اختلاف قرائات، گاه به تعارض حکم مستفاد از آیه می‌انجامد. این تعارض، در حوزه‌ روایات نیز مشاهده می‌شود با این تفاوت که شیوه‌ تعامل با روایات متعارض، از اخبار علاجیه به دست می‌آید. مسأله‌ قابل طرح آن است که آیا قواعد به دست آمده از اخبار علاجیه به حوزه‌ تعارض قرائات نیز راه پیدا می‌کنند؟ در این صورت، چه پیش‌شرط‌هایی برای راهیابی این قواعد به حوزه‌ تعارض قرائات وجود دارد؟ رویکرد اصولیان و فقیهان ش...

اختیار در قرائات از مباحث مهمی است  که با ضوابط و معیارهای خاص آن قرائات صحیح مشخص می شود. پس مسلم است که به طور غیر رسمی، اختیار در قرائات از اواخر قرن اول پدید آمده بود و این جریان با اقدام ابن مجاهد در اول قرن چهارم و عنایت ویژه به قرائات سبع محدود شد، هرچند هم زمان با ابن مجاهد و پس از او دانشمندانی به اختیار در قرائات پرداختند.   این بحث بیش تر مورد توجه دانشمندان اهل سنت و تا حدودی مورد ق...

از دیرباز قرآن پژوهان به مسئلۀ اختلاف قرائات عطف نظر کرده و با کاربرد شیوه‌های گوناگون برای سنجش قرائات مختلف و بازنمودن قرائات اصیل و پذیرفته از قرائات شاذ، کوشیده‌اند. آنان هر یک از رویکردی متفاوت به بحث نگریسته، و مکتبها و نظریه‌های مختلفی را در این باره پدید آورده‌اند. بسیاری از این رویکردها به دانش زبان‌شناسی نیز پیوند خورده‌اند. از همین رو، نمی‌توان دیدگاه برخی زبان‌شناسان کهن را که در حو...

در طول دوران اسلامی، وجود برخی از روایات در جوامع روایی اهل سنت و شیعه باعث شده تا برای عده­ای، منشأ ایجاد توهم «تحریف در قرآن» شود. محدث نوری کتابِ مستقلی با عنوان «فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب» نوشت و مجموعه روایاتى را در زمینۀ «تحریفِ قرآن» عرضه داشت که بیشتر آنها شاملِ روایاتِ اختلاف قرائات در قرآن می­باشند. تاکنون کتاب‌های بسیاری در رد این کتاب نگارش شده است. یکی از دلایلی که در این کتا...

چکیده در مباحث قرآن پژوهی یکی از موضوعاتی که با نص قرآن کریم ارتباطی مستحکم دارد، موضوع قراءات و اختلاف در آن بوده که دارای سابقه ای طولانی و اهمیتی خاص در تاریخ قرآن کریم است. با توجه به اهمیت و ارتباط موضوع اختلاف قراءات با تغییر و تحریف الفاظ قرآن مستشرقان به تحقیق و طرح شبهات در این زمینه پرداخته اند. حاصل این تحقیقات شبهاتی همچون : نسبت دادن تمامی قراءات به پیامبر اکرم(ص)، قول به ارتباط ...

از جمله مسائلی که از دهه نخست هجری توجه دانشمندان علم قرائت و تفسیر را به خود جلب نمود و موجب پیدایش آراء و نظریاتی گردید ، پیدایش اختلاف قرائت در عرصه کتاب الهی بود. پدیده اختلاف قرائت به عنوان واقعیتی انکار ناپذیر قرنها افکار دانشمندان علوم قرآنی و نیز قاریان را تحت تأثیر قرار داد و به نوبه خود آثار و مکاتبی در حوزه قرائت ه وجود آورد که آثار آن تا عصر حاضر باقی است. پدیده اختلاف قرائت در عین ...

در پژوهش‌های جدید تاریخ قرائات فرضیه‌ای مطرح شده است که مطابق آن، در انتقال از سدۀ سوم به چهارم تغییری در وجهۀ علم قرائات ایجاد شد. قرائات که تا پیش از آن همچون یک قرینۀ ادبی و با کم‌ترین‌ محدودیت نقل و استفاده می‌شد، در ابتدای سدۀ چهارم به استفاده از الگوهای حدیثی متمایل شد، ابزارهای متعددی از حدیث را برای صحت‌سنجی به‌کار بست و چارچوب یک علم نقلی را به خود گرفت. در مطالعۀ پیشِ‌رو یکی از شواهد ا...

از دیرباز، تواتر قرآن از جمله مسائل بنیادین علم قرائت بوده که به دلیل طرح پاره ای مسائل پیرامونی، کیفیت آن به خوبی فهم نشده است؛ برخی در مسیر دفاع از قرآن و انگیزش مذهبی، قائل به تواتر قرائت ها شده و بعضی نیز تواتر قرآن را به میزان معینی از آیات محدود نموده اند. همچنین در دوران معاصر، برخی از مفسران و محققان تنها قرائت حفص از عاصم را متواتر و شایسته اعتنا قلمداد نموده و به سایر قرائات وقعی ننها...

چکیده رسم الخط مصحف همان خط ویژه نگارش واژگان قرآن کریم است که به اعتقاد اکثر اندیشمندان حوزه قرآن، اصالتی به قدمت نگارش اولیّه قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله دارد که در نگارش­های بعدی قرآن- در زمان خلیفه اوّل و سوّم و ...- مورد استفاده قرار گرفت. درباره ماهیّت این رسم الخط و تفاوت­های خطی واژگان همسان در آن، سه نظریه توقیفی بودن (تفاوت های خطی حکیمانه و به دستور خداوند است)؛ اجتهادی بودن ...

در طول دوران اسلامی، وجود برخی از روایات در جوامع روایی اهل سنت و شیعه باعث شده تا برای عده­ای، منشأ ایجاد توهم «تحریف در قرآن» شود. محدث نوری کتاب مستقلی با عنوان «فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب» نوشت و مجموعه روایاتی را در زمینۀ «تحریفِ قرآن» عرضه داشت که بیشتر آنها شاملِ روایاتِ اختلاف قرائات در قرآن می­باشند. تاکنون کتاب های بسیاری در رد این کتاب نگارش شده است. یکی از دلایلی که در این کتا...