یکی از ویژگی ها و اختصاصات مهم شعری سبک شاعران آذربایجانی و ارّان کاربرد اصطلاحات و مضامین علمی و کمک گرفتن از آن ها برای مضمون سازی است؛ چنان که بیشترین مضامین و اصطلاحات علومی، مانند نجوم، طبّ، گیاه شناسی، داروشناسی، در آثار شاعران این سبک دیده می شود. در این مقاله، اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته شده با برخی احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، درّ، عقیق، لعل، و یاقوت) بررسی شده و مسائل ...

در میانه ی رو به اواخر قرن پنجم هجری، در منطقه ی موسوم به اران که تحت نفوذ سیاست، فرهنگ و ادبیات ایرانی بود، شاعران بزرگی چون ابوالعلا گنجوی، نظامی گنجوی، مهستی گنجوی، خاقانی شروانی، مجیرالدین بیلقانی و فلکی شروانی برخاستند که داعیه دار ابداع طرز نو و شیوه ی غریب در شعر فارسی بودند. این شاعران مبتکر و نوآور تغییرات شگرف در شیوه ی پیشین سبک شعر ایجاد نمودند و آهنگ حرکت شعر فارسی را تا قرن ها پس...

اصفهان، دو شخصیت به نام جمال الدین دارد. یکی جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی، سخنور توانا و بنام سده ششم که نام و اشعارش بر همگان به ویژه پژوهندگان شعر ادب فارسی آشناست و در این مقال ما را سر پرداختن به او نیست، و دیگری محمدبن علی بن منصور، معروف به جمال الدین اصفهانی، وزیر نیکوکار عصر سلجوقی است که او هم در سده ششم می‌زیسته. و در قیاس با جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی گمنام تر و ناشناخته تر است. از...

چگونگی رابطۀ بین حدیث و عرفان، همواره یکی از محورهای قابل بررسی حدیث پژوهان بوده است. با اینکه عارفان در مقام فهم آموزه های دینی، به ویژه در حوزۀ تفسیر قرآن، بر کشف و شهود تکیه می کنند، کسانی از آنان به حدیث به عنوان یک منبع شناخت در تبیین آموزه های عرفانی توجه خاصی داشته وآن را در آثار خود به کار برده اند. نجم الدین رازی به خصوص با عنایت به مبانی عرفانی ویژۀ خود در مقایسه با برخی عارفان دیگر، ...

چکیده: پژوهش حاضر با هدف مطالعه ی سه موضوع: 1- ساختار وجودی انسان، 2- انسان و کمال، 3- رابطه های انسان با انسان، خداو جهان در مرصاد العباد نجم الدین رازی و آثار جبران خلیل جبران تدوین شده است که شامل شش فصل است. در فصل اول، کلیات شامل معرفی موضوع، هدف و ضرورت آن، پیشینه ی تحقیق و روش انجام آن آمده است. فصل دوم به زندگی، آثار و مختصری از جهان بینی نجم رازی و جبران خلیل جبران می پردازد سا...

عنوان مقاله‌ای که می‌خوانیم "مختصری از تمثیلات دیوان مجیرالدین بیلقانی" است و اساس کار دیوان مجیرالدین بیلقانی به تصحیح محمدآبادی است. سخنوران ایرانی در قرن پنجم و ششم هجری نیز از این فنون بی‌بهره نمانده‌اند و پیکره‌ی "عروس سخن" خویش را با جامه‌ی هنر بویژه"ارسال المثل و تمثیل" آراسته گردانیده‌اند. از جمله‌ی این "تمثیل پردازان" مجیرالدین بیلقانی، شاعر اوایل نیمه‌ی اوّل قرن ششم هجری قمری است. دوره...

در این گفتار با مقایسه کتاب ((اصول العشره)) اثر شیخ نجم الدین کبری که کتاب ((اربعین حدیث)) اثر امام خمینی ‘ برخی از زوایای فکری و روحی این دو عارف سترگ بازگو شده است. با وجود واقعیت انکارناپذیر 7 قرن فاصله زمانی وتفاوت آشکار در شیوه آموزشی ‘ حوزه تحصیلی ومشرب سلوکی این دو بزرگ ‘ باز هم به نقاط مشترک و وجوه متشابه چشمگیری بین این دو پیر شیخ پرور و ولی تراش برمیخوریم. مهمترین اصول مشترک در مسلک ع...

حمله ویرانگر مغول اگرچه کشتار و ویرانی گسترده ای را در ایران به جای نهاد ولی یکی از پیامدهای مثبت آن پایان عصر نظامیه ها و تفکرات جزمی اندیشانه بود. عصری که هرگونه تفکر عقلگرا و نوآوری را بدعت قلمداد می کردند. و فلاسفه و علمای علوم تجربی در تنگنای اندیشه های متعصبانه گرفتار بودند. عصر سلجوقیان و تفکرات متعصبانه آنها خط بطلان بر تمام روزنه ها و امیدهایی بود که در دوران آل بویه بر روی جامعه ایران...