مقاله به صورتی فشرده در مباحث گوناگون به چگونگی شکل گیری‘ رشد و شکوفایی و افول تعزیه خوانی در جامعه های سنتی ونوین ایران می پردازد. تعزیه خوانی در بیرون از مسجد و دستگاه رسمی مذهب و بر پایه فرهنگ مذهبی عامه مردم کوچه و بازار شکل گرفت و رفته رفته رشد کرد و به صورت یک نمایش آیینی – مذهبی تمام عیار درآمد و در دوره قاجار به اوج شکوفایی رسید. تعزیه خوانی در جامعه های سنتی ایران پیوسته همچون یک پای...

تراژدی و تعزیه، دو سنت نمایشی کلاسیک محسوب می شوند که به دلیل ریشه داشتن در آیین و نیز وابستگی به مذهب، فرهنگ، اسطوره و لحن، قابل بررسی تطبیقی هستند. هدف از این پژوهش، بررسی ارزش ها و ظرفیت های نمایشی این دو گونة نمایشی در تطابق با یکدیگر است. در راستای این هدف، مؤلفه های مختلفی همچون روایت یا تقلید، شبیه و شخصیت، شیوة اجرایی، جلوه های کلامی، تزکیه و تأثیر بر مخاطب مقایسه می شوند. در این مقاله...

برای ورود به بحث تعزیه در میبد متوجه شدم هیچ کتاب جامعی یا فیلم یا سند مکتوب دیگری در این زمینه نداریم. از آنجایی که به تعزیه در ایران همیشه به صورت کلی نگریسته شده است هیچ وقت توجه ویژه ای به این هنر در شهرستانها به طور جداگانه نشده است. بنابراین شاید تنها مدارک موجود برای اطلاع از کم و کیف این هنر در شهرستان میبد، اطلاعات تعزیه خوانان فعلی این شهرستان،بررسی تکایای موجود مخصوص اجرای تعزیه و نس...

موضوع اصلی رساله ی حاضر تعامل فنی و زیبایی شناسانه ی فیلم و تعزیه می باشد؛ به گونه ای که هر کدام در یک ساختار منسجم و نظام مند بتوانند هم سو با یکدیگر در جهت خلق معنا و اندیشه ای متعالی قرار بگیرند.هدف این رساله بررسی تعاملات بینارسانه ای و تبیین ترکیب فیلم، تئاتر و تعزیه در جهت تولید یک اجرای چند رسانه ای و تلاش برای جذب هر چه بیشتر مخاطب با استفاده از ترکیب امکانات آن هاست. استفاده از امکانات...

تعزیه به نمایش ­های آیینی منظوم، محزون و عامیانه­ ای گفته می ­شود که بیانگر واقعۀ شهادت امام حسین(ع) و یارانش در سال 61ق در صحرای کربلاست. معمولاً دو اصطلاح «تعزیه» و «شبیه» را به جای یکدیگر به کار می برند؛ درحالی­که آن دو متفاوت­اند. با تکامل این گونۀ عامیانه، طنز و مطایبه به شبیه­ نامه­ ها وارد شد. همچنین گونه­ ای نمایش تعلیمی به وجود آمد که افزون­بر غم­ انگیزی، خنده ­آور و مضحک بود و تعزیه یا...

تعزیه، نمایشی برای بزرگداشت رشادت امام حسین (ع) و یارانش در واقعه کربلا و از مهم‌ترین آیین‌های مذهبی و کامل‌ترین گونه نمایش سنتی و مردمی ایران است. تعزیه از نظر لغوی به معنی اظهار همدردی، سوگواری و تسلیت است. شکل رسمی این سوگواری، برای نخستین بار در زمان آل بویه صورت گرفت و در حد فاصل زمانی قرن 11_13 ش عمومیت بیشتری یافت.  در استان گیلان، بقعه‌هایی است که بر دیوار بسیاری از آنها نقاشی‌هایی بر ...

باورهای دینی و مذهبی می توانند بر نگرش جامعه در تمامی ابعاد تأثیرگذار باشند. از جمله این اعتقادات، واقعه ی کربلا و ارزش های نهفته در آن است که بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تأثیر داشته؛ تا بدان جا که برای زنده نگه داشتن یاد این واقعه، مجموعه ای از نمایش های آیینی- مذهبی به نام تعزیه و شبیه خوانی شکل گرفته است. در شهر بیرجند، در جنوب خراسان، به تبع شرایط اجتماعی، سیاسی و مذهبی ...

شبیه خوانی به عنوان برجسته ترین نمایش سنتی ایران دارای ویژگی ها، قراردادها و نشانه هائی در اجرا است که آن را برای کارگردانی هر نمایشنامه ای توانا می سازد و با استفاده از اصول و قواعد اجرائی آن می توان نمایشی را بر روی صحنه آورد چنانکه کارگردانان خلاق وصاحب نام ایران و خارجی پاره ای از عناصر شبیه خوانی را به کار گرفته اند و نمایش های خود را روی صحنه برده اند . بر اساس همین باور ، نگارنده معتقد ا...

تعزیه به مثابه یک آئین مذهبی، در میان گونه های نمایشی ایرانی، صرف نظر از ابعاد نمایشی، به دلیل پیشینه و خاستگاه ویژه ی آن، یک پدیده فرهنگی نیز محسوب می شود که طبعاً در جامعه و بافت فرهنگی بوقوع پیوسته یا به عبارتی در بافت فرهنگی به اجرا درمی آید که دارای روحیه مذهبی و ایدئولوژیکی خاصی است. طبیعی است که جامعه ای که فاقد روحیه مذهبی است نمی تواند مصائب سیدالشهدا را در قالب یک آئین و حتی نمایش مذهب...

دیوارنگاری مذهبی در معنای هنر شیعی و با محوریت ائمه دین، به‌ویژه واقعه کربلا با قدمتی چندصدساله، از مهم‌ترین گونه‌های دیوارنگاری ایرانی است که دوران اوج و شکوفایی خود را در دوره قاجار و در پیوند با تعزیه سپری نمود. تأثیر این ارتباط در ویژگی‌های مضمونی، ساختاری و زیبایی‌شناختی دیوارنگاری‌های مذهبی این دوران با تکنیک‌های اجرایی مختلف نمایان است. گچ‌نگاری‌های امام‌زاده ‌زید در اصفهان و کاشی‌نگاری‌...