از دوران باستان تاکنون، فلسفه از سوی فیلسوفان به اشکال و صور گوناگون تعریف شده است. هرچند نیچه نیز – که خود را «فیلسوف» می‌دانست – تعریفی از «فلسفه» ارائه نمود، امّا تعریف و برداشت او از «فلسفه» با سایر تعاریفی که تا زمان او مطرح شده بود، تفاوت بنیادی داشت و برای نخستین بار از زاویه‌ای جدید و نگاهی نو به «فلسفه» نظر انداخت. نیچه با به زیر نقد کشیدن پیش‌فرض‌های اصلی نظام‌های متافیریکی، فلسفه را د...

" سعدیا گائون " نخستین فیلسوف یهودی است که درصدد تحکیم آموزه‌ها و باورهای یهودیت به‌صورت نظام‌مند برآمده است و همین امر وجه تمایز او با " فیلون اسکندرانی "، پیشگام تفکر یهودی، "اسحاق اسرائیلی " و "داود مقمص " است که به‌لحاظ زمانی مقدم بر او هستند. سعدیا در عین حالی که از کلام معتزلی تأثیر پذیرفته است، تابع و مقلد صرف متکلمان مسلمان نبود. در واقع، او از کلام معتزلی به‌منظور رفع تناقضات کتاب مقدس...

ساقی نامه­ها، یکی از انواع ادبی مؤثر در ادبیات فارسی است که گفته می شود شکل تحول یافته­ی خمریات ادب عربی است و در سیر تحولی خود با صبغه­ای فلسفی، اخلاقی، عرفانی و انتقادی توسط شاعران ساقی نامه سرای فارسی عرضه شده است. این نوع ادبی از جهت ساختار و محتوا دارای ویژگی­هایی است که کمابیش در اغلب آن ها تکرار می شود. از جمله­ی این خصوصیات اشتمال بر بن­مایه­های اصیل متون عرفانی و کاربرد واژگان اهل تصوف...

در پژوهش حاضر کوشیده شده تا با تبیین زمینه های شکل گیری اندیشه های دینی میگل د اونامونو، فیلسوف اگزیستانسیالیست، به بررسی تأملات او در باب موضوعاتی چون اندیشه ی جاودانگی، رنج، آگاهی، مسیحیت، ایمان، عشق و خدا پرداخته شود. ترتیب بیان موضوعات به گونه ای است که سیر تدریجی اندیشه های او را از مرگ اندیشی_ که حاصل مواجهه ی انسان با حقیقت هستی رو به مرگ انسانی است و بیداری رنج آمیز او که برخاسته از این...

در این مقاله می کوشیم با استناد به آثار خود علامه بررسی کنیم که آیا او در حقیقت یک متکلم است، یا یک فیلسوف. بر اساس این پژوهش، فقط در هشت مورد علامه در مواجهه با فلاسفه آراء متکلمین را بر فلاسفه ترجیح داده است. البته سه مورد از آنها مخدوش بوده و متکلم خواندن علامه موجّه نیست. همچنین بیست و یک مورد از مواردی که علامه در رویارویی با آراء کلامی، نظرات فلاسفه را بر نظرات متکلّمین ترجیح داده، ذکر شده ...

افلاطون نخستین فیلسوفی است که اندیشه های سیاسی خود را در یک نظام سنجیده ی فلسفی بیان می کند. گواه این سخن دو اثر مهم او یعنی جمهوری و قوانین است، که در آنها می توان اندیشه های سیاسی او را دریافت. نوشته های سیاسی او نشانگر آن است که زندگی وی به عنوان فیلسوفی بزرگ، هیچگاه از سیاست و اجتماع دوران خود دور نبوده است. آمیختگی سیاست، متافیزیک، اخلاق و تربیت، در آثار افلاطون نشان می دهد که او در دوره ا...

لذت و ألم دو عاملی هستند که به عنوان انگیزه و محرک انسان برای رسیدن به کمال جسمانی و روحانی شناخته شده اند؛ بنابر این بالاترین غرض برای حیات انسان محسوب می شوند. اساس لذت و ألم ادراک است. فلاسفه اسلامی لذت و ألم را به ادراک امر ملائم و منافی با نفس تعریف می¬ کنند. اقسام لذت و ألم نیز بر اساس گونه¬های ادراک تقسیم می¬گردند که در تقسیم¬بندی رایج به لذات حسی و خیالی و عقلی منقسم می¬شوند. لذت، امر و...

خوانش های مختلفی از آثار و رساله های افلاطون و به ویژه نسبت آن ها با جمهور شده است. در این میان، رساله های مرد سیاسی و سوفسطایی از اهمیت خاصی برخوردار هستند. افلاطون در سوفسطایی می نویسد: «اگر فرصتی دست داد روزی دیگر فیلسوف را دقیق تر تماشا خواهیم کرد. اکنون بگذار به دنبال سوفسطایی بگردیم». این گزاره باعث شده که عده ای از شارحان افلاطون به دنبال اثر مفقود شدة وی در باب «فیلسوف» باشند. اما آیا ا...

فارابی در طرح سیاسی خود، به دنبال اجرای همان طرح متافزیکی خویش در عرصۀ حیات بشری است. سیاست، جزء جدایی ناپذیر حیات انسان است و تنها طرح سیاسی ای که امکان خوشبختی و سعادت افراد بشری را در حیات دنیوی و اخروی فراهم می نماید، سیاست فاضله و برپایی اجتماع فاضل خوانده می شود. از منظر فارابی، سیاست به معنای تربیت و پرورش مردمان مدینۀ فاضله است و برای تحقق اهداف رئیس اول مدینه، عمل می نماید. هدف از تأدی...

چکیده ندارد.