آیه 24 انفال مشهور به «آیه حیلوله» یکی از بلیغ ترین و جامع ترین آیات متشابه قرآن است که مشتمل بر معارف عقلی، اعتقادی، اخلاقی و تربیتی و محل معرکه آراء مفسران و اندیشوران قرآنی است. این آیه از سه بخش تشکیل شده که بخش میانی آن؛ یعنی «أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبـِهِ»، مشتمل بر ابهام هایی است که مورد توجه مفسران فریقین قرار گرفته و باعث اختلاف های شدید میان آنان شده است. در این مقاله، دو دیدگاه کلی:...

این مقاله با تبیین هویت مفهومی عقل و تمایز آن از معنای علم، به مسئلۀ کمال اخلاقی به عنوان هدف اصلی در سیر تکاملی انسان می پردازد. هدف آن، تبیین ارتباط تکاملی عقل و اخلاق نسبت به یکدیگر و برایند تأثیرات این دو بر تکامل انسان از منظر دین، با تأکید بر روایات کتاب غررالحکم است. در این پژوهش بنا بر گفته های امام علی (ع) به این رهیافت مهم خواهیم رسید که بین عقل و اخلاق تلازم وجود دارد و اخلاق منهای ع...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئوری هفت مرحله ای عطار نیشابوری درخصوص سیر و سلوک عرفانی و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقی تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنی، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثنای کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد می یابند، استفاده شده است. س...

در فایل اصل مقاله موجود است.

تمامی مباحث عرفان نظری، بر وحدت شخصیه وجود بنا شده است و تقریباً سخن تمامی عرفا در این امر یکی است؛ بدین بیان که یک وجود بیش نیست و کثرات، تجلّیات او هستند زیرا عدم تناهی اش، جایی برای غیر نمی گذارد. بنابراین، اگر عرفا از چینش مراتب هستی سخن می گویند که پس از ذات، تعیّنات علمی عالم إله و تعیّنات خلقی عالم کون را دربرمی گیرد، منافاتی با وحدت وجود نداشته بلکه این کثرات، شئون حق هستند. ارتباط حق تعالی...

در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئوری هفت مرحله ای عطار نیشابوری درخصوص سیر و سلوک عرفانی و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقی تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنی، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثنای کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد می یابند، استفاده شده است. س...

آنچه این نگاشته در پی آن است، اثبات یک نظام اخلاقی مستنبط از آیات و روایات است که البته مورد تأیید عقل سلیم و فطرت پاک نیز باشد. به نظر می رسد آنچه به عنوان نظام اخلاقی اسلام در آثار عمده اخلاقی ارائه شده است، در حقیقت نظام اخلاقی مسلمین بوده و نه نظام اخلاقی اسلام و بر این اساس شاید بتوان این نظام ها را نظام های اخلاقی غیر اسلامی به شمار آورد. فیلسوفان و اندیشمندان مسلمان در عرصه اخلاق، بر اس...

ولایت، مصداق قرب الهی است و رفتاری که موجب تقویت ولایت ما شود مصداق عبادت است.نیز ولایت انسانی یکی از مراتب قرب الهی است و اهل بیت نیز عند ملیک مقتر هستند و یکی از ساکنان مقام ربوبی اند. اهل بیت می توانند وسیله تقرب باشند و راه درست عبادت که تنها ترین راه کلی رسیدن به مقام قرب است را به ما نشان دهند.

مبحث تجلّی از مباحث مهمِ عرفان اسلامی به شمار می رود. ابن عربی از بزرگ ترین عارفانِ اسلامی است و وی را بنیان گذار عرفان نظری دانسته اند. به همین دلیل، در این پژوهش، انواع تجلّی از دیدگاه ابن عربی بررسی شده و تعبیرها و برداشت های مختلف شارحانِ آثار ابن عربی از مبحث تجلّی و انواع آن، مورد مطالعه قرار گرفته است. به طور کلّی، ابن عربی تجلّی را به دو صورتِ «فیض اقدس» و «فیض مقدّس» می داند؛ صورت هایی که از دید...

از موضوعات مهم در ادیان توحیدی، سعادت و کمال انسان است. این سعادت در اسلام و مسیحیت، تحول کمالی انسان به‏سوی خدای متعال و نزدیک شدن به اوست. حقیقت این تحول از منظر قرآن کریم و عهد جدید، تحولی وجودی و حقیقی و البته تشکیکی و به بیان این دو متن مقدس «حیات و تولد جدید»، «هجرت به جانب خداوند» و «نورانی شدن» است. اما به رغم این اشتراکات، با توجه به تفاوت بنیادین الهیات و انسان شناسی اسلام و مسیحیتِ مب...