساندر فریمان به میدان آمدن زبان دری را در ...

مولانا جلال الدین محمد بلخی اندیش مند بزرگ ایرانی و تاب ناک ترین چهره زبان و ادب و فرهنگ ایرانی در عصر ایلخانان در دیار روم است. در این مقاله، ضمن نقد ارتباط سلطان کی قباد اول با پدر مولانا و خود او و دیگر افسانه هایی که مریدی چون افلاکی در مناقب العارفین خود برای بالا بردن شأن و منزلت مراد خویش پرداخته است، کوشش شده است تا تأثیر عظیم اندیشه و آثار مولانا را در ادامه رواج زبان و شعر فارسی و فره...

یکی از روشنفکران تاجیک که در تقویت و رواج مطبوعات خلق های آسیای مرکزی به ویژه در تحکیم زیربنای مطبوعات فارسی تاجیکی سهم چشمگیری داشته است، محمودخواجه بهبودی است. وی همچون سیاست مداری سالم اندیش و منصف در نشریه های خود منفعت و نفوذ خلق های تاجیک و ترک (ازبک) را به صورت مساوی درنظر می گرفت و نشریه های خود، یعنی روزنامۀ سمرقند و مجلۀ آیینه را به دو زبان ترکی و فارسی تاجیکی منتشر می کرد. بهبودی با ...

ترجمه و تفسیرهای ورارودی در فهرست چارلز استاری در مقاله‌ جایگاه ترجمه و تفاسیر و دیگر کتب قرآنی در آسیای مرکزی بر مبنای فهرست دانشمند انگلیسی چارلز استاری (نشر لندن، 1927 و مسکو، 1972) تحقیق و بررسی شده است. جلد اوّل فهرست چ.استاری با نام «کتب قرآنی» به طبع رسیده است که به کتاب جامع او «ادبیات فارسی» منسوب است. در مقاله سبب‌های توجّه چ.استاری به کتب قرآنی معیّن کرده شده است و اهمّ ترجمه‌ها و تفسیره...

فطرت بخارایی از سران جنبش بیداری در آسیای مرکزی است که در بنیادگذاری نثر نوآیینِ فارسیِ تاجیکی نقش مهمی ایفا کرده است. وی اثری به نام مناظره تألیف کرده است که به لحاظ ساختار گفتگومحور، نخستین گام در نمایشنامه‎نویسی فارسیِ این منطقه به شمار می‎رود. نگارندگان، این اثر را با استفاده از الگوی «قابلیت‎های نمایشی گونۀ ادبی مناظرۀ منثور با رویکرد گفتگومحور» تحلیل کرده‎اند. گفتگو به عنوان وجه مشترک این دو...