پژوهش حاضر به بررسی جایگاه "نقد اندیشه" در تعالیم دینی " اسلام" می-پردازد. هدف از این پژوهش، شناخت و بررسی آیات و روایاتی است که به سه پرسش مهم، ضرورت نقد و ارزیابی اندیشه از دیدگاه اسلام، روش های پرورش قوه ی نقادی، و موانع نقادی اندیشه می پردازد. در این پژوهش با نگاهی به تاریخچه ی نقادی در زندگی انسان و تاریخچه ی نقادی در غرب و اسلام، به سه پرسش فوق پاسخ داده شده است. مطالعات بدست آمده ح...

عقل از مسائل بنیادی در فلسف? مشاء است. رویکرد فارابی به عنوان حکیم مسلمان ایرانی با اندیش? شرقی، و اسکندر افرودیسی به عنوان حکیم یونانی و غربی، به آن نیز از مسائل مهمی است که می تواند از وجوه تمایز و افتراق فلسف? مشائی ارسطویی و حکمت اسلامی محسوب شود. این پژوهش بر طبق سنت روش شناسی مطالعات تطبیقی به تحلیل و تطبیق رسال? عقل این دو حکیم می پردازد. بر اساس نظر اسکندر، عقل (در رسال? نفس ارسطو) سه ن...

طبی سازی فرایندی است که در آن پزشکی به قلمروهایی مانند زایمان و تولد، اعتیاد، چاقی، زیبایی، جوان شدن، تنهایی و انزوا، که اساساً پزشکی نیستند، وارد می شود و تدابیری پزشکی برای اصلاح یا درمان آن ها ارائه می کند. دو تبیین اصلی برای طبی سازی ارائه شده است که می توان آن ها را به اختصار تبیین مارکسیستی و تبیین کنترل اجتماعی نامید. این مقاله تلاش می کند تا طبی سازی را از منظری جدید مورد مداقه قرار دهد....

این مقاله برای بررسی نظریه معرفت شناسی تکاملی پوپر و امکان کاربرد آن در آموزش و پرورش نوشته شده است. نظریه مذکور که بر بنیاد نظریه تکامل داروین و معرفت شناسی کانت استوار گردیده، توسط پوپر بسط و گسترش یافته است. بر اساس نظر پوپر دانش آدمی از انتظارات یا فرضیه های او آغاز می گردد، نه مشاهده یا تجربه حسی محض. آدمی نمی تواند بدون انتظاراتی به مشاهده چیزی بپردازد. نظریه معرفت پوپرنقطه مقابل دیدگاه ر...

از اواخر قرن هجدهم، تغییر بزرگی در نوع نگاه محققان به کتاب مقدس پدید آمد. تا پیش از این زمان اندیشیدن دربارة کتاب مقدس در چارچوب آموزه های کلیسا بود. اما نارضایتی فزاینده از نحوة استفادة مقامات کلیسایی از کتاب مقدس، رشد دئیسم و تهاجمات روشنگری منجر به آغاز دورة نقادی شد. نقادان با کتاب مقدس مانند یک اثر انسانی و محصولی متعلق به دوره ای از تاریخ بشر برخورد کردند و آن را موضوع تحقیقات موشکافانة خ...

در دهه های اخیر، عقلانیت به یکی از موضوعات مهم و بحث انگیز حوز ه های فکری مبدل شده است. فلاسفة متعددی هستند که شأن عقل و عقلانیت انسانی را کم اعتبار کرده و می کنند. پوپر ازجملة کسانی است که به عقل آدمی باور دارند. او برای نشان دادن توانایی عقل، اثبات گرایی و رویکردهای توجیهی را به کلی رد و با طراحی فلسفة علم ابطال گرا، عقلانیت انتقادی را مورد تأیید و تأکید قرار داد. در این مقاله نخست عقلانیت پو...

فلسفه در طول تاریخ تحولات بسیاری کرده است. از آن جمله انقلاب کپرنیکی کانت بود که تغییر کلی نوع نگاه به فلسفه انجامید و مرحله ای جدید در فلسفه را درپی داشت. فلاسفه پس از کانت هر یک به نوعی با این دیدگاه در تعامل بودند، اگرچه کانت مدعی بود که نظامی کاملاً نقادانه ایجاد کرده است، اما ظاهراً پایبندی به روش انتقادی مورد نظر او حتی در نظام خودش هم کاملاً ممکن نشده بود. سعی در اصلاح نظام کانتی برای پاسخ ...

کانت در آثار متعدد دورۀ مابعد انتقادی از جمله تمهیدات و به ویژه دیباچۀ هر دو طبع کتاب نقد عقل محض، بر تقدم رتبی و زمانی بحث تعارضات عقل نسبت به دیگر بخش‌های نظام فلسفی خود تصریح کرده و وظیفۀ محوری فلسفه را مقابلۀ ریشه‌ای با تعارضات عقل محض دانسته است. وی راه حل تعارضات ریاضی را به مثابۀ دلیلی غیر مستقیم در اثبات و تحکیم ایدئالیسم استعلایی خود می‌داند چراکه این تعارضات سبب تنبّه عقل شده و آن را د...

فلسفه در طول تاریخ تحولات بسیاری کرده است. از آن جمله انقلاب کپرنیکی کانت بود که تغییر کلی نوع نگاه به فلسفه انجامید و مرحله ای جدید در فلسفه را درپی داشت. فلاسفة پس از کانت هر یک به نوعی با این دیدگاه در تعامل بودند، اگرچه کانت مدعی بود که نظامی کاملاً نقادانه ایجاد کرده است، اما ظاهراً پایبندی به روش انتقادی مورد نظر او حتی در نظام خودش هم کاملاً ممکن نشده بود. سعی در اصلاح نظام کانتی برای پاسخ ...

مقالۀ حاضر سعی دارد تا جایگاه کتاب  اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی  تألیف آیزاک نیوتن را در تکامل معرفت علمی نشان دهد و انتشار این کتاب را در محل تقاطع تکامل اندیشه های فیزیکی و ریاضی به نمایش گذارد و آن را به عنوان کتابی که تحولات ژرف مشابهی را در ریاضیات و فیزیک ایجاد نموده، معرفی کند. این که چگونه اندیشه های اخترشناسی کوپرنیک و کپلر و اندیشه های فیزیکی گالیله بوسیلۀ نظریۀگرانش عمومی نیوتن متحد شده ا...